اختلال اضطرابی ، تابلوی مشترک نوعی از بیماری های روانی

زهرا حیدری متخصص روانشناسی بالینی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس اصفهان عنوان کرد: اختلالات اضطرابی، یعنی آن دسته از بیماری های روانی که تابلوی مشترک و علامت اصلی در همه آنها وجود یک اضطراب غیر طبیعی یا یک اضطراب بیمارگونه است اما خود اضطراب را می توان به یک احساس درونی ناخوشایند و مبهم از این که گویی یک واقعه شوم یا یک اتفاق بد قرار است اتفاق بیفتد تعریف کرد.

وی با بیان اینکه معمولاً این اضطراب با علائم جسمی همچون افزایش تعداد ضربان قلب، افزایش یا کاهش فشارخون ، احساس تنگی نفس، رنگ پریدگی یا برافروختگی، تکرر ادرار، تعریق، خشکی دهان، دل پیچه، اسهال یا یبوست، لرزش و بی قراری نمایان می شود، گفت: این متخصص روانشناسی بالینی عنوان کرد: برخی مواقع اضطراب ها طبیعی و لازمه زندگی در برخی مواقع غیر طبیعی است. پس در واقع ما دو نوع اضطراب داریم که به نوع اول اضطراب بیمارگونه یا اضطراب پاتولوژیک می گویند که در مقابل آن اضطراب فیزیولوژیک یا طبیعی قرار می گیرد. 

وی یادآور شد: اضطراب یک مسأله طبیعی است، نوع اول: یک علت روشن یا مشخص و منطقی داشته باشد، یعنی اگر اکنون زلزله آمد ما می‌ترسیم کاملاً طبیعی است. نوع دوم: شدت و مدت آن متناسب با عامل ایجاد کننده آن باشد، یعنی ممکن است اکنون لامپی یک مرتبه در اتاق شما صدا کند و بسوزد، شما ممکن است تا ۶ ماه دیگر زیر این لامپ ننشینید. نوع سوم: یک کمک کننده به حفظ حیات فرد است، یعنی اضطراب دارید که فردا امتحان دارید در نتیجه امشب تلویزیون تماشا نمی کنید. این سه شرط اصلی اضطراب طبیعی است و در مقابل اضطراب های غیر طبیعی را می توان تعریف کرد یعنی اضطراب هایی که علت ایجاد کننده مشخص و روشنی ندارند. 

حیدری برای مراحل ذکر شده مثال زد: نوع وال: فردی می گوید اضطراب و دلشوره دارم آما از علت آن خبر ندارم و احساس می کنم این اظطراب بی جهت است. نوع دوم: اگر عامل ایجاد کننده مشخصی دارد اما شدت و مدتش بیش از حد تناسب است و با آن هماهنگ نیست. نوع سوم: کمک کننده نیست و آسیب رسان است.

وی گفت: به آن دسته از اختلالات روانی که تابلوی اصلی آنها وجود یک اضطراب غیر طبیعی است را در کتاب DSM5 ، زیر دسته اختلالات اضطرابی شامل (اختلال اضطراب جدایی، گنگی انتخابی، هراس اختصاصی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال پانیک، گذر هراسی، اختلال اضطراب فراگیر)طبقه بندی می کنند. این ها گروه شایعی از اختلالات روانی هستند که وجه مشترک تمام آنها وجود یک اضطراب غیر طبیعی است و بر این اساس که نوع بروز اضطراب غیر طبیعی چگونه است، در چه شرایطی بروز می کند یا به چه چیزهایی وابسته است نمایان می شود. 

این متخصص علائم اختلالات اضطرابی را علائم جسمی، روانی و شناختی دسته بندی کرد و گفت: علائم روانی اضطراب با دلهره، ترس، تشویش، نگرانی خود را نشان می دهند. یعنی یک احساس ذهنی بد و ناراحت کننده، از این که گویا قرار است اتفاق بدی رخ دهد.

وی افزود: علائم جسمی ناشی از تحریک سیستم عصبی خودکار بدن است، مانند؛ تپش قلب، تنگی نفس و خشک شدن دهان و تکرر ادرار، اسهال و دل پیچه، دل درد، سردرد، گر گرفتگی، قرمز شدن، تهوع، سرد شدن، رنگ پریدگی. علائم شناختی شامل؛ گیجی، حواس پرتی، اختلال حافظه در به یاد آوردن اطلاعات، فراموشی یا توجه انتخابی، پرخاشگری، تحریک پذیری، زودرنجی، زود از کوره در رفتن، مشکلات مربوط به خواب، بدخوابی یا کابوس دیدن، خطاهای شناختی و سوء تعبیرهای شناختی است. 

حیدری ادامه داد: زمانی که اضطراب بالا می رود عملکردهای شناختی افزایش پیدا می کند اما از جایی به بعد هر چه اضطراب افزایش پیدا می‌کند عملکرد شناختی هم افت پیدا می‌کند. آمارها نشان می دهند که ۲۵ درصد مردم دنیا مبتلا به این اختلال هستند و خانم ها به طور متوسط دو برابر بیشتر از آقایان مستعد ابتلا به اختلالات اضطرابی هستند. 

وی عوامل ایجاد کننده اختلالات اضطرابی را زیستی، روانی و اجتماعی دانست و گفت: اختلالات اضطرابی اکثر اوقات از اوایل جوانی شروع می شوند، گاهی وقت ها بدون هیچ دلیل روشنی خود به خود ظاهر می شود و گاهی به دنبال یک اتفاق رخ می دهند، اما ممکن است با افزایش سن از شدت ان کاسته شود. به همین دلیل آمارها نشان می‌دهد که معمولاً از زمانی که اختلال اضطرابی در فرد شروع می شود تا زمانی که تشخیص درست اختلال اضطرابی برایش داده شود، به طور میانگین ۵ سال طول می کشد.

گزارش: امیر امین الرعایا