کرونا و قرنطینه با کودکان ما چه کرده است؟
پاندمی ها، همه‌گیری‌هایی در مقیاس جهانی یا در منطقه‌ای بسیار وسیع هستند که فراتر از مرزهای بین‌المللی پیشروی کرده و بسیاری از مردم جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. ویروس کرونای جدید در اواخر آذر 1398 مصادف با اواسط دسامبر سال 2019 در ووهان چین شیوع پیدا کرده و سپس به‌سرعت در سرتاسر جهان گسترش یافت. این بیماری، کووید 19 نام‌گذاری شد و دولت‌ها مجموعه‌ای از اقدامات را برای کنترل و جلوگیری از شیوع بیشتر آن شامل محدود کردن ورودی شهرها، تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و قرنطینه کردن افراد در خانه اتخاذ کردند.
گرچه این اقدامات بنا بر نظر متخصصان مدت‌زمان درگیری با ویروس کرونا و شیوع و بروز آن را کاهش می‌دهند، اما از طرف دیگر، فعالیت‌های اجتماعی افراد با این اقدامات محدود می‌شوند. به‌عنوان مثال یکی از تأثیرات این بیماری همه‌گیر، تعطیلی مدارس است که منجر به دور شدن از فضای آموزشی، برهم زدن روال عادی زندگی اجتماعی کودکان، کاهش زمان بودن با همسالان و احساس تنهایی، بروز یا کمک به بروز خشونت خانگی و اعتیاد به بازی‌های آنلاین می‌شود و همچنین می‌تواند مسائلی را در حوزه سلامت روان و علائمی مانند اضطراب، افسردگی، ترس و احساس تنهایی ایجاد کند.
در رابطه با این موضوع، پژوهشگرانی از دانشگاه علامه طباطبائی مطالعه ای را انجام داده‌اند که در آن به بررسی تأثیرات روانی ویروس کرونا و قرنطینه پس از آن برکودکان پرداخته شده است.
آن‌ها در این مطالعه، تعدادی از کودکان پایه ششم دبستان را که برای دو ماه در قرنطینه خانگی بودند مورد بررسی قرار دادند و به‌منظور درک بهتر مسائل روان‌شناختی آن‌ها، از ترکیب آزمون‌های موسوم به ترسیمی شامل آزمون‌های ترسیم درخت، ترسیم شخص و ترسیم حیوان استفاده نمودند.
نتایج حاصل از تحلیل و تفسیر داده‌های پژوهش بیانگر وجود اضطراب و ترس، سرزندگی کم، پرخاشگری و خصومت، کمبود و جستجوی احساس امنیت و بازداری، احساس ناکارآمدی، تردید و انفعال در این نوباوگان است که بدون شک والدین آن‌ها را نیز دچار درماندگی می‌کند.
طبق اظهارات زهره رافضی، استادیار گروه بالینی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی و دیگر همکارش در این تحقیق، «بیماری کرونا و قرنطینگی، بیش از آن که کودکان را افسرده نماید، باعث ایجاد اضطراب، احساس ناامنی و کاهش سرزندگی شده است».
آن‌ها افزوده‌اند: «درنتیجه لازم است با روش‌های مختلف ازجمله دادن اطلاعات مناسبت در خصوص این بیماری، حس عدم امنیت، اضطراب و تردید کودک برطرف شده و راه‌های مقابله و مواجهه مؤثر را بیاموزد».
بر اساس اطلاعات ارائه شده در این پژوهش، گسترش سریع اپیدمی کووید 19 و عدم وجود واکسن‌های مناسب کودکان و همچنین داروهای ویژه در مراحل اولیه شیوع ویروس کرونا از یک‌سو و قرنطینه خانگی برای چندین ماه از سوی دیگر، اثرات نامطلوب اشاره شده را در کودکان و نوجوانان تشدید کرده است، زیرا آن‌ها فرصت کمتری برای ارتباط با همسالان و همکلاسی‌هایشان به دلیل بسته شدن مدارس و اقامت در خانه برای مدت‌زمان طولانی داشته اند.
بر این اساس، در چنین شرایطی، کودکان در مقایسه با بزرگ سالان وضعیت روحی بحرانی‌تری خواهند داشت و برخی علائم مانند وابستگی شدید، اضطراب، ترس، عصبانیت و بی تاب بودن را نشان خواهند داد که بایستی از سوی والدین و سایر دست اندرکاران مودر توجه ویژه قرار گیرند.
گفتنی است این یافته‌ها را «فصل‌نامه روانشناسی بالینی» وابسته به دانشگاه سمنان منتشر نموده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
