کرونا با دنیای اقتصاد دیجیتال چه کرد ؟
به گزارش سیناپرس،همه گیری کرونا و گذار اقتصاد و فعالیت های تجاری به سمت فناوری های دیجیتال این سوال را برای بسیاری از فعالان این حوزه ایجاد کرده است که آیا اقتصاد دیجیتال با ایجاد ظرفیت های جدید به تداوم کسب وکار ها در همه گیری کرونا کمک کرد و یا ظهور کرونا تحولات دیجیتالی را در کسب و کار، تجارت و بازاریابی به وجود آورد؟
در تعریفی ساده میتوان بازاریابی دیجیتال را تبلیغ کالا و خدمات در بستر اینترنت نامید. این تبلیغات می تواند از طریق موتورهای جستجو، اپلیکیشن های پیام رسان، پادکستها، بیلبوردهای الکترونیکی و غیره در اختیار افراد قرار گیرد.
حدودا از یکصد سال پیش دیجیتال مارکتینگ پا به عرصه بازاریابی گذاشت و در بیست سال گذشته به صورت چشمگیری رشد و توسعه داده شد؛ اما بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی هنوز هم از سیستم های سنتی جهت بازاریابی کالا و یا خدمات در کسب و کارشان استفاده می کنند و بسیاری معتقد هستند که حوزه فروش سنتی هنوز قوی تر از بخش دیجیتال و یا فروش اینترنتی است.
با شروع و شیوع ویروس کرونا شرکتها و موسسات تجاری بر این باور رسیدند که دوره فروش و تجارت سنتی احتمالا تا چند سال آینده جای خود را به اقتصاد بر پایه دیجیتال خواهد داد و بنا به همین، شروع به تقویت حوزه فروش به صورت دیجیتال کردند.
به گزارش مراکز آمار بین المللی تاثیر شیوع کرونا به مراتب شدیدتر و جدی تر از بحران بازار کار پس از رکود بزرگ سال ۱۹۲۹ است. همچنین محدودیت های اعمال شده از سوی دولتها برای جلوگیری از انتشار کرونا ، از دست رفتن بیشتر از ده درصد از ساعت های کار در جهان که معادل حدود ۲۷۰ میلیون شغل تمام وقت را در کل دنیا موجب شده است. از همین رو با توجه به اعمال قرنطینه، تجارت الکترونیک و اقتصاد برپایه دیجیتال جان تازه ای در حوزه کسب و کار قلمداد می شود.
البته اقتصاد دیجیتال با چالشها و مشکلاتی هم دست و پنجه نرم می کرد که از مهمترین آنها عدم دسترسی به فناوری های اطلاعات و ارتباطات است. برای مثال می توان به دسترسی محدود اینترنت در بسیاری از کشورها اشاره کرد. کرونا نشان داد که در کدامیک از کشورها زیرساخت های مناسب وجود داشته و کدامیک از دسترسی به اینترنت با کیفیت بالا محروم بوده اند.
همین جا بود که کشورهایی که به صورت جدی به حوزه اینترنت توجه کافی نداشتند مجبور به بهینه سازی و ایجاد بستر مناسب و دسترسی بهتر برای شهروندانشان شدند. با افزایش کاربران اینترنت در سال ۲۰۲۰ به تعداد ۴ میلیارد و ۷۹۰ میلیون نفر نقش اقتصاد دیجیتال و حوزه تجارت دیجیتال که از قبل ظهور کرده بود به مرحله رشد و بلوغ رسید به طوریکه بسیار بعید میرسد که پس از پایان همه گیری، این روند معکوس شود. در ادامه به تاثیرات مثبت و منفی اقتصاد دیجیتال بر دنیای کسب وکار خواهیم پرداخت.
تاثیرات منفی دیجیتالی شدن بر دنیای کسب و کار
از بین رفتن فرصت های شغلی و افزایش آمار بیکاری
به عنوان یکی از مهمترین تبعات منفی کوتاه مدت و میان مدت گسترش اقتصاد دیجیتال بر حوزه کسب وکار میتوان به از بین رفتن فرصت های شغلی اشاره کرد. تعداد زیادی از مشاغل به ویژه در صنعت خدمات و گردشگری با بحران مواجه شده اند. در صورت عدم انطباق این مشاغل با شرایط جدید در آینده ای نزدیک شاهد رشد آمار بیکاری در بسیاری از کشورها خواهیم بود.
بسیاری از شرکتها به امید عادی شدن شرایط، مقاومت زیادی در برابر دیجیتالی شدن از خود نشان داده و به استفاده از روشهای سنتی معمول ادامه دادند اما همه گیری و تداوم زمانی کرونا نشان داد که مقاومت در برابر این رویکرد جز با کاهش تقاضا مواجه کردن کسب و کارشان نتیجه دیگری برایشان در پی نداشته است. نگرانی زیاد این دسته از فعالان اقتصادی نسبت به وضعیت مبهم آینده، آنها را ملزم به ادامه فعالیت در حوزه اینترنت کرد.
شرکت هایی که پیش از گسترش پاندمی، فعالیت هایشان را به بستر اقتصاد دیجیتال هدایت کرده بودند در این دوره از سایر شرکت ها جلوتر بوده و چون بسیاری از چالش ها را از قبل پشت سر گذاشته بودند در برابر بحران کرونا تاب آوری بیشتری داشتند. به گزارش سیناپرس، البته نباید تصور کرد که دیگر شرکتهای نوپا شاید برای دیجیتال شدن فرصتی ندارند زیرا دنیای بعد از کرونا قطعا با دوره قبل آن تفاوت زیادی خواهد داشت.
تاثیرات مثبت دیجیتالی شدن بر دنیای کسب و کار
پیامد های مثبت افزایش خرید های اینترنتی
صرفه جویی در زمان، کاهش ترددهای با هدف خرید و همچنین افزایش قدرت انتخاب مصرف کنندگان به برکت خریدهای اینترنتی از جمله نتایج مثبت دیجیتالی شدن اقتصاد بود. به طور مثال در سیستم سنتی برای خرید یک ساعت مچی ما مجبور بودیم حتما از منزل یا محل کار خود خارج شویم اما اکنون می توانیم از هرجایی که هستیم بین صدها وبسایت فروش ساعت، بهترین انتخاب خود را انجام دهیم.
بالا رفتن سرعت فروش و واکنش سریعتر تولید کنندگان به به بازار تقاضا
آمار فروش سایت های مختلف در دوره همه گیری کرونا نشان از افزایش سرعت و حجم سفارشات دارد. به طور مثال حجم فروش وبسایت آمازون در سال ۲۰۲۰ تا ۳۴ درصد بیشتر از سالهای قبل رشد کرد و این موضوع درآمد ۳۸۶ میلیارد دلاری را برای این شرکت به همراه داشت.
علاوه بر این در بستر اقتصاد دیجیتال شرکتها با استفاده از داده هایی که در اختیارشان قرار میگیرد راحت تر می توانند تغییرات در تقاضا و علایق و سلیقه های مصرف کنندگان را ارزیابی و تحلیل نموده و طبق خواسته آنها تولید و یا خدماتشان را بهبود ببخشند. این موضوع در ایران نیز به خوبی مشاهده شده و شرکتت هایی که از بستر آنلاین برای فروش محصولات خود استفاده می کردند با افزایش قابل توجه مشتری مواجه شدند.
دورکاری
قبل از شیوع کرونا درصد بسیار کمی از شاغلان دنیا دورکار بودند اما با همه گیری آن تعداد نیروی کار دورکار افزایش یافت. بسیاری از سازمانها آموزشها و بسترهای لازم را برای بالا بردن بهره وری نیروی کار ماهر و حتی برون سپاری ها فراهم کردند. علاوه بر افزایش بهره وری نیروی کار، می توان از کاهش هزینه ها به عنوان مزیت دیگر عدم حضور افراد در محل کار نام برد.
افزایش فرصت های شغلی متناسب با تحولات اخیر
در دوره قرنطینه و باتوجه به ضرورت فاصله گذاری اجتماعی، به واسطه اقتصاد دیجیتال حوزه های آموزش از راه دور، فروش اینترنتی، بازاریابی اینترنتی، تمرکز بر بازارهای مالی آنلاین و کسب و کارهای موازی آنها به سرعت گسترش پیدا کرد و نه تنها شرایط ادامه فعالیت را در حوزه فروش، آموزش و غیره فراهم ساخت بلکه فرصت های جدیدی را نیز در بازار کار ایجاد کرد.
گسترش استارت آپ ها و صنعت ساخت اپلیکیشن
بسیاری از شرکتهای توسعه نرم افزار شروع به ساخت و تهیه پلت فرمهای گوناگون برای کسب و کارهای مختلف کردند. برای مثال می توان از اپلیکیشن های لاغری نام برد که نیاز به مراجعه حضوری افراد به متخصصین رژیم و تغذیه را کاهش داد.
توسعه صنعت تولید محتوا و بازاریابی محتوایی
در دوره همه گیری کرونا صنعت تولید محتوا از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. تولید محتواهای آموزشی و مرتبط با بازاریابی در قالب اپلیکیشنهای مختلف افزایش یافت و بلاگر گری رشد قابل توجهی پیدا کرد. همه این موارد دست به دست هم داد تا مشاغل مرتبط با این صنعت به یکی از پر درآمد ترین مشاغل سالهای آتی تبدیل شوند.
چشم انداز دنیای اقتصاد دیجیتال در دوران پسا کرونا
کرونا نشان داد که در هنگام بحران بعضی پیشرفت ها سریعتر انجام می شود و اقتصاد دیجیتالی باعث کارایی بیشتر و کاهش بسیاری از هزینه ها خواهد شد. نکته مهم این است که پس از مهار کرونا هم این روند ادامه داشته و بنابراین کسب و کارها نیازمند تغییر در برخی از تصمیمات قبلی، روندها و در اولویت قرار دادن استراتژیهای همگام با اقتصاد دیجیتال خواهند بود. اقتصاد دیجیتال به زودی همه گیر خواهد شد و فناوری دیجیتال و هسته مرکزی آن یعنی تامین کنندگان فناوریهای فیزیکی، کامپیوترها، تلفن های هوشمند، شبکه های مخابراتی و نرم افزارها و ارایه کنندگان پلت فرم ها در جایگاه نخست کسب و کار قرار خواهند گرفت.
خلاصه اینکه اگر هنوز به فکر کسب و کار در فضای سنتی هستیم باید در دوران کرونا به این نتیجه رسیده باشیم که وقت آن شده تجدید نظری در حوزه کسب و کارمان بکنیم. باید تصمیم بگیریم روند کسب و کار و سطح هوشمندی مالی و اقتصادی خود را تغییر دهیم. باید حساسیتمان را نسبت به متغیر های مالی، اقتصادی، نوع سرمایه گذاری، میزان فروش و استراتژیهای مارکتینگ و غیره افزایش دهیم؛ چرا که رفتار افراد و مصرف کنندگان دیگر مثل قبل نبوده و آنها علاقه ای به خرید سنتی نخواهند داشت.
گزارش: پوریا جهانبخشیان، دکتری مدیریت بازرگانی و امورمالی
