به گزارش سیناپرس اردبیل، بهبود زخم فرآیند ترمیمی است که پس از آسیب پوست و بافت‌های نرم صورت می‌گیرد. در فرآیند بهبود زخم، تعدادی از سلول‌ها و فاکتورهای مختلفی مانند فیبروبلاست‌ها، عوامل التهابی و کراتینوسیت‌ها نقش دارند. این سلول‌ها با یکدیگر همکاری کرده و باعث رسوب کلاژن، بافت همبند و تحریک رگ‌زایی می‌شوند.
داروها و پمادهای متعددی برای ترمیم زخم‌های باز استفاده می‌شود که هر کدام دارای نواقص، محدودیت‌ها و اثرات جانبی متعددی هستند. با توجه به همین موضوع، پژوهشگران با انجام آزمایش بر روی مواد گیاهی و شیمیایی، به دنبال یافتن ماده‌ای هستند که بتواند روند التیام زخم را تسریع کند.
گزنه از جمله گیاهانی است که از مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم، سیلیکون، سولفور و روی و ویتامین‌های B۱، C و E سرشار است. همچنین ترکیباتی مانند اُمگا-۳، لیکوپن، اسید فرولیک، گالیک اسید، کاتچین و اپی کاتچین و عوامل آنتی اکسیدانی مختلفی دارد.
مطالعات نشان می‌دهد که سالانه حدود ۵.۸ میلیون زخم بافتی در اثر تروما در کشور رخ می‌دهد. با توجه به اثرات ضد التهابی، ضد پیری، آنتی باکتریال، فعال کنندگی سلول‌های فیبروبلاستی و همینطور اثرات آنتی اکسیدانی گزنه، پژوهشگران در یک مطالعه به بررسی اثرات عصاره برگ گزنه در ترمیم زخم پوست موش صحرایی پرداختند و تاثیرات آن را بر روی پوست با پروتئین ابریشم مقایسه کردند.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که عصاره گزنه و سیلک فیبروئین با کاهش مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلول‌ها (آپوپتوز) در روز هفتم باعث حفظ هموستاز زخم، افزایش تکثیر سلول‌های فیبروبلاست، تسریع روند بسته شدن زخم و تعدیل التهاب می‌شوند.
همچنین با افزایش مرگ سلولی در روز چهاردهم منجر به وقوع بازآرایی مجدد ساختار پوست می‌شوند و زمینه را برای رسوب کلاژن، مهاجرت سلول‌های کراتینوسیت و تشکیل اپیدرم فراهم می‌کنند. در روز بیست و یکم نیز پماد گزنه باعث ترمیم ۷۵.۸۲ درصدی و سیلک فیبروئین باعث ترمیم ۶۵.۵۵ درصدی در زخم می‌شود.
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: ترکیبات موجود در عصاره گزنه به دلیل داشتن توانایی تکثیرکنندگی و تنظیمی در کنترل آپوپتوز می‌تواند فرآیند ترمیم زخم را کنترل کند و مانع از تشکیل بافت غیرطبیعی و باقی ماندن جای زخم شود. به همین دلیل این محققان پیشنهاد می‌کنند که از این ترکیبات در تولید محصولات دارویی مانند پماد و کرم برای درمان زخم‌های پوستی استفاده شود.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی اثر عصاره برگ گزنه در مقایسه با سیلک فیبروئین بر بافت‌شناسی و آپوپتوزیس در ترمیم زخم پوست» در پایگاه نتایج پژوهش‌های سلامت کشور منتشر شده و فاطمه مرادی، حمیدرضا علیزاده اطاقور، روناک شعبانی و طیب قدیمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی ایران، ایوب رستم‌زاده از دانشگاه علوم پزشکی کردستان، امیر رضا رئوفی از دانشگاه علوم پزشکی سبزوار و سونا زارع از مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در انجام این طرح تحقیقاتی با یکدیگر مشارکت داشتند.
منبع: ایسنا