به گزارش سیناپرس، طی چند روز اخیر میزان شیوع آنفولانزا و سرماخوردگی های فصلی از کرونا پیشی گرفته است. چنین شرایطی در حالی رخ داده است که میزان آنتی بیوتیک ها و دیگر داروهای سرماخوردگی از جمله استامینوفن ها، بروفن ها، سُرم ها و اسپری های تنفسی طی چند روز گذشته در بازار به زحمت یافت می شدند. این امر باعث شد تا وزارت بهداشت برای رفع این چالش مجبور به واردات آنتی بیوتیک از کشور هند شود.
اما سوال اینجاست کشور ایران که خود صادرکننده آنتی بیوتیک به کشورهای دیگر است، چرا امسال با چنین بحرانی مواجه و برای رفع آن مجبور به واردات شده است؟ واکاویی این مساله باعث شد تا گفتگویی با دکتر بهمن صبور، داروساز و نائب رئیس انجمن داروسازان تهران انجام دهیم.
وی با پرداختن به علت چرایی این مساله به سیناپرس گفت: هم اکنون کمبود داروی آنتی بیوتیک و سرم به دو دلیل در کشور ایجاد شده است. نخستین عامل آن مربوط مشکلات زمستان و تولید این داروها در کشور است. دومین عامل آن نیز در ارتباط با استفاده نادرست و افزایش ناگهانی میزان مصرف آنتی بیوتیک به علت شیوع آنفلوآنزا است.
این دکترای حرفه ای داروسازی افزود: سیستم دارویی کشور برای اینکه دچار چالش کمبود داروها نشود یک برنامه کوتاه و بلند مدت طراحی کرده است یعنی پروسه تولید داروی داخلی یا واردات داروها یک روند شش ماهه دارد. کمبود دارو آبان یا آذر به برنامه ریزی شش ماه گذشته این سیستم ارتباط دارد. اکنون نیز باید اقداماتی در این زمینه انجام دهیم تا طی شش ماه آینده در این زمینه با چالشی مواجه نشویم. اگر در حال حاضر با چالش مواجه هستیم، باید به روند اجرای برنامه طی شش ماه گذشته مراجعه کنیم و دریابیم چه اقداماتی انجام نداده ایم که اکنون دچار این چالش شده ایم.
وی به روند سیستم دارویی کشور اشاره کرد و اظهارداشت: ابتدا مواد اولیه پس از ترخیص از گمرک و طی کردن سیکل اداری باید تست های کنترل فیزیکی و شیمیایی و میکروبی شوند. پس از اینکه مشکلی نداشتند، وارد کارخانه ها می شوند. در کارخانه نیز وضع به همین منوال است. اگر پروسه تولید با مشکلی مواجه نباشد، محصول نهایی برای انجام تست های پایداری، نیمه عمر، کنترل فیزیکی، شیمیایی و میکروبی به اداره امور آزمایشگاه ها می رود. در نهایت پس از اینکه مشکلات کارخانه و بخش تولید برطرف شد و نتیجه تست ها مثبت بود، داروهای تولیدی پس از تایید سازمان غذا و دارو در کل کشور پخش و توزیع می شوند.
وی خاطرنشان کرد: یک دارویی که امروز در داروخانه ها عرضه می شود، حاصل تلاش شش ماه قبل فعالان این حوزه است که اکنون در بازار موجود است. یک دارو مانند اقلام دیگر مثل نوشابه نیست که همین امشب وارد و فردای آن در بازار عرضه شود. پروسه زمانی خاص خودش را دارد. اگر اکنون تصمیمات درستی در خصوص تولید داروهای داخلی، تولید داروهای تحت لیسانس و داروهای وارداتی اتخاذ شود، طی 5 الی 6 ماه آینده در آرامش به سر خواهیم برد.
صبور به سیناپرس گفت: ما ابتدای امسال با مساله تغییر نرخ ارز مواجه شده ایم. قرار بر این بود که ارز دلاری حذف و معادل آن به سیستم ریال تزریق شود و سوبسید آن به انتهای سیستم برود که مصرف کننده نیز دریافت کند. چنین اتفاقی برای نخستین بار در کشور رخ می داد بنابراین ناهماهنگی هایی در خارج از حوزه وزارت بهداشت به وجود آمد؛ ناهماهنگی هایی میان بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، مجلس شورای اسلامی و شورای عالی بیمه و سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت باعث شد که این اختلاف پول سر وقت به سیستم تزریق نشود.
وی اظهارداشت: این پول پس از گذشت دو ماه به سیستم تزریق شد. در حالی که این نقدینگی باید در همان ماه صورت می گرفت. در نتیجه خروجی تاخیر در پرداخت این نقدینگی ها، منجر به عرضه کمتر آنتی بیوتیک ها و دیگر داروها در بازار شد. خوشبختانه اکنون اقداماتی پیرامون این مساله انجام شده و قرار است طی یک الی دو ماه آینده این کسری ها برطرف شود.
تصمیم گیری نهادهای غیرمتخصص؛ چالش اصلی حوزه دارو
نائب رئیس انجمن داروسازان تهران به علت چرایی این مساله پرداخت و افزود: متاسفانه هم اکنون خارج از حوزه وزارت بهداشت، بسیاری از نهادها برای حوزه دارو تصمیم گیری و تصمیم سازی می کنند؛ نهادهایی که اصلا تخصصی ندارند. بی تخصصی این نهادها باعث شده تا اکنون ما در این حوزه با چنین چالش هایی مواجه باشیم.
وی یادآورشد: شورای"رقابت" و "مقررات زدایی" حوزه دارو را مانند مواد خوراکی و مصرفی خانه، خودرو و غیره می بینند. چنین تفکری فوق العاده غلط و اشتباه است. دارو یک کالای استراتژیک است که باید نگاه ویژه ای به آن داشت. تا زمانی که چنین دیدگاهی در سازمان برنامه و بودجه و هیات شورای مقررات زدایی حاکم است، راه به جایی نمی بریم.
وی عنوان کرد: طبق نظر شورای رقابت باید کسب و کارها آزاد باشد اما حوزه دارو طبق اصل 44 و فرمایش مقام معظم رهبری مستثنی است. منتها این شورا به اجبار به این حوزه ورود پیدا کرده است و یک سری سیاست های غلطی را به وزارت بهداشت دیکته می کند. این مساله باعث شده اکنون دچار چنین مشکلی در کشور باشیم.
صبور به راهکارهای اصلی برون رفت این مساله پرداخت و به سیناپرس گفت: حوزه تخصصی سلامت اصلا عرصه رقابت پذیری نیست. این افراد باید کلا بی خیال این حوزه شوند و کار این حوزه تخصصی را به افراد کاردان و کار بلد بسپارند اما می توانند نظارت عالیه بر این حوزه داشته باشند. متاسفانه این کار را انجام نمی دهند. اگر چنین کاری را انجام دهند، بسیاری از مشکلات این حوزه رفع می شود. بحث تامین منابع و مابعد تفاوت قیمت ارز و موضوع قیمت گذاری ها نیز باید خیلی سریع تامین شود که دیگر دچار چنین چالش هایی نشویم.
وی خاطرنشان کرد: ما اکنون در بحث تولید دارو هیچ مشکلی نداریم. دانش علمی آن را داریم. تنها مقررات دست و پا گیر باعث شده دچار چنین مشکلاتی باشیم. خجالت آور است که ما خود صادر کننده آنتی بیوتیک هستیم و در کارخانه های ما داروهای هایتک تولید می شود اما به دلیل سیاست های غلط و دست و پا گیر مجبور شده ایم از هند دارو وارد کنیم. این امر نشان می دهد که ما نتوانسته ایم طی 5 الی 6 ماه اخیر با نهادهای مختلف هماهنگی لازم را داشته باشیم. علت اصلی آن نیز تعدد مراکز این حوزه است. مراکزی که اکنون در این حوزه اعمال نفوذ و رای دارند.
گفتگو: فرزانه صدقی