وقوع زلزله ای مخرب در پایتخت حتمی است
به گزارش سیناپرس، کشور ایران از جمله کشورهایی حادثه خیزی محسوب می شود که همه ساله بر اثر وقوع حوادث طبیعی و غیرمترقبه ای مانند زلزله، فعالیت آتشفشان ها، فرونشست، تغییرات شدید درجه حرارت، خشکسالی، سیل، طوفان، گردباد، سونامی، تگرگ، بهمن و رعد و برق خسارت و تلفات جانی و مالی بسیار زیادی را متحمل می شود؛ طبق مطالعات، ایران جز ۱۰ کشور بلاخیز، ششمین کشور زلزله خیز و چهارمین کشور سیل‌خیز دنیا به حساب می آید، بنابراین شناخت وقایع طبیعی، آمادگی و مقابله با بلایای طبیعی و کاهش خسارات آن از اهمیت زیادی برخودار است.
اهمیت این مساله باعث شده تا ۲۰ مهر روز ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی و ۲۰ تا ۲۵ مهر تحت عنوان هفته کاهش بلایای طبیعی نامگذاری شود.
دکتر مهدی زارع، رئیس مرکز پیش بینی زلزله و استاد گروه زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در این خصوص به سیناپرس گفت: با افزایش دانش اثر فیزیکی و اجتماعی بالقوه مخاطرات، ریسک زلزله کاهش و شرایطی مناسب برای آمادگی آن فراهم می شود. از سوی دیگر با فراهم کردن داده های ریسک برای تصمیم گیرندگان، اطلاعات برای برنامه ریزی و کاربری زمین به کاهش اثر سوانح ناشی از ریسک های زلزله منجر می شود.
عضو وابسته و رئیس شاخه زمین شناسی، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به دلایل اصلی ریسک زلزله شهر تهران پرداخت و افزود: یکی از دلایل بالای ریسک زلزله در شهر تهران، معرضیت این منطقه شهری در برابر زلزله در طول تاریخ بوده است. علاوه بر آن، شهر تهران در معرض ریسک های مهم سیلاب و فرونشست زمین نیز قرار دارد.
وی اظهارداشت: از نیمه دهه چهل پروژه های مهندسی بزرگی برای کاهش ریسک سیلاب در شهر تهران انجام شده است. بیشتر مناطق مرکزی به سمت جنوب شهر به تدریج روی رسوبات رسی نرم و خاک ریزدانه ساخته شده اند؛ این خاک نرم و اشباع شده از آب، علت بسیاری از مخاطراتی محسوب می شود که اکنون شهر تهران با آن مواجه است. این وضع در هر زلزله موجب تشدید جنبش سطحی به دلیل تقویت امواج لرزه ای در لایه سطحی خاک می شود.
وی بیان کرد: همچنین در ناحیه جنوب تهران به دلیل استخراج آب، فرونشست زمین رخ داده است. چنین مخاطراتی، جمعیت، ساختمان ها و زیرساخت های در معرض خطرات مختلف در اختیار قرار می دهد از اینرو ارائه یک اطلس دیجیتالی از مخاطرات و ریسک های طبیعی و اجتماعی در سامانه اطلاعات جغرافیایی برای مدیران و مردم به عنوان ابزار تجسم ریسک های مختلف، حیاتی است.
زارع خاطرنشان کرد: آگاه ساختن مقامات، شهروندان و رسانه ها از سطوح مخاطرات و ریسک های طبیعی که شهر در معرض آنها قرار دارد با هدف تشخیص اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی، بخش مهم و بنیادی اقدامات پیشگیرانه است. این ابزار همچنین می تواند راهنمای برنامه های کاربری و توسعه زمین در آینده برای ترویج فرهنگ پیشگیری در جامعه باشد.
به گفته وی، پایگاه داده شامل اطلاعاتی در مورد ساختمان ها، تراکم جمعیت و مسکن، زیرساخت های حیاتی مانند بیمارستان ها، مدارس، پمپ بنزین ها و بازارها و سایر زیرساخت هاست.
رئیس مرکز پیش بینی زلزله به سیناپرس گفت: توسعه سامانه هشدار پیش هنگام زلزله از سال ۱۳۸۸ در ایران شروع شده و البته در شهر تهران هنوز عملیاتی نشده است. این سامانه ها گام مهمی برای پیشگیری و کاهش ریسک زلزله هستند. موقعیت شهر، تراکم بالای جمعیت و ساختمان های غیر تاب آور و البته زمین لرزه های بزرگ در جنوب البرز هشدار مهمی به مدیران است تا به روز آمدن کردن مدیریت ریسک سوانح بر اساس اقدامات پیشگیرانه اهمیت جدی دهند. در این مرحله، هدف اصلی شناسایی سطوح خطر مرتبط با زلزله، سیلاب، زمین لغزش و فرونشست زمین است. آسیب پذیری اجتماعی نیز برای برآورد ریسک ناشی از این مخاطرات طبیعی باید ارزیابی شود.
وی در پایان اظهارداشت: تهران سابقه طولانی زمین لرزه های مخرب دارد و وقوع زلزله مخرب بعدی در آن حتمی است از اینرو کاهش ریسک سوانح باید به عنوان فوری ترین دستور کار برای تهران در روز جهانی سوانح مورد توجه قرار گیرد.
گفتگو: فرزانه صدقی
