به گزارش سیناپرس به نقل از سایت رسمی «جایزه نوبل»، جایزه نوبل زمانی کلید خورد که آلفرد نوبل، تاجر و کارآفرین معروف درگذشت و بخش اعظم ثروت خود را به برگزاری مراسم اهدای جایزه به برترین محققان در عرصه های شیمی، فیزیک، فیزیولوژی یا پزشکی، ادبیات و صلح اختصاص داد. او پیش از مرگش وصیت کرده بود که این جایزه باید به آنهایی تعلق بگیرد که در سال های پیش رو بیشترین خدمت را به بشریت خواهند کرد.
آلفرد نوبل، مخترع، کارآفرین، دانشمند و تاجری بود که در کنار تمام فعالیت هایی که انجام می داد، به سرودن شعر و نمایشنامه هم می پرداخت. او علایق خود را در قالب جایزه نوبل به نمایش گذاشت و توانست بنیاد جایزه نوبل را در سال 1895 به عنوان آخرین آرزوی قبل از مرگش بنا نهد. او در تاریخ به مخترع دینامیک شهرت دارد.
نوبل در چه روزهایی برگزار می شود؟
جایزه فیزیولوژی یا پزشکی در 3 اکتبر مصادف با نخستین روز اهدای جوایز نوبل اهدا می شود و به ترتیب در روزهای آتی، جایزه نوبل فیزیک، شیمی، ادبیات، صلح و اقتصاد به برندگان این جایزه اهدا می شود.
برندگان چه جایزه ای دریافت می کنند؟
هر یک از برندگان جایزه نوبل یک مدال طلا، یک دیپلم افتخار و یک جایزه پولی دریافت می کنند که این مبلغ سالانه تعیین می شود.
آیا می دانستید؟
آیا می دانستید که از سال های 1901 تا 2021 تاکنون 112 جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی اهدا شده است. همچنین از بین این 112 جایزه پزشکی، حدود 12 جایزه به زنان دانشمند این حوزه تعلق گرفته است. به گزارش سیناپرس، تاکنون جوان ترین برنده پزشکی جایزه نوبل «فردریک جی. بانتینگ» با 32 سال سن بود که در سال 1923 به دلیل کشف انسولین موفق به دریافت این جایزه شد.
در این میان، «پیتون روس» با 87 سال سن، مسن ترین برنده جایزه نوبل پزشکی لقب گرفته است. او در سال 1966 برای کشف تومورهایی با عامل ویروسی موفق به دریافت جایزه نوبل شد.
آیا می دانستید که بین سال های 1901 تا 2021، 609 جایزه نوبل و جایزه Sveriges Riksbank به علوم اقتصاد در یادبود آلفرد نوبل به 975 نفر و سازمان تعلق گرفته است. به گزارش سیناپرس، با احتساب این که برخی تاکنون بیش از یک بار موفق به دریافت جایزه نوبل شده اند، در کل 943 نفر و 25 سازمان جایزه نوبل را دریافت کرده اند.
آیا می دانستید که تاکنون 603 جایزه یادبود اقتصاد به 962 نفر و 25 سازمان تعلق گرفته است. بزرگ ترین مؤسسه ای که تاکنون موفق به دریافت این جایزه شده، دانشگاه کمبریج و دریافت 121 جایزه نوبل است و تا امروز، چهار نفر و دو سازمان بیش از یک جایزه نوبل کسب کرده اند.
نخستین جایزه نوبل
پس از راه اندازی و آغاز به کار بنیاد جایزه نوبل در سال 1895 میلادی، نخستین جایزه نوبل در سال 1901 اهدا شد و از آن زمان، این مراسم سالانه برگزار می شود. اما در برهه هایی این مراسم برگزار نشد که به جنگ جهانی اول بین سال های 1914 تا 1918 و جنگ جهانی دوم بین سال های 1939 تا 1945 برمی گردد.
چرا جایزه نوبل به ریاضیات، مهندسی، بیولوژی یا علوم محیطی تعلق نمی گیرد؟
جایزه نوبل براساس ایده ارائه شده از سوی آلفرد نوبل طراحی شد که شامل 5 حوزه می شود. به گزارش سیناپرس، جایزه اقتصاد نیز بعدها در سال 1968 در قالب جایزه یادبودی با عنوان جایزه Sveriges Riksbank در یادبود آفلرد نوبل اختصاص یافت. افزودن این جایزه به مناسبت سیصدمین سالگرد بانک مرکزی سوئد در آن سال انجام شد.
چند نفر می توانند برنده جایزه نوبل در یک حوزه شوند؟
جایزه نوبل در یک حوزه می تواند به سه نفر در آن واحد تعلق بگیرد و در مورد جایزه صلح، این جایزه می تواند به یک سازمان اعطا شود. این قانون از سوی بنیاد نوبل تعیین شده و طی آن، بیشتر از سه نفر حائز دریافت جایزه نوبل نخواهند شد.
چه کسانی برندگان نوبل را تعیین می کنند؟
آلفرد نوبل در وصیتنامه خود مؤسساتی را مسئول انتخاب برندگان جایزه نوبل معرفی کرد. طبق این وصیتنامه، آکادمی سلطنتی علوم سوئد مسئول انتخاب جوایز نوبل فیزیک و شیمی است. به گزارش سیناپرس، مؤسسه «کارولینسکا» که امروزه به عنوان انجمن نوبل در مؤسسه «کارولینسکا» شناخته می شود، مسئول انتخاب برندگان جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی است. آکادمی سوئد مسئول انتخاب برنده نوبل ادبیات و کمیته ای 5 نفره که از سوی پارلمان نروژ تعیین می شوند مسئول انتخاب جایزه نوبل صلح هستند.
زنان و جایزه نوبل
زنان هم جزء جدایی ناپذیر جایزه نوبل هستند به طوری که طبق آمار به دست آمده، تاکنون بین سال های 1901 تا 2021 زنان 59 مرتبه موفق به دریافت جایزه نوبل شده اند. تنها یک زن توانسته دو مرتبه برنده جایزه نوبل شده است. به گزارش سیناپرس، این زن کسی نیست جز «ماری کوری» که نخستین بار در سال 1903 موفق به دریافت نوبل فیزیک و در سال 1911 هم موفق به دریافت نوبل شیمی شد و با این حساب تاکنون 58 زن دانشمند، نوبل دریافت کرده اند.
گزارش:ندا اظهری