امروزه رادیولوژی به عنوان شاخه‌ای از پزشکی با استفاده از فناوری‌های تصویربرداری، سونوگرافی، توموگرافی یا مقطع نگاری، نشر یونیزون یا سی‌تی‌اسکن و تصویربرداری مغناطیسی به تشخیص بیماری‌ها کمک بزرگی کرده است و حتی گاهی این روش در درمان مداخله‌ای نقش مؤثری داشته وراه‌گشای بیماران بوده است. این در حالی است که موفقیت این علم به لطف دستگاه‌ها و تجهیزات نوظهور، روزبه‌روز در حال افزایش است.
دکتر جلال شکوهی، رییس انجمن رادیولوژی ایران در گفت‌وگو با سیناپرس می‌گوید: رادیولوژی ابتدا فقط به عنوان یک روش تشخیصی در علم پزشکی مطرح شد اما این علم از حدود بیست سال گذشته با ورود به حوزه درمان مداخله‌ای جنبه درمانی هم پیدا کرده است. اصولا رادیوتراپی از قبل از اختراع اشعه ایکس و سایر اشعه‌ها جنبه درمانی هم داشته و این روش‌های مطرح در حوزه رادیوتراپی فقط به رادیولوژی محدود نبود. اخیرا این امکان در این حوزه رادیولوژی فراهم شده است که با استفاده از سوزن‌های ریز و ورود آنها به داخل رگ‌ها، شبکه‌ها و مفاصل بیمار بتوان گروهی از بیماری‌ها را درمان کرد. این روش در حذف فیزیکی دیسک و سوزاندن آن و یا کاهش دردهای عصبی مؤثر بوده و اکنون به عنوان یک روش درمانی مؤثر از سوی بعضی از متخصصان انجام می‌شود.
رییس انجمن رادیولوژی ایران می‌افزاید: پیشرفت مداوم تجهیزات پزشکی مانند دیگر شاخه‌های این علم به رادیولوژی هم کمک بسیاری کرده است. برای مثال دقتی که سی‌تی‌اسکن در شناخت بیماری دارد به اندازه دقت یک میلی‌متر سوزن است و براین اساس ما می‌توانیم هرجا به درمان مداخله‌ای نیاز است با استفاده از سوزن و لوله ورود پیدا کنیم . نمونه ساده این اقدامات بیوپسی یا همان نمونه‌برداری است. در درمان دیسک این اقدام باعث می‌شود بیمار برای عمل کردن به عمل باز و بیهوشی نیاز نداشته باشد و از طریق یک روش کم‌تهاجمی درمان شود؛ البته انجام این روش برای همه بیماران ممکن نیست و بر اساس تشخیص پزشک و شدت بیماری می‌توان از این روش برای درمان بیماران استفاده کرد. با پیشرفت علم رادیولوژی امروزه با استفاده از سونوگرافی و آنژیوگرافی و دستگاه سی‌تی‌اسکن طیف وسیعی از بیماران را بدون نیاز به بستری تحت درمان قرار می‌گیرند.
دکترشکوهی درباره معایب و محدودیت‌های دستگاه‌های رادیولوژی در گذشته می‌گوید: در گذشته رادیولوژی معمولی با استفاده از سیستم‌های «آنالوگ» انجام می‌شد که در این سیستم تصویر بر روی فیلم اثرگذاری می‌شد و پس از آن در تاریکخانه با مایعات ظهور و ثبوت به روشی مشابه روش‌های عکاسی قدیمی ظاهر می‌شد. امروزه این روش کمتر مورد توجه است و این کار با ورود دستگاه‌های دیجیتال سی.آر و دی.آر براحتی انجام می‌شود. اکنون حدود 50تا60درصد دستگاه‌ها به روش دیجیتال عمل می‌کنند. دراین روش به چاپ فیلم نیاز نیست و اگرچه هزینه آن به مراتب بیشتر است اما به دلیل این‌که به چاپ فیلم نیاز نداریم به مرور زمان این هزینه کمتر می‌شود. درواقع عکسی که گرفته می‌شود از طریق رایانه به مراکز پزشکی قابل انتقال است و به پرداخت هزینه چاپ فیلم نیازی نیست و عکس سریع‌تر به دست بیمار می‌رسد. اکنون در همه کشورهای اروپایی از روش دیجیتال استفاده می‌کنند و ما نیز در کشور اغلب به متخصصان توصیه می‌کنیم از این روش جدید استفاده کنند.
این متخصص رادیولوژی درباره پیشرفت دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن ،سونوگرافی و ام.آر.آی می‌افزاید: دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن هم مانند دستگاه‌های دیگر در رادیولوژی پیشرفت زیادی کرده است و با استفاده از دستگاه‌های اسپیرال که مدتی است وارد بازار شده می‌توان تصاویر دقیقی ارائه کرد. استفاده از فناوری‌های جدید در این زمینه دقت کار را افزایش می‌دهد و می‌توان در روش‌های درمان مداخله‌ای نیز از این فناوری بهره گرفت.
دکتر شکوهی با اشاره به پیشرفت‌های به‌دست آمده در زمینه توسعه دستگاه‌های سونوگرافی می‌افزاید: اکنون سونوگرافی از نظر زمینه خاکستری ریزبین‌تر شده است. یعنی هم دید بهتری پیدا کرده و هم ضایعات ریزتر را کشف می‌کند. در زمینه روش سونوگرافی داپلر نیز در تشخیص در ناهنجاری‌های جنین وضایعات عروقی پیشرفت‌های خوبی حاصل شده است. سونوگرافی‌های سه‌بعدی و چهاربعدی در شناخت ضایعات جنین تا حد قابل‌توجهی پیشرفت داشته اند. سونوگرافی‌های چهاربعدی دیگر به بعد دیداری محدود نیست و بیشتر بعد شنیداری یا زمانی قابل‌توجه است. در واقع شنیدن صدای قلب جنین بعد چهارم سونوگرافی است. مزیت سونوگرافی‌های سه‌بعدی و چهاربعدی در این است که می‌توان در این روش به‌طور کلی اندام و ویژگی‌های جسمانی جنین را تحت بررسی قرار داد. به این ترتیب شناخت ناهنجاری‌های جنین با دقت بیشتری ممکن خواهد شد. البته با استفاده از روش سونوگرافی دوبعدی نیز بسیاری از ناهنجاری‌های جنین قابل مشاهده است، اما سونوگرافی سه‌بعدی به تشخیص بهتر این ناهنجاری‌های احتمالی کمک می‌کند. اگرچه سونوگرافی داپلر عروق نیز از جمله روش‌های نوینی است که در افزایش توانایی تشخیصی سونوگرافی نقش بسیار مهمی داشته است. امروزه بیشتر سونوگرافی‌ها به کمک روش‌های سونوگرافی سه‌بعدی و چهاربعدی انجام می‌شود. البته این روش به تخصص نیاز دارد و متخصص با کمی صبر و حوصله و اسکن آرام می‌تواند به نتایج خوبی دست پیدا کند. در ام.آر.آی نیز امروزه شاهد پیشرفت‌های زیادی هستیم، به طوری‌که اخیرا ام.آر.آی بی‌صدا هم وارد بازار شده و بیمار زمانی‌که در دستگاه قرار دارد صدای ناخوشایند رادیوفرکانسی را نمی‌شنود.
این استاد دانشگاه با اشاره به برگزاری ششمین کنگره رادیولوژی در هفته گذشته می‌افزاید: اکنون علم انفورماتیک جایگزین علم سایبرناتیک شده است. در گذشته علم سایبرناتیک در همه علوم کارگردانی می‌کرد اما امروزه علم انفورماتیک جایگزین این علم شده است. در حقیقت تجربه نشان داده است همه علوم نیازمند فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند و رادیولوژی هم از این قاعده مستثنی نیست. اکنون ما به جایی رسیده‌ایم که امکان درج اطلاعات رادیولوژی را در تلفن‌های هوشمند برای اطلاع مردم به زبان ساده فراهم شده است و این دستاوردها در کنگره اخیر به سمع و نظر اساتید و مردم رسید. انفورماتیک رادیولوژی، رادیولوژی بدون فیلم، تله‌رادیولوژی یا گزارش از راه‌دور از مهم‌ترین سرفصل‌های این کنگره بود.
No tags for this post.