یکی از این نوآوری‌ها، آنژیوگرافی است که به طور معمول به وسیله اشعه X انجام می‌شود و در گذشته در تشخیص پاتولوژی رگ‌های خونی استفاده می‌شد، اما امروزه رادیولوژیست‌ها و متخصصان قلب با استفاده از آن، جراحی‌های تهاجمی بسیار ظریفی را در سیستم گردش خون و بخصوص شریان‌های قلبی انجام می‌دهند.
در سال‌های اخیر، تکنیک‌های کمتر تهاجمی برای تصویربرداری از سیستم گردش‌خون، توسعه یافته است که از فناوری‌های موجود در این حوزه می‌توان به اولتراسوند، CT و MR اشاره کرد. در این روش‌ها فقط به یک کاتتر نیاز هست که به داخل رگ فرستاده شده و پس از آن ماده حاجب تزریق می‌شود. بر پایه داده‌های به‌دست آمده از آنژیوگرافی، دقیق‌ترین اطلاعات لازم در اختیار جراح قرار می‌گیرد تا بی‌خطرترین روش درمانی برای بیمار به کار گرفته شود و از اقدامات اضافی جلوگیری شود.
پس از اختراع سی‌تی‌اسکن در سال1970، با پیشرفت علم پزشکی و بر اساس نیازهای موجود، به‌تدریج قابلیت‌های این دستگاه نیز افزایش یافته است که تشخیص دقیق و سریع و به دنبال آن درمان مطلوب، از فواید آن است. درنهایت با تلفیقی از این دو روش، سی‌تی‌آنژیوگرافی به دنیای پزشکی معرفی شد. در این روش با استفاده از اشعه X، جریان خون در عروق مشاهده می‌شود. به این صورت که با استفاده از اشعه X و تحلیل رایانه‌ای، دستگاه CT، تصاویری تولید می‌کند که امواج اشعه X با زوایای گوناگون از وسیله‌ای چرخشی از میان ناحیه موردنظر بدن بیمار، برای ساختن تصاویر Cross-Sectional عبور می‌کند، در نهایت این تصاویر به صورت تصاویر سه بعدی بازسازی می‌شود.
در سی‌تی‌آنژیو، ماده حاجب (ماده‌ای برای افزایش کنتراست در پرتونگاری استفاده می‌شود) با سرعت بالا در ورید دست تزریق می‌شود. سپس این ماده به قلب و بعد از آن به دیگر ارگان‌های بدن منتقل می‌شود. با در نظر گرفتن زمان ورود ماده حاجب به شریان‌های ارگان موردنظر از آن عکسبرداری می‌شود. برای مثال زمانی که ماده حاجب را به ورید دست تزریق می‌کنند حدود 10 ثانیه بعد دارو به قلب وارد و از آن خارج می‌شود. سپس حدود 20 ثانیه بعد وارد عروق شکم می‌شود و حدود 30 ثانیه بعد از آن به عروق پا می‌رود. قبلا برای تصویربرداری از شریان با دستگاه معمولی، لازم بود بيمار را به اتاق آنژیوگرافی ببرند و شریان را در پا سوراخ کنند و این کار را انجام دهند. اما اکنون فقط با تزریق ماده حاجب در دست مانند سایر تزریق‌های وریدی این کار را انجام می‌دهند. به این ترتیب نیاز به انجام یک آنژیوگرافی معمولی که کاري وقت‌گیر و سخت است، برطرف می‌شود.
در سی‌تی‌آنژیوگرافی بیمار بعد از انجام عکسبرداری می‌تواند 15 تا 20 دقیقه بعد مرخص شود و مشکلی نخواهد داشت. سی‌تی‌آنژیوگرافی عمل دردناکی نیست، فقط گاهی‌اوقات زمانی که ماده حاجب با سرعت داخل ورید تزریق می‌شود ممکن است ورید پاره شود و ماده زیر پوست برود که البته این اتفاق بسیار نادر است و سالی یک یا دو بار بیشتر رخ نمی‌دهد. هزینه سی‌تی‌آنژیوگرافی تقریبا یک‌سوم آنژیوگرافی است. البته سی‌تی‌آنژیوگرافی انواع مختلفی دارد که از انواع آن می‌توان به سی‌تی‌آنژیوگرافی مغز، قلب، ریه اشاره کرد.
گاهی‌اوقات شک بالینی پزشک مبنی بر این‌که بيمار گرفتگی رگ دارد، زياد است. در چنین مواقعی از ابتدا بيمار آنژیوگرافی می‌شود. اما گاهی‌اوقات شک بالینی پزشک خیلی زیاد نیست. بنابراین سی‌تی‌آنژیو انجام می‌شود. در هر حال تکنیک سی‌تی‌آنژیو به اندازه آنژیوگرافی دقیق نیست. اگر سی‌تی‌آنژیوگرافی گرفتگی یک رگ را نشان دهد، گرفتگی این رگ حتما باید با آنژیوگرافی تایید شود. یعنی اگر سی‌تی‌آنژيوگرافی نشان دهد رگ آنقدر تنگ شده است که به عمل جراحی نیاز دارد، جراح با گزارش سی‌تی‌آنژیو بيمار را به اتاق عمل نمی‌برد. بلکه مجدد آنژیوگرافی انجام می‌دهد و با گزارش آنژیوگرافی او را جراحی می‌کند. بنابراین اگر شک بالینی پزشک در مورد گرفتگی رگ زیاد باشد انجام سی‌تی‌آنژیوگرافی در واقع تحمیل یک هزینه اضافی به بيمار خواهد بود.
دکتر محمدرضا محمدحسنی/ متخصص قلب
No tags for this post.