به گزارش خبرنگار سیناپرس، وضعیت بحرانی سفره های آب زیرزمینی در، یکی از مهم ترین خطراتی است که امنیت آبی کشور را تهدید می کند. هم اکنون بیلان منفی بیش از 5 میلیارد مترمکعب در سال و مازاد برداشت 114 میلیارد مترمکعبی از سفره های آب زیرزمینی، به چالش مهمی در مدیریت آب کشور تبدیل شده است.
از این رو، شورای عالی آب در ابتدای تشکیل دولت یازدهم، وزارت نیرو را موظف به تهیه و ارایه طرحی برای جبران کسری مخازن سفره های آب زیرزمینی کرد. حاصل تلاش کارشناسان آب وزارت نیرو، تهیه طرحی بود به نام «احیا و تعادل بخشی به آب های زیرزمینی». این طرح پس از تصویب در شورای عالی آب در دستور کار وزارتخانه های نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان زمین شناسی کشور قرار گرفته است.
طرح احیا و تعادل بخشی به آب های زیزمینی شامل 15 پروژه است که اجرای 11 پروژه بر عهده وزارت نیرو، 3 پروژه بر عهده وزارت جهاد کشاورزی و یک پروژه نیز بر عهده سازمان زمین شناسی قرار گرفته است.
این طرح که با پیش بینی اعتبار لازم، از سال جاری به اجرا درخواهد آمد، یکی از طرح های بزرگ ملی است که می تواند در مهار بحران آب و دیگر چالش های زیست محیطی کشور بسیار موثر باشد.
در همین راستا، اولین گردهم آیی مشترک مدیران ستادی و استانی وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی با محوریت طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و با حضور وزرای نیرو و جهاد کشاورزی برگزار شد، که حکایت از عزم جدی مسوولان این دو دستگاه برای اجرای موفق این طرح دارد.
حمید چیت چیان؛ وزیر نیرو در این گردهم آیی با بیان اینکه اصلی‌ترین بحران کشور مشکل آب است که تمام شئون کشور را متاثر می‌کند، گفت: در سال‌های اخیر قریب به شش میلیارد مترمکعب در سال از میزان آب تجدیدشونده، بیشتر استفاده کرده‌ایم، بطوریکه جمع کل برداشت مازاد از ذخایر آب استاتیک به 114 میلیارد متر مکعب رسیده و سطح ایستایی مرتب در حال کاهش است. هم اکنون نیز سالانه 1200 کیلومتر کف‌شکنی چاه‌ها در کشور انجام می‌شود.
وی افزود: از دلایل بروز این بحران می توان به خشکسالی مستمر 15 ساله و کاهش بارش متوسط در کشور اشاره کرد. میزان متوسط بارش بلندمدت کشور تا 7-8 سال قبل، 250 میلی‌متر بوده که به 244 میلی‌متر رسیده و درچندسال اخیر به 205 میلی‌متر کاهش یافته و سال جاری نیز از 188 میلی‌متر بارش بهره‌مند بودیم و این مسئله نشان از این دارد که با کاهش 20 درصدی متوسط بارش بلندمدت مواجه بوده‌ایم.
وزیر نیرو، گرم شدن کره زمین، تغییر اقلیم، افزایش درجه حرارت، بالا رفتن میزان تبخیر را از دیگر عوامل بحران در منطقه و کشور عنوان و خاطرنشان کرد: مشکل دیگری که باعث شده به این بحران بیشتر دامن زده شود، ورود فاضلاب‌های شهری، صنعتی و زه‌آب‌های کشاورزی که حامل کود شیمیایی و سموم مورد استفاده هستند، به منابع آب کشور است که باعث شده کیفیت آب را تحت تاثیر قرار دهد.
چیت چیان تصریح کرد: در سه دولت گذشته مجموعا هفت بار شورای عالی آب تشکیل شده است، ولی در دولت تدبیر و امید تاکنون 12 بار شورای عالی آب تشکیل شده است. این مسئله حاکی از آن است که دولت به‌طور خاص و جدی به دنبال راهی برای برون رفت از چالش آب است و به همین خاطر پیشنهاد داده‌ایم تا شورای حفاظت از آب در استان‌ها و شهرها و حتی دشت‌ها تشکیل شود و با تشکیل تشکل‌های آب بران و حوضه‌های آبریز و مشارکت مردم، دستگاه‌های دولتی و نمایندگان کشاورزان بتوانیم برنامه‌های تخصصی برای خروج از بحران آب داشته باشیم.
وی اهداف شورای عالی آب که برای وزارت نیرو تعیین شده را شامل جلوگیری از اضافه برداشت نسبت به آب تجدیدپذیر و برگشت سالانه پنج درصد از ذخایر زیرزمینی آب استاتیک برشمرد که تا 20 سال آینده می بایست محقق شود.
محمود حجتی؛ وزیر جهاد کشاورزی نیز در بخش دیگری از این گردهم آیی گفت: مشکلی که هم‌اکنون در بخش آب کشور با آن روبه‌رو هستیم ناشی از افزایش استفاده از تکنولوژی‌های برداشت آب، عدم مدیریت درست و در کنار آنها سودجویی برخی افراد در برداشت مازاد از آب است.
وی افزود: تا 50 سال گذشته ما در کشور مشکلی به نام بحران آب نداشتیم و مردم و کشاورزان خودشان به بهترین وجه ممکن مدیریت آب و آب‌خوان‌داری را انجام می‌دادند، اما هم‌اکنون این مدیریت توسط مردم تضعیف شده و ما باید برای این وضعیت راه چاره‌ای پیدا کنیم.
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به برنامه های این وزارتخانه برای افزایش بهره وری آب، متذکر شد: هم‌اکنون استفاده از بذرهای زودرس در نقاط مختلف کشور در دست بررسی است و استفاده از این بذرها به دلیل برداشت زودتر محصول و کم شدن تعداد آبیاری برای یک محصول، باعث کاهش 18 درصدی مصرف می‌شود.
حجتی استفاده از بذرهای مقاوم به شوری و تنش آب را از دیگر طرح‌های مصرف بهینه آب در بخش کشاورززی عنوان کرد و افزود: طرح‌های دیگری همچون تغییر زمان کشت محصولات آب‌بر همچون چغندرقند از بهاره به پاییزه دردست بررسی و انجام است که با انجام این روش‌ها مصرف آب برای یک محصول، 20 تا 30 درصد کاهش خواهد یافت.
وی تاکید کرد: روش‌هایی مانند آبیاری زیرسطحی در برخی دشت‌های کشور در دست انجام است که تبخیر را به حداقل می‌رساند و این روش در محصولاتی همچون یونجه علاوه بر کاهش مصرف آب باعث افزایش تعداد برداشت محصول در یک فصل نیز شده است.
حجتی با اشاره به لزوم ساماندهی چاه‌های غیرمجاز گفت: در زمان حاضر بیش از 300 هزار چاه کشاورزی در کشور وجود دارد که اگر بتوانیم چاه‌های غیرمجاز موجود را ساماندهی کنیم خواهیم توانست بخش عمده برداشت‌های مازاد را در سطح کلان تعدیل کنیم، اما این کار باید با تعامل مردم و کشاورزان انجام شود.
No tags for this post.