طرح محققان «رویان» برای کاهش دوقلوزایی ناشی از درمان ناباروری
دکتر عبدالحسین شاهوردی در گفت‌وگو با ایسنا افزود: با اتمام موفقیت‌آمیز این مراحل، ارائه خدمت در این حوزه‌ها نیز آغاز خواهد شد.وی با تاکید بر اینکه در این پژوهشگاه سعی شده تا حلقه تحقیقات رویان با ارائه خدمات تخصصی به جامعه هدف به ویژه درمان بیماری‌های صعب‌العلاج گره بخورد، افزود: از این رو به نوعی تحقیقات این پژوهشگاه بر روی بیماری‌هایی متمرکز شده است که روش‌های متداول پاسخگوی درمان آنها نبوده و در سطح بین‌المللی نیز این گونه تحقیقات در حال انجام است.
وی خاطرنشان کرد: اتخاذ رویکرد کارآزمایی‌های بالینی در تحقیقات رویان موجب شده که برخی از پروژه‌های تحقیقاتی این پژوهشگاه به فازهای نهایی خود نزدیک شود.معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشگاه رویان با اشاره به تحقیقات انجام شده در حوزه بیوتکنولوژی، یادآور شد: تولید حیوانات شبیه سازی، از جمله رویکردهای ما در این حوزه است تا بتوانیم فرآورده‌های بیولوژیک را از طریق تکنیک‌های همانندسازی و یا ترانس ژنیک و دستکارهایی که بر روی رده‌های سلولی انجام می‌دهیم، تولید کنیم.
شاهوردی با تاکید بر اینکه توسعه بانک ذخیره سلول‌های بنیادی خون بند ناف در قالب یک شرکت دانش بنیان در دستور کار قرار دارد، اظهار داشت: این طرح با سرمایه گذاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع و جهاد دانشگاهی آغاز شده است و توانستیم با ایجاد نمایندگی‌هایی، خدمات خود را به صورت وسیع‌تر از یک بانک عمومی، به جامعه عرضه کنیم.
وی به اقدامات انجام شده در حوزه بیوتکنولوژی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر در زمینه تولید حیوانات همانندسازی و حیواناتی با پتانسیل ژنتیک تجربیات خوبی به دست آوردیم که از آن جمله می‌توان به تولید برخی از حیوانات مانند «بز سانن» اشاره کرد که از نظر پتانسیل ژنتیکی دارای مزایای اقتصادی است و به خانواده های روستایی امکان می دهد که با تعداد کمی بز، میزان بالایی از شیر را تولید کنند.
شاهوردی با بیان اینکه این طرح در بسیاری از مراکز تحقیقاتی در حال اجرا است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه نژاد این بز نژاد اروپایی است و در ایران به تازگی به آن پرداخته شده است، اگر بخواهیم به صورت گسترده این نژاد را در کشور پرورش دهیم، باید بتوانیم با استفاده از تکنیک‌های جدید کمک باروری و تکنیک‌های همانند سازی در زمان کم تعداد زیادی دام از این نژاد را تکثیر کنیم.
وی اضافه کرد: این طرح به صورت پایلوت در سال 93 اجرایی شد و از تعداد پنج تا شش بز ساننی که در پژوهشکده رویان اصفهان دریافت کردیم توانستیم در زمان کمی گله 50 تا 60 تایی از این نژاد را تولید کنیم و امیدواریم بتوانیم به صورت صنعتی و نیمه صنعتی در زمینه تولید شیر و تولید دام از این نژاد گام‌های موثری برداریم.
تولید پروتئین نوترکیب با کاربرد در صنعت داروسازی
معاون پژوهشی پژوهشگاه رویان ادامه داد: تولید پروتئین‌های نوترکیب و پروتئین‌هایی که بتواند در صنعت دارو سازی به کار گرفته شود، از دیگر حوزه های تحقیقاتی ما است که با توجه به اینکه دانش فنی تولید این پروتئین‌ها به دست آمده است، امیدواریم در سال جاری به نتایج مطلوبی دست یابیم.
وی با تاکید بر اینکه اجرای پایلوت تولید برخی از این پروتئین‌ها آغاز شده است، ابراز امیدواری کرد که در سال جاری هم در فاز آزمایشگاهی و تحقیقاتی و هم در حد دارویی به نتایج قابل قبولی دست یابیم تا بر اساس آن گام‌های بعدی در زمینه تولید نیمه صنعتی و صنعتی این پروتئین‌ها برداشته شود.
خدمات سلول درمانی در حوزه بالینی
شاهوردی در خصوص ارائه خدمات سلول درمانی در فاز بالینی، توضیح داد: تحقیقات سلول درمانی بر روی برخی از بیماری‌ها در حد آزمایشگاهی و فاز مدل‌های حیوانی انجام و مقالات آن نیز منتشر شده است و در حال حاضر در فاز کارآزمایی‌های بالینی وارد شدیم که نتایج خوبی در زمینه درمان بیماری‌های عصبی چون فلج‌های مغزی، MS و قطع نخاعی به دست آمده است.
وی با بیان اینکه سلول درمانی در حوزه درمان بیماری‌های قلبی، فازهای دوم و سوم کارآزمایی‌های بالینی را پشت سر می‌گذارد، ادامه داد: در بیماری‌های کلیه با حمایت موسسه خیرین پژوهش کارهای خوبی در حد کار آزمایی‌های بالینی آغاز کردیم.
معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشگاه رویان با بیان این که در بیماری‌های استخوانی و غضروفی خدمات خوبی در حوزه سلول‌درمانی ارائه می‌شود، گفت: در حوزه پوست و قرنیه نتایج خوبی به دست آوردیم و به حد ارائه خدمات رسیده است ولی برخی از خدمات سلول درمانی در حوزه کلیه، قلب و کبد در فازهای اول و دوم کار آزمایی‌های بالینی قرار دارد.
شاهوری با تاکید بر اینکه کار آزمایی‌های بالینی دارای یک عقبه کارهای آزمایشگاهی و مدل‌های حیوانی را به دنبال دارد، یادآور شد: نتایج به دست آمده این اعتماد به نفس را در محققان این پژوهشگاه ایجاد کرده و توانستیم در حد کارآزمایی های بالینی وارد شویم.
خدمات سلول درمانی در بیماری‌های کبدی
شاهوردی به بیان خدمات سلول درمانی در بیماری‌های کبدی پرداخت و افزود: در بیماری‌های کبدی مزمن و حاد، سلول‌های کبدی کارایی خود را از دست می‌دهند و برای درمان این بیماران سلول‌های بنیادی مختلف در محیط آزمایشگاهی فرآوری می‌شوند و از طریق ورید و یا شریان وارد مناطقی از کبد می‌شوند که سلول‌ها را از دست داده است و از این طریق عملکرد کبد باز گردانده می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه این تحقیقات در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد افزود: با قطعی شدن نتایج این تحقیقات و با رعایت اصول اخلاقی و تایید وزارت بهداشت قادر خواهیم بود تا این خدمات را به بیماران نیازمند ارائه دهیم.
کاهش دوقلوزایی ناشی از درمان ناباروری
معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشگاه رویان عمر علم تولید مثل و ناباروری و خدمات ناباروری در کشور را حدود سه دهه عنوان کرد و افزود: برای اینکه احتمال حاملگی در افراد نابارور افزایش داده شود با توجه به سن، وضعیت و مشکلات مراجعه کنندگان سعی می‌شود تعداد زیادی جنین انتخاب شود که شانس حاملگی افزایش یابد. از این رو در برخی موارد چند قلوزایی اتفاق می‌افتد و این یکی از مشکلات روش‌های درمان ناباروری است.
وی یکی از تکنیک‌های رایج در دنیا برای جلوگیری از چندقلوزایی در این بیماران را روش ریداکشن ذکر کرد و ادامه داد: در این روش پزشک قادر است جنین‌های اضافه را بر اساس تکنیک‌های خاصی حذف کند.
شاهوردی خاطرنشان کرد: در این راستا یکی از اقدامات ما این است که سعی می‌شود در این زمینه به سیکل‌های طبیعی نزدیک شود؛ به گونه‌ای که تحریک‌ها به حداقل برساند تا تعداد کمتری تخمک با کیفیت مناسب دریافت شود؛ چرا که تخمک‌های با کیفیت جنین‌های خوبی را ایجاد خواهند کرد.
تولید اندام در بدن حیوانات
شاهوردی، تولید اندام اعضای بدن انسان در حیوان را از پروژه‌هایی دانست که را در مجموعه اصفهان دنبال می‌شود و با تاکید بر این که در این زمینه در ابتدای راه هستیم، گفت: این طرح با همکاری گروه سلول های بنیادی پژوهشکده بیوتکنولوژی و پژوهشکده سلول های بنیادی در دستور کار قرار دارد و امیدواریم نتایج خوبی در این زمینه به دست یابیم.
وی با اشاره به آخرین وضعیت این طرح خاطرنشان کرد: در این طرح در بدن حیوان بافت انسانی تولید می‌شود و باید در بافتی که قرار است منتقل شود، دستکاری هایی انجام شود تا بدن حیوان آن را بپذیرد و رد پیوند برای آن ایجاد نشود که در این تحقیقات در مرحله دستکاری سلولی و انتقال هستیم.
