درآمدزایی بیشتر با فناوری ذخیره سازی زیرزمینی گاز

دکترحسین حیرانی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفتگو با سیناپرس گفت: هم اکنون طبق اسناد بالادستی باید روزانه در فصل زمستان 100 میلیون متر مکعب از مخازن برای ذخیره سازی زیرزمینی گاز برداشت کنیم. در حال حاضر 3 مخزن" شوریجه"، "یورتشای ورامین" و "سراجی قم" برای ذخیره سازی گاز در کشور وجود دارد که متاسفانه مخزن یورتشای ورامین طی چند سال اخیر متوقف شده اما ظرفیت مخزن سراجی قم 30 میلیون متر مکعب و مخزن شوریجه نیز 40 میلیون متر مکعب است. با احتساب این دو مخزن ما باید 70 میلیون متر مکعب گاز بهره برداری کنیم.

این دکترای سیاست‌گذاری علم و فناوری، ظرفیت ذخیره سازی زیرزمینی گاز در دنیا را به طور میانگین ماهانه حدود 10 تا 15 درصد مصرف گاز عنوان کرد و افزود: اکنون طبق شاخص جهانی نسبت ذخیره سازی گاز زیرزمینی به مصرف گاز، چین حدود 5 درصد، ایالت متحده آمریکا 15 درصد، روسیه 18 درصد و اتحادیه اروپا 22 درصد اقدام به ذخیره سازی گاز می کند تا هیچگاه برای تامین تقاضا با مشکل مواجه نشود اما در ایران ما تنها حدود یک درصد از نیاز تقاضای گازی مان را از طریق این دو مخزن ذخیره می کنیم.

وی به علتی چرایی این مساله پرداخت و در این خصوص اظهارداشت: هرچند پیش از سال 1392 اقدامات خوبی در زمینه ذخیره سازی گازهای زیرزمینی در کشور انجام شده است اما متاسفانه مسوولان دولت پیشین اعتقادی به ذخیره سازی زیرزمینی گاز نداشتند و به همین دلیل شرکت ذخیر سازی زیرزمینی گاز( شرکتی که در ذیل شرکت ملی گاز ایران بود) را منحل و گاز را در لوله ها ذخیره کردند. با اعمال این سیاست اگر لوله گاز در شبکه سراسری قطع شود و به هیچ کجا متصل نباشد، فعالیت صنایع متوقف و بخش خانگی و تجاری نیز دچار قطعی شدید می شود. همچنین این مساله به شدت می تواند امنیت ملی ما را تحت تاثیر قرار دهد. متاسفانه اعمال سیاست های غلط دولت پیشین باعث شد که اکنون به مرحله ای برسیم که حتی نتوانیم به اندازه مصرف کشور گاز تولید کنیم.

ضرورت ذخیره سازی زیرزمینی گاز برای تحقق اهداف اسناد بالادستی

حیرانی به راهکارها و سیاست های اساسی برای رفع این معضل اشاره کرد و به سیناپرس گفت: طبیعتا ذخیره سازی زیرزمینی گاز به علت اینکه از لحاظ تکنولوژی کار خیلی سختی است و نیاز به سرمایه گذاری دارد، وزارت نفت به دنبال این کار نمی رود بنابراین دستگاه های بالادستی مانند مجلس شورای اسلامی، شورای امنیت ملی و سازمان پدافند غیر عامل باید این مساله را برای تحقق اسناد بالادستی از وزارت نفت مطالبه کنند.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تصریح کرد: شرکت ذخیره سازی گاز نیز باید با یک ساختار منعطف و مدیرعامل قوی در دولت جدید ابقا شود. مسوولیت کل این فرایند اعم از جذب سرمایه داخلی و خارجی، تامین بودجه، حل کردن بحث تکنولوژی، انجام عملیات و بهره برداری نیز باید به این شرکت واگذار شود.  

وی یادآورشد: هنگام احیای مجدد شرکت ذخیره سازی زیرزمینی گاز باید به این نکته توجه کنیم که این شرکت یک شرکت پیمانکاری نیست که علمیات انجام دهد. یک شرکت تنظیم گر، تسهیل گر و سیاست گذار است. تسهیل گیری در جذب منابع دارد و کارش نظارت بر پروژه های ذخیره سازی، پیدا کردن پیمانکار خوب و توانمند، جذب سرمایه گذار خارجی، جذب بودجه از مجلس و بخش خصوصی است.

وی تاکید کرد: کار اجرا در بحث ذخیره سازی نیز باید با حوزه هایی که اکنون از لحاظ فناوری و تکنولوژی قوی تر هستند و پیمانکارها و شرکت های توانمند با محوریت شرکت های داخلی و احیانا همکاری آنها با شرکت های خارجی برای رفع چالش های تکنولوژی، آغاز شود و مدیریت انجام این کار را نیز باید بار دیگر به شرکت ذخیره سازی زیرزمینی گاز محول کنیم.

به گفته وی، این شرکت در بحث عملیات و اجرا نیز می تواند کار تجمیع و تقاضا را انجام دهد یعنی یک یا دو سایت ذخیره سازی را ادغام کرده و اجرا را به شرکت دیگر واگذار کند که توانایی مذاکره و جذب سرمایه گذاری بیشتر را دارد و برای او انجام این کار با صرفه تر است یا او می تواند در عملیات اجرا از شرکت های خارجی کمک بگیرد و راهبرد بازار در مقابل فناوری را ایجاد کند.

ضرورت تخصیص اعتبار برای ذخیره سازی زیرزمینی گاز در لایحه بودجه

این دکترای سیاست‌گذاری علم و فناوری ادامه داد: همچنین باید در لایحه بودجه اعتباری برای ذخیره سازی زیرزمینی گاز پیش بینی کنیم زیرا در حال حاضر سالانه 2 میلیارد دلار فقط در بخش نیروگاه ها ضرر اقتصادی می دهیم. در صنایع دیگر نیز خسارت های زیادی متحمل می شویم. به عنوان مثال از سود کارخانه چادرملو زمستان سال گذشته به علت قطعی برق، حدود 100 میلیارد تومان کاسته شده است.

وی در پایان عنوان کرد: اکنون می توانیم گازوئیلی که ارزان تر است و آلودگی زیست محیطی کمتری دارد را مصرف کنیم اما در نیروگاه ها می سوزانیم. مازوتی که می توانیم از آن تولیدات دیگری داشته باشیم و صادر انجام دهیم را می سوزانیم. اینها هزینه های فرصت ذخیره سازی هستند. اگر این مسائل در نظر گرفته شوند، کاملا به اقتصادی بودن این پروژه و ضرورت تخصیص بودجه برای تحقق این موضوع پی خواهیم برد. از سوی دیگر باید بازیگران دیگری مانند صنایع بزرگ را نیز درگیر سرمایه گذاری در حوزه ذخیره سازی زیرزمینی گاز کنیم و به آنها اطمینان دهیم که گاز آنها در فصل زمستان قطع نخواهد شد.

گفتگو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.