نساجی، صنعتی اشتغال زا اما پر چالش

دکتر علی اکبر مرآتی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفتگو به سیناپرس گفت: در حال حاضر علاوه بر اینکه صنعت نساجی سنتی جایگاه خودش را دارد، فناوری های نوین نانو و هوشمند نیز وارد علم و صنعت نساجی شده اند. فناوری هایی که تغییر و تحول شگرفی در این صنعت به وجود آورده اند.

این فوق دکترای مهندسی مکانیک افزود: هرچند هم اکنون کشورهای پیشرفته زیادی در این عرصه از ایران پیشی گرفته اند و ما نسبت به آنها عقب تر هستیم اما در بعضی از ابعاد مانند فناوری های نانو و هوشمند ما نیز حرفی برای گفتن داریم و هم اکنون محصولاتی را تجاری سازی و وارد بازار کرده ایم.

رئیس اسبق پژوهشکده مواد و فناوری ‌های پیشرفته نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر درباره ساختار پارچه های هوشمند یا نانو اظهارداشت: در حال حاضر دو نوع پارچه نانو در سطح بازار وجود دارد. نوع اول، پارچه های معمولی هستند که روی آنها نانو مواد استفاده می کنیم. نوع دوم، پارچه هایی هستند که الیاف نانویی دارند و کلا ساختارشان نانو است.

وی یادآورشد: تولید و تجاری سازی پارچه های نوع اول راحت تر است. اکنون نیز منسوجات ضد باکتری، ضد بو، ضد عرق  و … تولید شده و به بازار عرضه می شوند اما پارچه هایی که ساختار یا الیاف نانویی دارند بیشتر در بخش های صنعتی و خیلی حرفه ای کاربرد دارند. از این پارچه ها برای تولید ماسک های نانویی و تصفیه هوا و همچنین انواع و اقسام فیلترهای تصفیه و ذرات معلق هوا استفاده می شود. در بخش صنعت پزشکی نیز این پارچه ها برای تولید چسب های زخم ها کاربرد دارند تا بتوانند فرایند انتقال دارو را تسهیل دهند.

مرآتی خاطرنشان کرد: منسوجات هوشمند نیز انواع و اقسام مختلفی دارند. برخی از آنها توسط مواد تکمیلی روی منسوجات سنتی هوشمند می شوند. نوع دیگر، منسوجاتی هستند که ساختار هوشمندی دارند؛ منسوجاتی که با یک عملیات تکمیلی روی پارچه های سنتی هوشمند می شوند، کاربردی تر از منسوجاتی هستند که ساختار هوشمند دارند.

وی بیان کرد: منظور از هوشمندی این است که منسوج قابلیت نشان دادن عکس العمل در مقابل محرکی که به آن اعمال می شود را داشته باشد. این محرک می تواند نور آفتاب باشد و با تابش نور تغییر رنگ دهد. محرک می تواند حرارت باشد و با کاهش درجه حرارت، رنگ، بافت و ابعاد منسوج تغییر پیدا کند. همچنین محرک می تواند انرژی الکتریکی یا مکانیکی باشد که بر اثر اعمال انرژی تغییر ساختار یا رفتار دهد.

وی به سیناپرس گفت: برخی از این پارچه ها حالت passive( غیر فعال) و بعضی دیگر حالت active( فعال) دارند. پارچه های اکتیو علاوه براینکه عکس العمل نشان می دهند، می توانند دستور یا فرمانی یا انجام یک کاری را هم بدهند. به عنوان مثال منسوج هوشمندی که روی زخم استفاده می شود، زمانی PH زخم تغییر کند، تغییر ساختار می دهد. بر اثر این تغییر ساختار، مواد دارویی که  داخل منسوج تعبیه شده اند به مقدار مورد نیاز آزاد می شوند و دارو به زخم می رسد و آن را ترمیم می کند. این سیکل ادامه پیدا می کند و دیگر نیازی به اپراتور ندارد.

به گفته وی، این منسوجات علاوه بر صنعت پزشکی در صنایع دفاعی و نظامی نیز کاربرد دارند اما هنوز به مرحله تجاری سازی نرسیده اند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در پایان به چالش ها و مشکلات این صنعت پرداخت و در این خصوص به سیناپرس گفت: اکنون متخصصان این حوزه توان علمی زیادی دارند و امکان ایجاد زیرساخت ها برای ورود فناوری های جدید به حوزه نساجی از بعد عملی در کشور وجود دارد اما متاسفانه اعمال تحریم ها و نوسانات قیمت ارز مشکلاتی برای صنعتگران این حوزه به وجود آورده است. البته سهم تحریم ها از ایجاد این مشکلات تنها 20 درصد است، 80 درصد مشکلات این صنعت می تواند حل شود اما متاسفانه هنوز رفع نشده و باقی مانده اند. طبیعتا اگر شرایط موجود بهبود پیدا کند و مشکلات این حوزه رفع شود، ضمن اشتغال زایی جوانان می توانیم محصولات با کیفیت تری نیز تولید و روانه بازار کنیم. همچنین زمینه صادرات محصولات را نیز فراهم آوریم.

گفتگو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.