پس از یک روز کاری پرتنش، معمولا به سختی می‌توان به تصمیمات خوب مانند رژیم غذایی مفید و ورزش فکر کرد. بر این اساس پژوهشگران در یک مطالعه جدید نشان داده‌اند که چگونه استرس می‌تواند نقاطی از مغز را که با توانایی کنترل شخص روی خود (خویشتنداری) ارتباط دارد، تحت تاثیر قرار دهد.
یافته‌های این مطالعه زوایای چگونگی برقراری ارتباط بین استرس و خویشتنداری در مغز را از طریق مسیرهای عصبی متعدد روشن می‌کند.
توانایی‌های مربوط به خویشتنداری، در چند نقطه از شبکه عصبی مغز، نسبت به تشویش و آشفتگی حساس هستند. تنها هنگامی که بین اطلاعات ورودی از مناطق متعدد مغز یک تعادل دقیق برقرار شود، این توانایی‌ها در حالت بهینه خواهند بود.
معمولا تصمیمات مهم باید در شرایط استرس‌زا اتخاذ شوند. گاهی اوقات، این شرایط می‌تواند توانایی یک فرد در خویشتنداری را به خطر اندازد که این نیز به نوبه خود می‌تواند بر فرایند تصمیم‌گیری تاثیر بگذارد. با وجود اینکه چنین تصمیماتی بسیار متداول است، باز هم شیوه‌ای که در آن استرس روی فرآیندهای مغز تاثیر می‌گذارد به طور کامل شناخته نشده است.
به منظور این مطالعه محققان افرادی را که در تلاش بودند تا یک زندگی سالم از نظر رژیم غذایی و ورزش داشته باشند ارزیابی کرده و بررسی کردند که چگونه استرس روی انتخاب‌های آنان در مورد مواد غذایی تاثیر می‌گذارد.
شرکت‌کنندگان پر تنش، معمولا غذاهای خوشمزه اما ناسالم را انتخاب می‌کنند
در این مطالعه در مجموع 29 شرکت‌کننده مورد بررسی قرار گرفته و یکی از دست‌های خود را به مدت 3 دقیقه در آب سرد قرار دادند تا سطح متوسط استرس در آنها تعیین شود.
پس از آن، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا به یک صفحه نمایش نگاه کرده و از بین دو تصاویر مواد غذایی که به طور مکرر بر صفحه نمایش ظاهر می‌شد یکی را انتخاب کنند – یکی از تصاویر مربوط به غذای خوشمزه اما ناسالم و دیگری تصویر یک غذای سالم اما نه چندان خوشمزه بود – تا بعد از آزمایش آن را بخورند. تصاویر متناسب با هر شرکت‌کننده در نظر گرفته شده بود.
از آنجا که سلیقه هر فرد در انتخاب غذای خوشمزه بسیار منحصربفرد است، پژوهشگران سعی کردند تا از قبل اولویت‌های سلیقه‌ای هر شخص را از او سوال کرده و همان را به عنوان گزینه مورد نظر وی تهیه کنند.
برای جلوگیری از عوامل بی‌ربطی که ممکن بود بر تصمیم‌گیری شخص تاثیر بگذارد، هر شرکت کننده که نسبت به بعضی از غذاها حساسیت یا آلرژی داشت، از شرکت در مطالعه حذف شد.
این آزمایش روی بیش از 22 شرکت‌کننده دیگر نیز انجام شد که در آرامش کامل و بدون هیچ استرسی قرار داشتند. علاوه بر این، همه افراد تحت تصویربرداری رزونانس مغناطیسی(fMRI) قرار گرفتند تا مشخص شود که چگونه مغز آنها تحت تاثیر شرایط قرار گرفته است.
پس از مقایسه تصمیمات این دو گروه، محققان دریافتند که شرکت‌کنندگان پراسترس، به احتمال زیاد به مزه و طعم غذا بیشتر از سالم بودن آن بها می‌دهند. در حالیکه افراد بدون استرس غذاهای سالم‌تر را انتخاب می‌کنند.
این یافته‌ها نشان داد که استرس روی انتخاب افراد اثر گذاشته و قدرت خویشتنداری را در آنها کاهش می‌دهد.
در مناطق مختلف مغز شرکت‌کنندگانی که در معرض استرس بودند تغییراتی مشاهده شد. علاوه بر آن یک ارتباط فزاینده بین قشر جلویی مغز و ناحیه آمیگدالا و جسم مخطط – مناطقی که مربوط به تشخیص طعم و مزه است – نیز وجود داشت.
همچنین یک ارتباط کاهشی بین قشر جلویی مغز و نواحی قشر جانبی که مربوط به خویشتنداری می‌شود نیز مشاهده شد. با این حال تنها برخی از این تغییرات، با هورمون مرتبط با استرس که کورتیزول نامیده می‌شود ارتباط داشته است.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که خویشتنداری می‌تواند حتی با سطح متوسطی از استرس تحت تاثیر قرار گیرد.
این پژوهش به تازگی در نشریه Neuron منتشر شده است.
No tags for this post.