در یکی دو روز اخیر انتشار فیلمی از یک ربات در صفحه یک پادکست احساسات بسیاری را برانگیخت. این فیلم تاکنون شش میلیون بار دیده شده و خیلی‌ها اقدام به بازنشر آن کرده‌اند.
در توضیح آن گفته می‌شود که این ربات حاوی روغن هیدرولیکی است که برای حیاتش ضروری است، اما مدام از آن نشت می‌کند و ربات در یک چرخه دائمی مجبور است آن را جمع کند و داخل خود بریزد تا نمیرد! چیزی شبیه به افسانه سیزیف در اساطیر یونان که محکوم بود تخته سنگی را به دوش گرفته و تا قله یک کوه حمل کند، اما همین که به قله می‌رسید، سنگ به پایین می‌غلتید و سیزیف باید دوباره این کار را انجام می‌داد.
واقعیت این است که نه آن مایع روغن هیدرولیک است، نه از ربات نشت کرده، و نه کل داستانی که روایت شده، واقعیت دارد! این ربات به سفارش موزه گوگنهایم با هدف جلب توجه جهانی در مورد خشونت‌ها و خون‌های ریخته شدهٔ مهاجران در مناطق مرزی کشورها ساخته شده است.
آن پادکست ماجرای دیگری ساخته تا این ربات را به انسان معاصر تشبیه کند که به زعم آن‌ها در نظام سرمایه‌داری به بردگی کشیده شده: «این سیستم برای این طراحی شده که بهترین سالهای زندگی ما رو بدزده و مجبورمون کنه زندگی‌ای رو بازی کنیم که ثروتمندترین افراد جهان اون رو طراحی کردن!»
سرمایه‌داری و فرزند خلف آن انقلاب صنعتی، جهانی را برای ما ساخته که هیچ شباهتی حتی نسبت به همین دو قرن پیش ندارد. فقط کافیست به تاریخ مراجعه کنیم. در اواخر سال ۱۸۷۰، سن امید به زندگی در جهان ۳۰ سال بود، اما امروز ۷۲ سال است. در سال ۱۸۲۰، ۹۰٪ بشریت در فقر شدید زندگی می‌کردند، اما امروز کمتر از ۱۰٪ چنین وضعیتی دارند. در سال ۱۸۰۰، تقریبا ۸۸٪ جمعیت جهان بی‌سواد بودند، ولی امروز فقط ۱۳٪ بی‌سوادند. در همان سال، ۴۳٪ از کودکان قبل از پنج سالگی می‌مردند، اما اکنون کمتر از ۴٪ چنین وضعیتی دارند. در سال ۱۸۱۶، کمتر از ۱٪ انسان‌ها در یک نظام دموکرات زندگی می‌کردند، ولی حالا ۵۶٪ از دموکراسی بهره‌مندند.
امروزه سرمایه‌داری به همان چیزی دست یافته که مارکس می‌خواست: کاهش ساعات کاری پرولتاریا. در کشورهای ثروتمند، میانگین تعدیل شدهٔ ساعات کار کارگران از ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۷ تقریبا ۱۸.۵٪ کاهش یافته. در همین مدت سرانهٔ متوسط تولید ناخالص داخلی ۴۱۰٪ افزایش یافته است. یعنی کار کمتر و قدرت خرید بیشتر. ممکن است امروز از وضعیت فعلی خود ناراضی باشیم، اما حتم دارم حتی یک نفر نیست که بخواهد به یک قرن پیش باز گردد. افراد ناراضی از این "بازی" خوب است جایگزین‌شان را هم برای سیستم فعلی معرفی کنند!
✍️یادداشت از علی پزشکی
No tags for this post.