از آنجا که تنفس در هوای آلوده، خطرات و عوارض غیر قابل جبرانی بر سلامت افراد به جای می‌گذارد، یافتن راه چاره برای فرار از این معضل خطرناک بسیار حائز اهمیت است . مشکلات تنفسی، چشمی، پوستی و قلبی – ریوی همه از عوارض استنشاق هوای آلوده است وآگاهی در ارتباط با روشهای پیشگیری از این خطرات، اولین گام مبارزه با آنهاست.
دکتر محمدرضا مسجدی، فوق تخصص ریه دراین باره گفت: در سالیان اخیربحث آلودگی هوا مبحث مهمی است که اگر معیارهای بین المللی و استانداردهای جهانی در ارتباط با آن رعایت نشود آسیبهای جدی به سلامت افراد یک جامعه وارد خواهد کرد.
درواقع هوا ترکیبی از 80درصد ازت و تقریبا 20درصد اکسیژن است وسهم سایر گازها بطور طبیعی تنها یک درصد است. در نتیجه آنچه در هوا باید وجود داشته باشد باید عاری از هرگونه عامل زیان بخش باشد.وقتی صحبت از آلودگی می‌کنیم یعنی یک سری از عوامل در هوا وارد می‌شوند که سبب آسیب و زیان هستند.
وی افزود:حدود شش تا هفت عامل آلاینده در هوا وجود دارد که یکی از مهمترین آنها گاز« کربونیک » است که از سوخت زغال و چوب بدست می‌آید و آنچه مهم تر است گاز اکسید کربن است که از سوختهای غیر معمول و ناقص بوجود می‌آید و بسیار خطرناکتر است.
دکتر مسجدی ادامه داد: سوخت مصرفی ما در وسایل نقلیه اغلب بنزین یا گازوئیل است و در اغلب این سوختها، مشتقاتی از گوگرد ونیتروژن وجود دارد. هر اندازه سوخت گازی باشد میزان مشتقات ازت بیشتر می‌شود. این گازها در حالت طبیعی در هوا وجود ندارند. زمانیکه سوخت عادی نباشد به این معنی که یا تعداد وسائل نقلیه زیاد باشد و یا سیستم سوخت وسیله استاندارد نباشد ویا گازوئیل و بنزین مصرفی استاندارد نباشد گازهای سمی وارد هوا می‌شوند. علاوه بر این گازها مقدار زیادی دوده هم بوجود می‌آید. حال این دوده مخلوطی است از ذرات معلق و گاز اکسید کربن . این ذرات از طریق تنفس وارد بدن می‌شوند..خوشبختانه امروزه از سرب در کشور ما کمتر استفاده می‌شود سابق بر این یکی از بدترین آلاینده ها سرب بود که در بنزین به میزان بالا موجود بود.
از ترکیب برخی مواد تحت تأثیر اشعه آفتاب گاز ازون بوجود می‌آید. در این گاز آسیبهای خاصی وجود دارد . در نتیجه زمانیکه از آلودگی هوا صحبت می‌کنیم بطور جدی این چند عامل که نام برده شد دخالت دارند. تمام این مواد از راه دستگاه تنفس وارد بدن می‌شوند. با هر دم مقداری از این ذرات وارد بدن می‌شود. آسیب این ذرات بسته به میزان ورود آنها به بدن متفاوت بوده و از سوراخ بینی تا ریه را می‌توانند درگیر کنند ،جذب خون شده و به تمام نقاط بدن را آسیب برسانند.
این عضو دانشگاه شهید بهشتی تهران در خصوص وجود ریزگردها و آسیبهای ناشی از آن افزود: گرد وخاک ذرات معلقی هستند که اغلب از مشتقات سیلیس ناشی می‌شوند و حاوی خاک هستند. ذرات گرد و غبار ذرات درشت هستند و به راحتی قابل مشاهده اند. حتی اگر افراد از ماسک هم استفاده کنند این ذرات وارد بینی شده ودر قسمت بالای دستگاه تنفس گیر می‌کنند و با خلط دفع می‌شوند. لیکن ریز گردها ترکیب متفاوت و اندازه متفاوت دارند. برحسب اینکه از کجا و چه منشاء و منبعی بوجود آمده‌اند تأثیرات متفاوتی بر بدن می‌گذارند. اندازه ذرات اگر بالای 5میکرون باشد ، معمولا در مخاط بینی ،دهان یا حلق و حداکثر حدود هنجره گیر می‌کنند و وارد قسمتهای پایین می‌شوند. اگر کمتر از 5 میکرون باشند به راحتی وارد هنجره ونای و راه های هوایی می‌شوند. هر اندازه ا ذرات ریزتر باشد ورودشان به حبابچه های هوایی راحت تربوده و عوارض آنها بیشتر خواهد بود. ممکن است برخی از آنها حاوی ترکیباتی باشند که به راحتی وارد خون شوند.
مسجدی ادامه داد: در ریزگردها آن مقداری که مربوط به خاک وسیلیس است عمدتا آسیب خود را در افرادی که ناراحتیهای ریوی، آسم و بیماری قلبی دارند به صورت تنگی نفس نشان می‌دهد و دلیل آن سنگین تر شدن غلظت هوا ودر پی آن آسیب به مناطق حساس ریه است. هر اندازه ذرات ریزتر و محتویات بیشتر دیگری داشته باشند این آسیب خطرناک تر است. در زمان بمباران عراق به دلیل وجود اورانیوم اشباع نشده در رسوبات خاک و وجود این ذرات در ریزگردها عوارض خطرناکی برای سلامت افراد بوجود آمد. این ذرات بر مغز و استخوان وکبد اثر می‌گذارد و می‌تواند برخی از ناراحتیهای سرطانی را در درازمدت بوجود آورد. در نتیجه زمانیکه از ریزگردها صحبت می‌کنیم باید بدانیم که از نظر جغرافیایی منشاء آنها کجاست و چه اندازه ای دارند.
این فوق تخصص ریه تصریح کرد: آلودگی هوا به تنهایی سرطان زا نیست لیکن اگر افراد سیگاری باشند و در معرض هوای آلوده باشند خطر سرطان بیشتر خواهد شد. یعنی این آلودگی یک فاکتور افزاینده محسوب می‌شود. این مسأله در ارتباط با برخی مشاغل که ریسک ابتلا به سرطان دارند هم صادق است.
عوارض آلودگی هوا در تمامی بدن اثر می‌گذارد که شایعترین آنها : خستگی زودرس ،عصبانیت ،سوزش چشم ،احساس ترشح در حلق ،سرفه و ناتوانی در تنفس است. این عوارض در افراد سالم دیده می‌شود لیکن کسانیکه بیماری قلبی و ریوی دارند، کودکان و سالمندان از گروههای خطر هستند که علائم در آنها بیشتر و خطرناک تر است.
مسجدی در پاسخ به این پرسش که پیشگیری در این زمینه تا چه اندازه از ابتلا به عوارض خطرناک ریوی جلوگیری می‌کند گفت: استفاده از ماسک و سایر اقدامات در جلوگیری از ابتلا به عوارض آلودگی هوا اهمیت کمی دارد. در مهار صدمات ناشی ازآلودگی هوا مهمترین کار شناسایی عوامل آلاینده و مهار آنهاست. بررسی ها نشان داده مهمترین علت آلودگی در هوای تهران سوخت وسایل نقلیه و بخصوص موتور سیکلت ها است و بهترین کار در این زمینه استفاده از وسایل نقلیه عمومی و کاهش تردد وسایل نقلیه است. نقش محیط زیست و سازمان استاندارد در این زمینه خیلی مهم است.در خصوص ریزگردها هم باید گفت بسیاری از دریاچه های ما به دلیل مشکلات بارش بخصوص در مرزها، دچار خشکسالی شده اند و اگر این مشکل ادامه دار باشد دریاچه های ما منبع ریزگرد و آلودگی خواهند شد.
No tags for this post.