به گزارش سیناپرس، امروزه عمدتاً از سلول های بنیادی برای ترمیم و بازسازی سلول های آسیب دیده، سلول های بیمار و از بین رفته استفاده می شود اما پیش بینی می‌شود در آینده ای نه چندان دور، کاربرد آن به خلق و ایجاد سلول های جدید و ساخت عضو مورد نیاز گسترش پیدا خواهد کرد. کارشناسان معتقدند که درمان با سلول های بنیادی نقش مهمی را در کاهش بیماری های مختلف انسانی بازی می کند.
به طور کلی سلول های بنیادی از بند ناف یا مغز استخوان انسان مشتق می شوند. آن ها همچنین سلول های پایه و اساسی بدن ما نامیده شده و می توانند تبدیل به هر نوع سلول بافتی در بدن یک فرد بالغ شوند.
درمان با سلول های بنیادی بر اساس این اصل است که سلول های بنیادی خود را به محل آسیب رسانده و تغییر شکل می دهند تا سلول های جدید بافتی را ایجاد کنند که می توانند جایگزین بافت آسیب دیده بیمار شود. آن ها این ظرفیت را دارند که تقریباً به طور نامحدود تکثیر و تجدید شوند و علاوه بر این می توانند سلول های عصبی بالغ، سلول های ماهیچه ای و سلول های خونی را تشکیل دهند.
در این روش درمانی، سلول های بنیادین از بدن خارج شده و در شرایط مصنوعی (که به عنوان القای سلول های بنیادی نیز خوانده می شود) نگه داشته شده و به کمک روش های مختلف سلول درمانی به همان سلول هایی که برای بهبود بخش خاصی از بدن موردنیاز هستند، تبدیل می شوند.
به گزارش سیناپرس،به طور کلی می توان دو نوع درمان را در سلول درمانی به کار بست:
درمان سلول‌های بنیادی اتولوگ (Autologous stem cell therapy): در این روش از سلول های بنیادی بدن خود بیمار (سلول های بنیادی فرد بالغ) که از خون، مغز استخوان و غیره به دست می آیند، استفاده می‌شود.به گزارش سیناپرس،البته در سال های اخیر با ایجاد بانک های سلول بنیادین از نوزادان تازه متولد شده، نیازی به استخراج سلول بنیادی از فرد بالغ وجود نداشته و سلول های بنیادین خود فرد که در هنگام تولد استخراج شده و در بانک های مخصوصی به صورت منجمد نگهداری می شوند، برای درمان به کار رفته و به این ترتیب شانس موفقیت روش درمانی؛ افزایش قابل توجهی پیدا می کند.
درمان با سلول‌های بنیادی آلوژنیک (Allogenic stem cell therapy): در این روش درمانی از سلول های بنیادی اهدایی استفاده می کند. نقطه ضعف این روش درمانی این است که در تعدادی از موارد ممکن است این سلول های بنیادی اهدا شده، از سوی بدن فرد بیمار رد شوند. این روش درمانی سلول های بنیادی هنوز در بسیاری از کشورهای جهان قانونی نشده است.
سلول درمانی چگونه انجام می‌شود؟
به‌طورکلی مراحل مختلف این روش درمانی را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد:
- نمونه برداری از مغز استخوان یا سلول بنیادی مشتق از بند ناف
- پردازش آزمایشگاهی
- کاشت و القا سلول‌های بنیادی استخراج‌شده
به گزارش سیناپرس،در برخی موارد ممکن است پزشک، داروی محرک سلول های بنیادی را برای بهبود روند پیوند، تجویز کند.
نمونه برداری از مغز استخوان: در این فرآیند نمونه ای از استخوان ناحیه لگن یا ران فرد بیمار گرفته می‌شود. این عمل حدود 20 تا 30 دقیقه طول می کشد. به گزارش سیناپرس، اگر فرد بیمار دارای نمونه استخراج شده سلول بنیادی از بند ناف در بانک‌ه ای ویژه نگهداری این سلول ها باشد، نیازی به انجام این عمل نبوده و تنها از این سلول ها استفاده خواهد شد.
پردازش آزمایشگاهی: بلافاصله پس از پایان مرحله نمونه گیری، سلول های استخراج شده برای آنالیز و پردازش به آزمایشگاه ارسال می شود. در این مرحله، ابتدا سلول های بنیادی از خون و پلاسما جدا می شوند. سپس تعداد سلول های بنیادی موجود شمرده شده و قدرت و انرژی آن ها بررسی می شود.
کاشت و القا سلول‌های بنیادی: در این مرحله پزشک، سلول های بنیادی برداشت شده را به بدن بیمار وارد می کند. دوز اول intrathecal نامیده شده و مستقیماً به ناحیه آسیب دیده یا مایع مغزی نخاعی تزریق می شود. به گزارش سیناپرس،در برخی موارد این سلول ها ممکن است مستقیماً به صورت تزریق داخل پوست وارد بدن بیمار شود. بعد از گذشت چند هفته، دور دوم سلول های بنیادی برداشت شده به بیمار ارائه می شود. در بیشتر موارد و بسته به شدت بیماری، معمولاً بیمار در طی 8 هفته تا 1 سال بهبود پیدا می کند.
چه کسانی می توانند از این روش درمانی استفاده کنند؟
سلول های بنیادی تاکنون روی طیف وسیعی از بیماری ها به صورت تجربی به کار رفته و در برخی از اختلالات ازجمله انواع خاصی از سرطان، اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون و ALS (Lou Gehrig’s disease) و صدمات و آسیب‌های نخاعی مورد استفاده قرار گرفته است.
معایب و خطرات احتمالی سلول درمانی
به نظر نمی رسد که استفاده از روش درمانی مبتنی بر سلول های بنیادی مضرات زیادی داشته باشند. ممکن است بیمار بعد از انجام عمل استخراج سلول ها دچار ناراحتی شود. گرفتن نمونه برای پیوند شامل برداشت سلول از مغز استخوان باسن یا ران است. این عمل می تواند دردناک باشد و بیمار ممکن است بعد از طی چند روز حالت تهوع، سردرد و درد در پاها را تجربه کند.
به گزارش سیناپرس،این روش درمانی جدید در حال حاضر و طی سال‌های گذشته به‌طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از اصلی ترین گروه های بیمارانی که از مزایای سلول درمانی بهره می برند، بیماران دچار آسیب‌دیدگی نخاعی یا اختلالات عصبی هستند. آسیب نخاعی معمولاً در اثر ضربات ناگهانی و آسیب‌زا به ستون فقرات ایجاد می شود که براثر آن مهره ها را شکسته و یا از جای خود خارج می شود.
این نوع آسیب ها معمولاً لحظه ای هستند و از لحظه ای که استخوان دچار شکستگی شده یا مهره ها در ستون فقرات جا به جا می شوند، شروع می شود. میزان آسیب دیدگی بر اساس شدت سانحه و جا به جایی مهره‌ها متفاوت است، به گزارش سیناپرس،برخی از بیماران به‌طور جزئی دچار ضایعه شده یا کاملاً فلج می شوند. سلول درمانی برای آسیب‌های نخاعی نیز امکان پذیر بوده است و به بیماران كاملاً فلج فرصتی برای بازیابی مجدد تحرك می‌دهد.
گردآوری و ترجمه: رضوان خندان
No tags for this post.