به گزارش سیناپرس، در بدن ۴۰ درصد از نوزادان تازه متولد شده، انواع خال های ساده دیده می‌شود که معمولا صورتی یا قرمز بوده و اطراف آن مرز مشخصی ندارد و معمولا در پشت گردن، روی پیشانی و میان دو ابرو یا روی پلک دیده می شود. اکثر این خال ها یا لکه ها به مرور زمان و در اولین سال تولد ناپدید می‌شو ند.
خال لکه شرابی که بزرگتر از خال ساده است، در 3 درصد از نوزادان تازه متولد شده ظاهر می شود و معمولا بنفش یا قرمز تیره و واضح است. بیشترین محل مشاهده آنها روی صورت نوزادان است اما امکان دیده شدن این علائم در بخش‌های دیگری از بدن نیز وجود دارد. برخی از خال های لکه شرابی بر اثر مرور زمان ممکن است محو شوند اما برخی دیگر از آن ها ممکن است برای همیشه باقی مانده و حتی به مرور زمان پر رنگ تر شوند.
خال های عنکبوتی شکل که قرمز رنگ هستند را نیز می توان در گروه لکه های عروقی قرار داد. معمولا مویرگ های بسیار ریزی از حاشیه این خال ها خارج شده و شکل عنکبوتی به خود می گیرند که به همین دلیل این گروه از لکه های عروقی با عنوان خال های عنکبوتی شناخته می شوند. رگ های ریز کنار بینی نیز از ضایعه های عروقی محسوب می شوند که مویرگ های ریز از جنس سیاهرگ هستند.
دلایل و علائم
علت پدیدار شدن خال‌ها و لکه های عروقی به طور دقیق شناخته شده نیست و دانش پزشکی هنوز نتوانسته است علتی برای آن پیدا کند. گروهی از پژوهشگران، ژن های غیرطبیعی و جهش ژنتیکی را در بروز چنین لکه هایی موثر دانسته اند. به گزارش سیناپرس، بر اساس مطالعات انجام شده مشخص شده است که نژاد و جنسیت در بروز این عارضه چندان موثر نیست اما این لکه ها در سفید پوستان و زنان بیشتر از دیگر جمعیت ها دیده می شود.
لکه های عروقی مادرزادی در اثر اختلال در تشکیل عروق خونی ایجاد می شوند. در تشکیل عروق خونی اولین عامل رگ زدایی است که باعث افزایش سرعت تشکیل عروق و فعال شدن سلول های عروقی می شود. به گزارش سیناپرس،عامل دیگر مهار رگ زدایی است که فرآیند اول را متعادل می سازد. اگر در کل این فرآیند خللی ایجاد شود، در نقاط مختلفی از بدن جنین لکه‌های جزیره ای شکلی ایجاد می شوند.
به گزارش سیناپرس،لکه های عروقی مویرگی همچون ضایعه های عروقی در لکه های عروقی جریان خون از شدت پایینی برخوردار است و در حقیقت در این بخش های بدنف عملکرد مویرگ ها دچار اختلال شده اند.
انجمن جهانی مطالعه ناهنجاری های عروقی در سال 1992 میلادی توسط گروهی از پزشکان با تخصص های مختلف شکل گرفت. اعضای این گروه تحقیقات پایه ای و بالینی بسیاری در زمینه ناهنجاری های عروقی داده اند. در مورد دلیل بروز لکه‌های عروقی مادرزادی و روش درمان آنها تحقیقات مختلفی انجام شده، اما علی رغم مطالعات گسسترده ایی که در این حوزه انجام میی شود، همچنان نقطه روشنی در این زمینه پیدا نشده است.
درمان و پیشگیری
لکه های عروقی مویرگی معمولا به صورت بالینی قابل تشخیص است و اگر تردیدی درباره شناخت بیماری یا بافت آسیب دیده باشد، سونوگرافی می تواند به پزشک در تشخیص دقیق تر کمک کند. در برخی موارد پیچیده تر، ممکن است از ام آر آی و یا آنژیوگرافی برای تشخیص بیماری و درمان استفاده شود. برای از بین بردن این لکه های عروقی، روش لیزر درمانی از نوع لیزر پالسی پیشنهاد می شود.به گزارش سیناپرس، البته اسستفاده از لیزر بیشتر برای خال های سطحی مناسب بوده و اگر این خال ها و لکه ها دارای عمق باشند و همه آن ها با لیزر از بین نرود ممکن است دوباره عود کنند.
به گزارش سیناپرس، درصد موفقیت از بیین بردن لکه های عروقی به قطر این ضایعه ها، میزان عمر و تازه یا قدیمی بودن آن ها بستگی دارد. این لکه ها و خال ها هر چه سطحی تر بوده و ته رنگ قرمزتری داشته باشند، اشعه لیزر راحت تر به آن ها نفوذ کرده و بهتر از بین می روند. اگر لکه هایی به این روش لیزی پاسخ نداده وبهبود پیدا نکردند می توان از دیگر روش های لیزری کمک گرفت.
در برخی موارد داروهای پوستی نیز برای درمان خال ها و لکه های عروقی به کار می روند اما درمان داروئیی معمولا یک روش درمانی موفق در از بین بردن این لکه ها محسوب نمی شود. این داروها به صورت قرص بلعیدنی، پماد موضعی و یا آمپول تزریقی در بخش لکه استفاده می شود. روش کرایوتراپی یکی دیگر از روش های درمان لکه هایی عروقی است که در آن از نیتروژن مایع برای انجماد و ناپدید کردن برخی لکه های سطحی پوست که به رنگ قهوه‌ای هستند استفاده می شود.
معمولا در این روش پسس از درمان، پوست اندازی در محل لکه هایی عروقی صورت می گیرد. ایجاد جای زخم و روشن شدن رنگ پوست در ناحیه لکه از عوارض جانبی این روش به شمار می رود. در موارد نادر و در صورت وجود لکه های ریشه دار مانند خال های گوشتی، از عمل جراحی برای درمان استفاده می شود. روش آی.پی.ال با استفاده از نور پالسی که درمانی غیرتهاجمی است از شدت لکه های عروقی و رنگدانه ای می کاهد.
به گزارش سیناپرس، از آن جهت که علت دقیقی برای پیدایش چنین لکه هایی پیدا نشده و نقش ژنتیکی کمرنگی در بروز آن دیده شده است، پیشگیری از ابتلا به آن مشکل است.
باورهای غلط
رگ های بیرون زده پوستی ساق پا ضایعه های عروقی مویرگی است نه واریس: رگ های واریسی رنگ شان بنفش است و در اثر عارضه واریس ایجاد می شود و همانند چند کرمی هستند که کنار هم چنبره زده اند در غیر اینصورت این ضایعات می تواند لکه های عروقی باشد. معمولا مردم ایین دو عارضه را با هم اشتباه می گیرند.
لکه های عروقی پوستی، سرطان هستند: هر لکه پوستی سرطان نیست و در صورتی که اندازه، شکل و رنگ آن تغییر کرده باشد و خارش و درد غیر عادی داشته باشد باید به پزشک مراجعه کرد. افرادی که سابقه خانوادگی سرطان پوست دارند باید نسبت به این تغییرات حساس تر باشند.
لکه های عروقی مسری هستند: این باور اشتباه است و لکه های عروقی مسری نیستند اما زمینه ژنتیکی دارند و ممکن است از والدین به فرزندان منتقل شود.
گزارش: احسان محمد حسینی