گاهی بدون هیچ دلیل جسمی در بدن خود احساس درد می کنم و حتی با خوردن دارو هم دردم تسکین پیدا نمی کند. آیا این نوع اختلال قابل درمان است؟ ریشه اصلی ایجاد این نوع اختلال روانی ناشی از چیست؟
اختلال درد یا اسپسیفایر درد غالب (Predominant Pain) یک مشکل روان شناختی است که ریشه در ذهن و روان فرد دارد. این اختلال می تواند در زندگی فردی، خانوادگی یا شغلی فرد مشکل ایجاد کند و آن را مختل کند.
در اختلال درد، فرد در یک یا چند ناحیه از بدن خود احساس درد می‌کند که ویژگی اصلی این اختلال خودِ درد است نه دیگر ویژگی‌های جسمانی. به عبارت دیگر این درد هیچ دلیل جسمی نداشته و کاملا مربوط به روان فرد است. این اختلال باعث رنج بیمار می‌شود و شدت درد بسیار زیاد است که با خوردن دارو‌هایی که مربوط به بیماری‌های جسمی است، برطرف نمی‌شود.
این اختلال در دختران بیشتر از پسران است و ممکن است در هر سنی رخ دهد. احساس دردی که از آن حرف می‌زنیم، نباید توسط خودِ فرد به وجود آید، چون در این حالت برچسب ساختگی بودن به آن می‌زنیم، بلکه این احساس باید از زمینه‌های گوناگون زندگی برای فرد پدید آمده باشد. در این حالت گفته می‌شود که فرد دچار اسپسیفایر درد غالب شده است.
مسئله مهم این است که چرا اختلال درد به وجود می‌آید؟ درمورد علت بروز اختلال درد، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. از نظر دیدگاه روانکاوی، فردی که دارای اضطراب و تنش‌های روانی است، برای کاهش این تنش‌ها از مکانیزم دفاعی جسمانی کردن (Somatization) استفاده می‌کند. این عمل کاملا ناهشیارانه است و به اختیار فرد نیست. او تنش‌های روانی خود را به صورت نشانه‌های جسمی بروز می‌دهد تا از میزان آن‌ها کم کند. اما دیدگاه دیگری به نام دیدگاه یادگیری، علت این امر را یادگیری رفتار بیمارگونه از بزرگسالان می‌داند.
اسپسیفایر درد غالب به عنوان یک اختلال روانی، از دو طریق دارودرمانی و روان درمانی، درمان می‌شود. این اختلال نیاز به هر دو راه دارد چرا که دارو‌ها نقش کنترل کننده و بهبودبخش دارند، ولی درمان اصلی با روان درمانی انجام می‌شود. برای درمان اختلال درد، اولین قدم مراجعه به روان شناس است. چرا که ممکن است در شرایط خاصی نیاز به دارو باشد و او شما را به روانپزشک ارجاع دهد.
یکی دیگر از راه‌های درمان اختلال درد، روان درمانی است. بهترین شیوه‌های روان درمانی برای رفع این اختلال، روانکاوی، طرحواره درمانی، رفتاردرمانی شناختی یا CBT و هیپنوتیزم درمانی است. از میان روش‌های گفته شده، روانکاوی و هیپنوتیزم درمانی بسیار مؤثر هستند. دلیل این امر آن است که اختلال درد ممکن است بر اثر تجارب تلخ کودکی به وجود آمده باشد. از این رو به کمک روانکاوی می‌توان رویداد‌ها و خاطرات رنج‌آور را بازیابی کرد و علت آن را پیداكرد.
*دكترپروانه صفايى مقدم، متخصص روانشناسی بالینی، عضو سازمان نظام روانشناسی وعضو سازمان علوم شناختی
No tags for this post.