تقسیم کار ملی در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت

در تدبیر شماره 33 سند الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت آمده است: «نهادینه‌سازی تقسیم كار ملی با توجه به استعدادهای طبیعی و آفرینش مزیت‌های جدید در همه مناطق و ایجاد حلقه‌های هم‌افزایی اقتصادی منطقه‌ای و گسترش پیوندها و روابط میان مناطق شهری، روستایی و عشایری به‌ویژه با گسترش صنایع تبدیلی کشاورزی، به منظور تقویت نقش آن‌ها در تولید و صادرات».

عبارت نهادینه‌سازی تقسیم کار ملی در ابتدای تدبیر فوق، واجد دو فراز «تقسیم کار ملی» و «نهادینه کردن آن» است که در این یادداشت به ایضاح مفهومی و الزامات تحقق و پیامدهای آنها پرداخته می‌شود.

به طور معمول، در مبانی مدیریت و برنامه‌ریزی از اصطلاح تقسیم کار، تعیین نقش و وظیفه دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط و مسوول مراد می‌شود؛ اما در مبانی آمایشی، مخاطب، ماهیت جغرافیایی دارد و مراد از تقسیم کار ملی، مشخص کردن عملکرد تخصصی و نقش هر کدام از مناطق و استان‌ها در اقتصاد و کل فرایند توسعه ملی است.

اصولاً آمایش سرزمین -که ضرورتی جدی و مهم برای تعادل‌بخشی به جریان توسعه در پهنه سرزمین است- بدون تقسیم کار ملی مناطق و استان‌ها بی‌معنا است.

رویکرد آمایشی، مبتنی بر چند رکن است که تقسیم کار و تعیین عملکرد تخصصی مناطق و استان‌ها، مهم‌ترین آنها است. در سیاست‌های کلی آمایش سرزمین نیز تقسیم کار، یکی از محورهای مؤکد در آمایش سرزمین است.

نهادینه کردن تقسیم کار ملی یعنی به رسمیت شناختن این امر و اشراب مفهوم آن در کلیه سطوح سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرا به گونه‌ای که به تدریج به عادت و فرهنگ تبدیل شود. اما تحقق نهادینه‌سازی تقسیم کار به الزاماتی نیازمند است که از جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

*  استقرار نظام یکپارچه برنامه‌ریزی و مدیریت سرزمین برای ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی سه جریان اصلی برنامه‌ریزی (اقتصادی، کالبدی و آمایشی)
 * طراحی و ایجاد ساختار حکمرانی متمرکز در حوزه آمایش بنیادین
*  به رسمیت شناختن سطح منطقه‌ای در   مدیریت توسعه کشور
 * طبقه‌بندی سرزمین بر اساس خطرپذیری و اعمال مدیریت هوشمند تاب‌آوری
 * حمایت از ایجاد و فعالیت مرکز رصد و تولید داده‌های پایگاه داده سرزمینی
*  حمایت از ایجاد و فعالیت قطب‌های علمی مطالعات آمایشی با محوریت دانشگاه‌های هر منطقه
در صورت تحقق شایسته امر، انتظار می‌رود نتایج ذیل حاصل گردد:
*  تخصصی شدن تولید در مناطق و استان‌های کشور
* تعامل و دادوستد منطقی میان مناطق و افزایش همگرایی آنها
*  افزایش انسجام و اقتدار ملی
* افزایش بهره‌وری کل اقتصاد  
*  افزایش صادرات و لذا درآمدهای ارزی
*  پایداری توسعه روستایی کشور
*  کاهش انگیزه مهاجرت و توزیع مناسب جمعیت در سطح کشور

 

*مهندس حسین آرامی- عضو اندیشکده آمایش بنیادین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

No tags for this post.