به گزارش سیناپرس، اخبار مربوط به درگیری نظامی روسیه و اوکراین طی روزهای گذشته در صدر تمامی اخبار قرار داشته و جهانیان با نگرانی چشم به فعل و انفعالات این حوزه دوخته اند. در این میان بحث تاثیرات اقتصادی این تهاجم نظامی موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است.
دکتر پوریا جهانبخشیان مشاور و تحلیل گر بانک سوییس کوت در بخش بازار سهام و فارکس در خصوص سناریوهای مختلف پیش رو در اقتصاد جهان به خبرنگار سیناپرس گفت: حمله روسیه به اوکراین در حال حاضر جدی ترین جنگ در اروپا از سال ۱۹۴۵ به بعد محسوب می شود. نیروهای روسی طی روزهای گذشته حملات هوایی متعددی را انجام دادند، پایگاه‌های ارتش اکراین را یکی پس از دیگری تصرف کرده و با فرار غیرنظامیان به سمت کیف در حال پیشروی هستند.
همچنین مقامات غربی می گویند، پایتخت اوکراین ممکن است هر لحظه سقوط کرده و پدافند هوایی آن بطور کامل منهدم شود. این حمله تنش‌هایی را ایجاد کرد که با افزایش شدید قیمت‌های انرژی، اقتصاد جهان را تحت تاثیر قرارداد و در روز پنجشنبه بازارهای جهان را وارد شوک بزرگی شد.
وی تاکیدکرد: طبق پیش بینی ها بهای نفت برای اولین بار از سال ۲۰۱۴ از مرز ۱۰۰ دلار در هر بشکه عبور کرده و قیمت گاز طبیعی در اروپا تا ۶۲درصد افزایش یافت. اگرچه دولت های غربی اعلام کردند اقداماتی را برای مجازات روسیه انجام می دهند اما این مجازات ها نمی تواند در حال حاضر کمکی بر بقای اوکراین کرده و دولتهای غربی می دانند که با انجام این کار اقتصادشان احتمالا درگیر مشکلات بزرگی می شود.
مدرس گروه بازرگانی و امور مالی دانشگاه دولتی قبرس در ادامه خاطرنشان کرد: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده روز پنجشنبه تحریمهای جدیدی را علیه روسیه اعلام کرد که بانک های روسیه و توانایی این کشور درمبادلات دلاری را هدف قرار می دهد، اما اثرات این تحریم ها در دراز مدت قابل بررسی است و در کوتاه مدت تاثیری بر روسیه ندارد.
جهانبخشیان افزود: از سوی دیگر بیماری همه گیر کرونا اقتصاد جهانی را با دو چالش مهم و اصلی مواجه کرده است: تورم بالا و بازارهای مالی آشفته. پس لرزه های ناشی از این تهاجم به راحتی می تواند شرایط هر دو حوزه را بدتر کند؛ به این ترتیب پیش بینی می شود برای بانک های مرکزی، چالش دوگانه مدیریت قیمتها و حفظ رشد اقتصادی حتی سخت تر می شود.
وی افزود: بحران روسیه ممکن است بانکهای مرکزی را وادار به بازنگری در سیاستهای پولی و اقتصادیشان کرده و فدرال رزرو و بانک مرکزی اروپا در حال آماده شدن برای تشدید سیاست های پولی خود هستند.همچنین پیش بینی می شود خانوارها بخش بیشتری از درآمد خود را صرف هزینه سوخت و گرمایش کرده و پول نقد کمتری برای سایر کالاها و خدمات دارند و طبیعتا رشد بخش خرده فروشی با اسیب مواجه می شود.
به گزارش سیناپرس، اینکه این مناقشه تا چه حد به اقتصاد جهانی ضربه بزرگی وارد می‌کند، به طول و دامنه آن، شدت تحریم های غرب و احتمال انتقام جویی روسیه بستگی دارد.
سناریوهای تأثیر اقتصادی بحران اوکراین
مشاور و تحلیل گر بانک سوییس کوت در ادامه به خبرنگار سیناپرس گفت: بر اساس شرایط فعلی می توان سناریوهای مختلفی را برای اقتصاد جهان پیش بینی کرد.
مسیرهای ممکن برای اقتصاد روسیه، اروپا و ایالات متحده عبارتند از:
بینش جهانی؛ چند سناریو اقتصادی همزمان با حمله روسیه
جهانبخشیان افزود: در مورد اول، پایان سریع درگیری ها از مارپیچ صعودی بیشتر در بازارها جلوگیری کرده و بهبود اقتصادی ایالات متحده و اروپا را تقریباً در مسیرمتعادل حفظ می کند. در این شرایط بانک های مرکزی باید در برنامه های خود بازنگری و تغییر داده و امادگی لازم را جهت مقابله با هرگونه بحران داشته باشند ، نه اینکه آن ها را لغو کنند.
وی عنوان کرد: در سناریوی دوم، درگیری طولانی مدت، واکنش شدیدتر غرب و اختلال در صادرات نفت و گاز روسیه، شوک انرژی و ضربه ای بزرگتر به بازارهای جهانی را وارد کرده و احتمالاً تصمیم افزایش نرخ بهره بانک مرکزی اروپا را در سال جاری از دستور کار بانک مرکزی اروپا خارج می کند.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در بدترین حالت، درگیری های نظامی اوکراین و روسیه ممکن است منجر به قطع عرضه گاز اروپا و رکود اقتصادی شود در حالی که ایالات متحده شرایط مالی بسیار بحرانی را نسبت به اروپا ندارد و شاید سیاستهای مالی انقباضی را در پیش بگیرد.
به گفته دکتر پوریا جهانبخشیان جنگ ها ذاتاً غیرقابل پیش بینی هستند و نتیجه واقعی احتمالاً آشفته تر از تحلیل ها باشد. وی تاکیدکرد: همچنین نوسانات شدید در بازارهای مالی پنجشنبه این عدم قطعیت را در خصوص بازارهای مالی نشان داد. با این حال، یک و یا چند از سناریوهای پیش رو ممکن است که به نتیجه برسد :
سناریوی ۱: عدم تاثیر جنگ بر بازارهای نفت و گاز
وی افزود: در یک سناریوی خوش بینانه هیچ اختلالی در عرضه نفت و گاز وجود نداشته و قیمت ها در سطح فعلی خود تثبیت می شوند. در این حالت، تنها شرایط مالی سخت تر می شود و قیمت انها افزایش می یابد، اما لغزش یا کاستی در عرضه انها وجود ندارد.
جهانبخشیان خاطرنشان کرد: بایدن روز پنجشنبه اعلام کرد؛ تحریم هایی که ما اعمال کردیم فراتر از هر چیزی است که تا به حال انجام شده است جمع این تحریم ها حدود یک تریلیون دلار از کل دارایی های روسیه را شامل شده و همچنین ۵ بانک مهم روسیه و برخی افراد شناخته شده این کشور نیز مورد تحریم قرار گرفتند. در پی اعمال این تحریم ها قیمت روبل روسیه به پایین ترین رکورد تاریخی خود در برابر سایر ارزها رسید .حال این سوال مطرح میشود که چرا قیمت نفت پس از رسیدن به بالای صد دلار مجددا به زیر صد دلار سقوط کرد و دلیل آن هم عدم تحریم بخش انرژی روسیه توسط امریکا بود .
به گزارش سیناپرس، روسیه اصلی ترین تامین کننده نفت و گاز در اروپا محسوب شده و افزایش هزینه های انرژی بیش از نیمی از نرخ تورم رکورد منطقه یورو در ژانویه را تشکیل می دهد. معاملات آتی گاز طبیعی اروپا پس از جهش ۶۲ درصدی در روز، روز پنجشنبه به بالای ۱۴۰ یورو در هر مگاوات ساعت رسید
مشاور و تحلیل گر بانک سوییس کوت عنوان کرد: در ایالات متحده، بنزین گرانتر و انقباضات مالی متوسط، رشد اقتصادی را به تعویق می اندازد. این کشور ممکن است گاز طبیعی خود را بیشتر به اروپا ارسال کند و قیمت ها را در داخل کشور افزایش دهد افزایش قیمت نفت ممکن است ادامه داشته باشد و تورم ایالات متحده را به تاخیر بیافتد. با این حال، فدرال رزرو احتمالا فراتر از شوک موقت به افزایش قیمتها نگاه می کند و به برنامه های خود برای شروع افزایش نرخ بهره در ماه مارس ادامه خواهد داد.
سناریو۲: اختلال در تامین انرژی
دکتر جهانبخشیان در خصوص سناریوی دوم به خبرنگار سیناپرس گفت: برخی از مالکان نفتکش تا زمانی که شفافیت بیشتری در مورد تحریم ها نداشته باشند، از خرید نفت خام روسیه اجتناب می کنند. خطوط لوله گاز اصلی از اوکراین عبور می کند و ممکن است در جنگ مورد اصابت قرار گیرد. حتی اختلال محدود در عرضه می تواند شوک بزرگتری به قیمت نفت و گازوارد کند و برای کوتاه مدت هم نفت ۱۲۰دلاری را ببینیم .
وی تاکید کرد: در این شرایط بازگشت مداوم قیمت گاز به ۱۸۰ یورو در مگاوات ساعت – سطحی که در دسامبر به آن رسید و قیمت نفت در ۱۲۰ دلار می‌تواند تورم منطقه یورو را تا پایان سال نزدیک به ۴ درصد کرده و فشار درآمد واقعی را تشدید کند. اروپا احتمالاً می تواند در این شرایط اقتصاد خود را نگه دارد اما یک ضربه اساسی به تولید ناخالص داخلی دارد که هر گونه افزایش نرخ بانک مرکزی اروپا را تا سال ۲۰۲۳ سوق می دهد.
بانکهای مرکزی اروپا در حال ارسال سیگنال‌های ناخوشایند هستند
جهانبخشیان خاطرنشان کرد: روبرت هولزمن اتریشی، یکی از جنگ طلب ترین اعضای شورای حاکم بانک مرکزی اروپا، روز پنجشنبه در پاریس به بلومبرگ گفت: واضح است که ما به سمت عادی سازی سیاست پولی پیش می رویم. با این حال، این امکان وجود دارد که این سیاست تا حدودی به تعویق بیفتد.
به گزارش سیناپرس، تحریم های روسیه احتمالا بیشترین خطر را متوجه قبرس و کشورهای شرق اروپا می کند که بیشترین مبادلات و مراودات مالی را با روسیه دارند .در صورت تحریمهای بیشتر روسیه این کشورها هم با مشکلات اقتصادی و افزایش قیمتها در داخل مواجه خواهند شد.
سناریو۳ : قطع گاز
وی افزود: روسیه در مواجهه با تحریمهای حداکثری از سوی ایالات متحده و اروپا مانند قطع شدن دسترسی به سیستم پرداخت‌های بین‌المللی سوئیفت ، ممکن است با قطع جریان گاز به اروپا مقابله به مثل کند که البته این یک سیاست دور از ذهن است: مقامات اتحادیه اروپا حتی در سال گذشته که ۱۹ سناریو را برای تست استرس امنیت انرژی اتحادیه شبیه سازی کردند قطع گاز از سمت روسیه را در نظر نگرفتند. با این حال، بانک مرکزی اروپا تخمین می زند که شوک سهمیه بندی گاز ۱۰ درصدی می تواند تولید ناخالص داخلی منطقه یورو را 0.7 درصد کاهش دهد.
این مدرس گروه بازرگانی و امور مالی دانشگاه دولتی قبرس عنوان کرد: به اعتقاد تحلیل گران بلومبرگ ، افزایش این رقم تا ۴۰ درصد – سهم گاز اروپا از روسیه – به معنای ضربه اقتصادی ۳ درصدی است. با توجه به هرج و مرجی که احتمالاً در پی چنین بحران انرژی بی سابقه ای ایجاد می شود رقم واقعی ممکن است به طور قابل توجهی بالاتر باشد. به این ترتیب رکود اقتصادی و عدم افزایش نرخ بهره بانک مرکزی اروپا در آینده قابل پیش بینی است.
وی گفت: برای ایالات متحده، شوک عدم رشد نیز قابل توجه خواهد بود و می‌تواند پیامدهای ناخواسته ای از تحریم های حداکثری که سیستم مالی جهانی را مختل می کند، همراه با سرریز برای بانکهای ایالات متحده به همراه داشته باشد. در این سناریو، تمرکز فدرال رزرو به حفظ رشد اقتصادی معطوف خواهد شد. اما اگر قیمت‌های بالاتر منجر به تثبیت انتظارات تورمی در میان مصرف کنندگان و کسب و کارها شود، بدترین شرایط برای سیاستهای پولی ایجاد می شود.
به گفته دکتر پوریا جهانبخشیان ،سناریوهای بالا، البته تمامی احتمالات را در بر نمی گیرد. آنها روی بزرگترین اقتصادهای پیشرفته جهان متمرکز شده اند، اما کشورها در همه جا تاثیر افزایش قیمت کالاها، از جمله مواد غذایی اصلی مانند گندم و انرژی را احساس خواهند کرد. برخی کشورها مانند عربستان سعودی و سایر صادرکنندگان نفت خلیج فارس ممکن است از این شرایط سود ببرند. اما برای اکثر بازارهای نوظهور – که در حال حاضر از بهبودی آهسته‌ت ری رنج می برند – ترکیب قیمت‌های بالاتر و خروج سرمایه می تواند ضربه بزرگی به پیکره اقتصادشان محسوب شده و خطر بحران‌های بدهی پس از کووید را تشدید کند. در این میان ترکیه، یک واردکننده بزرگ انرژی که پیش از بحران اوکراین دارای ارزش پولی در حال سقوط و تورم فزاینده بود بیشترین اسیب را خواهد دید .
سپس خطراتی مانند حملات سایبری توسط روسیه قابل ارزیابی هستند. فدرال رزرو نیویورک تخمین زده است که حمله ای که سیستم های پرداخت را در پنج بانک وام دهنده فعال ایالات متحده مختل کند، می تواند به 38 درصد از کل دارایی های بانکی سرایت کند و در بدترین سناریو منجر به احتکار نقدینگی و ورشکستگی شود.
وی عنوان کرد: یک چیز واضح به نظر می رسد و آن اینکه در میان اقتصادهای بزرگ، روسیه است که بیشترین ضربه را متحمل می شود. بهای سیاست خارجی توسعه طلبانه رئیس جمهور ولادیمیر پوتین به احتمال زیاد کاهش نرخ رشد اقتصاد در داخل خواهد بود.
سناریو چهارم:تاثیر پذیری مواد غذایی
وی افزود: قیمت مواد غذایی تحت تاثیر تهاجم روسیه به اوکراین قرار گرفته و این موضوع می تواند به سبدهای خرید در سراسر جهان ضربه بزند. روسیه و اوکراین که زمانی سبد نان اروپا نامیده می شدند، حدود یک چهارم گندم جهان و نیمی از محصولات آفتابگردان مانند دانه ها و روغن را صادر می کنند. اوکراین همچنین ذرت زیادی به کشورهای سراسر جهان می فروشد.
تحلیلگران هشدار داده اند که جنگ می تواند بر تولید غلات و حتی دو برابر شدن قیمت جهانی گندم تأثیر بگذارد این امر می‌تواند به شدت بر خریداران در کشورهایی مانند مصر، ترکیه و بسیاری از کشورهای آفریقای شمالی که به گندم و ذرت منطقه متکی هستند تأثیر مخربی داشته باشد. باید توجه داشت در سال گذشته ۴۰ درصد از صادرات گندم و ذرت اوکراین به خاورمیانه یا آفریقا ارسال شده است و اختلالات در عرضه می تواند بر این مناطق تأثیر بگذارد.
پوریا جهانبخشیان گفت: علاوه بر این روسیه یکی از بزرگترین صادرکنندگان کود در جهان است. قیمت کودهای مورد استفاده در کشاورزی طی سال گذشته افزایش یافته است و در پی بحران پیش رو، کشاورزان باید برای تهیه کود و تولید محصولات خود هزینه بیشتری بپردازند.
سناریوی پنجم : این جنگ بر سرمایه گذاری ضربه شدیدی وارد خواهد کرد
این کارشناس اقتصادی به سیناپرس گفت: پس از انتشار اخباری مبنی بر حمله به اوکراین که بانک‌ها و شرکت‌های نفتی را دچار لطماتی جدی کرد، سهام بازار بورس روسیه تا ۴۵ درصد سقوط کرد. این رویداد همچنین منجر به سقوط شدید بازارهای سهام در سایر نقاط جهان شد. در آلمان هم شاخص دکس با سه درصد سقوط مواجه شد و بیشترین بازارهای اروپایینیز با کاهش چندین درصدی مواجه شدند.
وی خاطرنشان کرد: همچنین واکنش اولیه بسیاری از مردم به بازارها حاکی از بی تفاوتی است زیرا آنها مستقیماً تحت تأثیر این کاهش قرار نمی گیرند. اگرچه در شرایط عادی بیشتر افراد شاغل پول خود را در سهام و بورس سرمایه گذاری نمی کنند با این حال میلیون‌ها نفر هستند که حقوق بازنشستگی دریافت می کنند و پس اندازشان در بازار سهام سرمایه گذاری می شود. بنابراین کاهش گسترده قیمت سهام، مانند روندی که در روز پنجشنبه آغاز شد، احتمالاً خبر بدی برای بازنشستگان خواهد بود و این افراد در تلاش برای محافظت از سرمایه گذاری های خود، ممکن است به دنبال انتقال پول یا دارایی هایشان به پناهگاه های امن سنتی مانند طلا باشند.
سناریوی ششم : گران شدن خودروها
مشاور و تحلیل گر بانک سوییس کوت در بخش بازار سهام و فارکس درپایان عنوان کرد: روسیه یکی از بزرگترین تامین کنندگان فلزات مورد استفاده در صنعت خودروسازی مانند نیکل یا پالادیوم در جهان است به عنوان مثال از نیکل در باتری های لیتیوم یونی و پالادیوم در مبدل های کاتالیزوری استفاده می شود.صنعت خودرو در حال حاضر از کمبود تراشه و مشکلات زنجیره تامین در طول همه‌گیری رنج می برد.
بر اساس گزارش وب سایت اتو تریدر در بریتانیا، از هر پنج خودروی تقریباً جدید، یک خودرو در حال حاضر با قیمتی بیشتر از نام تجاری جدید خود به فروش می رسد، زیرا ارزش آنها افزایش یافته است اگر روسیه تصمیم بگیرد که عرضه این فلزات را به تلافی تحریم‌ها قطع کند، این مشکلات عرضه می‌تواند بدتر شود و شرکت‌های خودروسازی مجبور می شوند منابع جایگزین پیدا کرده و قیمتها احتمالاً در نتیجه افزایش یابد کشورهایی مانند آفریقای جنوبی و زیمبابوه نیز مقادیر قابل توجهی پالادیوم تولید می کنند، اما باید در نظر گرفت تقاضای جهانی در این حوزه همواره در حال افزایش است .
در خاتمه گفتنی است پایان بازی مورد نظر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نامشخص است و در حال حاضر باید منتظر حرکات بعدی روسیه باشیم چون تا اینجای کار اروپا وارد سیاست تهاجم (چه نظامی و چه غیر نظامی) نشده است و باید در روزها و حتی ماه های اینده شاهد عکس العمل طرفین باشیم .
گفتگو:دکتر احسان محمدحسینی
No tags for this post.