محققان "آزمایشگاه دولتی علوم سنجش از دور" چین که به طور مشترک توسط آکادمی علوم چین و دانشگاه عالی پکن اداره می‌شود، اخیرا با اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل نمونه‌هایی که توسط ماموریت چانگ ای ۵ چین از ماه به زمین بازگردانده شده‌اند، مدل گاه‌شمار قمری(lunar chronology) را ارتقا داده‌اند.
مدل‌های گاه‌شماری قمری قبلی بر اساس سن رادیومتری نمونه‌های ماه که توسط ماموریت‌های آپولو ایالات متحده و لونا اتحاد جماهیر شوروی جمع‌آوری شده بود، ایجاد شده است.
چنین مدل‌هایی نه تنها به طور گسترده برای تعیین سن مطلق مناطق مختلف ماه، بلکه برای تعیین قدمت سطوح اجرام سنگی در منظومه شمسی درونی استفاده شده است. در این مقاله آمده است: با این حال، شکافی در سن نمونه‌های قمری بین سه تا یک میلیارد سال پیش وجود دارد که این نیز تقریبا نیمی از تاریخ ماه است.
دانشمندان چینی سن رادیومتری نمونه‌های آورده شده توسط کاوشگر چانگ ای ۵ را اندازه‌گیری کردند و به این نتیجه رسیدند که آنها حدود دو میلیارد سال سن دارند. سپس پرکاربردترین مدل گاه‌شماری، مدل نوکوم(Neukum ) را که در سال ۱۹۸۳ توسط پروفسور گرهارد نوکوم(Gerhard Neukum)، دانشمند سیاره‌شناسی در دانشگاه آزاد برلین ابداع شد را به‌روزرسانی کردند.
در بیانیه موسسه تحقیقات اطلاعات هوافضا به نقل از محققان آمده است که مدل به روز شده با کمک به تعیین بهتر سن اجرام آسمانی، نقش مهمی در درک علوم قمری و سیاره‌ای خواهد داشت.
چین ۲۳ نوامبر سال ۲۰۲۰ کاوشگر چانگ ای ۵ خود را به سمت کره ماه پرتاب کرد. چین این کاوشگر را با این هدف پرتاب کرد که نمونه‌هایی از خاک و سنگ‌های ماه را به زمین بازگرداند. این کاوشگر پس از ۱۱۲ ساعت سفر، در تاریخ ۲۸ نوامبر به مدار ماه وارد شد و سپس در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۰ به زمین بازگشت. این کاوشگر در مجموع ۱۷۳۱ گرم نمونه که عمدتا سنگ و خاک بود را از سطح ماه جمع‌آوری کرده بود. چین با این ماموریت موفقیت آمیز تبدیل به سومین کشوری شد که نمونه‌های قمری را چند دهه بعد از ایالات متحده و شوروی سابق به زمین آورده است. آخرین ماموریت بازگرداندن نمونه ماه مربوط به ماموریت "لونا۲۴"(Luna ۲۴) اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۶ بود.
چینی‌ها که طی ماموریت "چانگ‌ای-۵" موفق به بازگرداندن نمونه‌های ماه به زمین شده بودند، چندی پیش اظهار کردند نمونه‌های آورده شده می‌تواند به بازنویسی تاریخ ماه به آنها کمک کند. ماموریت "چانگ‌ای-۵" چینی‌ها در بخشی از ماه موسوم به "اقیانوس طوفان‌ها"(دورتر از مناطقی که آپولو و لونا بر روی آن فرود آمده بودند)، فرود آمد و تصور می‌شود بخشی که ماموریت چینی‌ها بر روی آن فرود آمد، یکی از جوان‌ترین مناطق سطح ماه که دارای سنگ بازالت است، بوده باشد.
اولین بخش از داده‌های جمع‌آوری شده از نمونه‌های ماه که وزن آنها حدود ۱۷ گرم بود، در ۱۲ ژوئیه سال گذشته میلادی منتشر و به ۱۳ موسسه تحویل داده شد. در ماه اکتبر نیز آژانس فضایی چین بخش دوم نمونه‌های جمع آوری از ماه که ۱۷.۹ گرم بود را منتشر کرد و به ۱۷ موسسه تحقیقاتی تحویل داد.
چین در نظر دارد در این دهه قطب جنوب ماه را با سه ماموریت بررسی کند. چین رسما پرتاب این سه ماموریت را با هدف کاوش قطب جنوب ماه تایید کرده است و اولین ماموریت آنها قرار است در سال ۲۰۲۴ پرتاب شود. این ماموریت‌ها چانگ ای ۶، چانگ ای ۷ و چانگ ای ۸ نامیده می‌شوند و قرار است در دهه ۲۰۲۰ پرتاب شوند. هر کدام از این ماموریت‌ها اهداف متفاوتی دارند.
چانگ ای ۷ اولین ماموریتی خواهد بود که پرتاب می‌شود. چینی‌ها زمان دقیق پرتاب را اعلام نکرده‌اند اما بنابر برخی گزارش‌ها احتمالا این پرتاب در سال ۲۰۲۴ انجام خواهد شد.
ماموریت بعدی چانگ ای ۶ است. این ماموریت نیز با هدف جمع‌آوری اولین نمونه‌های سنگی از قطب جنوب ماه و بازگشت آنها به زمین، انجام خواهد شد. چین گفته است که این ماموریت همچنین محموله‌های علمی در حال توسعه در فرانسه و ایتالیا و احتمالا روسیه و سوئد را نیز حمل خواهد کرد.
ماموریت بعدی نیز چانگ ای ۸ است که احتمالا اواخر این دهه پرتاب خواهد شد و گامی در جهت ایجاد ایستگاه تحقیقاتی بین المللی مشترک ماه(ILRS) با مشارکت روسیه و سایر شرکای احتمالی خواهد بود.
منبع:ایسنا
No tags for this post.