حسین قناعتی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، عدل و عدالت را دومین اصل دین عنوان کرد و گفت: عدل در نگاه جامعه شناسی نیز به عنوان مهم‌ترین عامل برای رشد هر جامعه تعریف شده است و در بحران کووید نیز شاهد بودیم هر کشوری که عدالت در سلامت را مبنا قرار داده بود، از توفیقات آن بهره مند شد.
وی فاکتور بهره وری، کارایی و اثر بخشی را مهم ارزیابی کرد و گفت: هنگام قبول مسئولیت در دانشگاه، نخستین هدف و برنامه را پوشش کامل واکسیناسیون قرار دادم و اکنون شاهد اثرات مفید آن هستیم. متأسفانه در بحران کووید برای داروها هزینه‌های سنگینی شد که اثربخشی لازم را نداشتند و مدیران کلان سیستم سلامت کشور نیز به توصیه‌های مراکز تحقیقاتی و بهداشتی توجه نکردند علت آن وجود تضاد منافع و فشار رانت خواران دارویی بود.
قناعتی، طراحی داشبوردی برای سنجش کارایی در نظام سلامت را مهم دانست و ابراز امیدواری کرد که از طریق داشبورد، برخی از مشکلات سلامت کشور عالمانه و بر اساس شواهد رفع شود.
وی اختصاص ۸۶ درصد از درآمد به بخش درمان را مناسب ندانست و خواستار اصلاح آن شد و گفت: قطعاً این مسئله باید اصلاح شود. متأسفانه در شهر تهران، تعداد تخت‌های بیمارستانی در پایین و بالای خیابان انقلاب کاملاً متفاوت است و این مصداق بی‌عدالتی است.
قناعتی، کارایی و عدالت در سلامت را مسئله‌ای سیاسی و استراتژیک خواند و تصریح کرد: حالت احساس مالکیتی که برخی از اثر گذاران در سیستم نظام سلامت دارند باید رفع شود. متأسفانه ما الفبای مدیریت را هم رعایت نمی‌کنیم و هنوز برای حضور و غیاب افراد در سیستم مشکل داریم. توزیع نیروی انسانی منطقی نیست. در گذشته قدرت و وزن سیاسی افراد در توزیع امکانات اثرگذار بود که در این دولت معضل ویژه خواری حل شود. افرادی اگر احساس می‌کنند که نمی‌توانند مدیریت درستی داشته باشند، شرعا باید مسئولیت را رها کنند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: ملغمه‌ای از سوءمدیریت‌ها و فساد و رانت چالش جدی نظام سلامت است و گاهی درخواست‌های القایی به مدیران نیز اجازه مدیریت درست در سیستم را نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم کار درست انجام دهیم، این راه از مسیر مطالعات اینگونه می‌گذرد، خاطرنشان کرد: مشکلی که در کشور داریم این است که در بخش تئوری خوب عمل می‌کنیم و به تنهایی دانشمندان خوبی هستیم اما سیستم نمی‌دانیم و نمی‌توانیم کار گروهی و اجتماعی خوبی با هم انجام دهیم. قطعاً راه حل‌های مختلفی برای اصلاح مشکلات وجود دارد اما باید برای آن اراده نیز داشته باشیم.
مدیران در کارآمدی نظام سلامت مؤثر هستند
علیرضا اولیایی منش معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز عدالت در سلامت، به بیان علل و عوامل ایجاد ناکارایی در نظام سلامت و راهکارهای اجرایی پرداخت و گفت: سنجش کارایی و بهره وری سلامت در شرایطی که محدودیت منابع وجود دارد، بسیار پراهمیت است و درمان بسیاری از مشکلات نظام سلامت ممکن است از طریق بررسی دلایل ناکارایی امکان پذیر شود.
وی سنجش کارایی در نظام سلامت ایران و ارائه داشبورد مدیریتی را کاری منحصر به فرد خواند و گفت: تاکنون در کشور، نگاه جامعی به بحث کارایی در نظام سلامت نشده بود و تا این سطح به مسئله پرداخته نشده است به گونه‌ای که اگر فردی به دنبال جمع بندی مناسبی از بحث کارایی در نظام سلامت باشد، می‌تواند آن را در تحقیقات ما پیدا کند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران بابیان اینکه ۲۰ تا ۴۰ درصد از منابع کل اقتصادی کشور در بخش‌های مختلف، شامل ناکارایی می‌شوند خاطرنشان کرد: کارایی به معنی نسبت ستانده به داده است اما وقتی بحث بهره وری مطرح می‌شود، باید توجه داشت که حجم گردش مالی در وزارتخانه‌ها بسیار بالاست و اگر هرکدام از این وزارتخانه‌ها ۲۰ درصد صرفه جویی در هزینه داشته باشند و مخارج خود را مدیریت کنند، عدد بزرگی خواهد شد.
اولیایی منش، هزینه در بخش بهداشت را به معنی کارایی دانست و گفت: متأسفانه ۸۶ درصد از درآمد ما صرف درمان می‌شود.
وی افزود: در این مطالعات، طی چهار مرحله بررسی ناکارایی انجام شد که شامل سنجش وضعیت موجود، بررسی علل و عوامل احتمالی ایجاد ناکارایی، شناسایی راهکارها و طراحی نظام پایش و ارزیابی کارایی در نظام سلامت کشور است. همچنین این مطالعات با همکاری اساتید بین المللی و افراد متخصص انجام شد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، از شناسایی ۳۰۷ علت ناکارایی برای نظام سلامت خبر داد و گفت: با همفکری خبرگان، در غربالگری اولیه ۱۳۸ علت و در نهایت بر اساس اولویت‌های نظام بهداشتی، ۴۸ علت اصلی ناکارآمدی استخراج شد. بر این اساس ناکارایی در خدمات بیمارستانی (تعداد نا متناسب تخت بیمارستانی) و بلااستفاده بودن بسیاری از تجهیزات پزشکی به دلیل عدم نیاز از اولین علت‌ها هستند.
وی افزود: در گام بعدی، به ۷ علت اولیه که از امتیاز بیشتری برخوردار بودند، به صورت جزئی پرداخته شد و به طور خلاصه برای هرکدام از هفت علت اصلی، یکسری ریشه و راهکار مطرح شده است. در نهایت ۲۶۲ راهکار برای ۷ علت ارائه شده است و امیدوارم کتاب و مستند به ارتقا کارایی سیستم سلامت منجر شود.
اولیایی منش، بابیان اینکه سهم مدیریت نیروی انسانی، در ارتقای نظام سلامت، بالاست و می‌تواند منجر به صرفه جویی شود، خاطرنشان کرد: امیدوارم که وزارت بهداشت در بالاترین سطح از نتایج مطالعات استفاده کند تا کارایی نظام سلامت به بالاترین حد خود برسد.
طراحی شاخص‌های کارایی نظام سلامت
امیرحسین تکیان، مشاور رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در امور سیاستگذاری و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات عدالت در سلامت، گفت: نظام سلامت در دهه‌های گذشته دستاوردهای زیادی به دست آورده که از جمله آن می‌توان به افزایش امید به زندگی، گسترش شبکه بهداشتی، زیر ساخت‌های آموزشی پژوهشی و خودکفایی در تولید تجهیزات و داروها اشاره کرد؛ اما در کنار این دستاوردها، نظام سلامت ما از بیماری مزمنی رنج می‌برد که اثربخشی آن را تحت تأثیر قرار داده و کارایی آن در حد مطلوب نیست.
وی مرکز تحقیقات عدالت در سلامت را به عنوان تنها مرکز پژوهش تخصصی در خصوص موضوع بنیادین عدالت در سلامت عنوان کرد و افزود: این مرکز نوپا در سال ۱۳۹۵ افتتاح شد و به عنوان دبیرخانه مراکز تحقیقاتی مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر نظام سلامت، مسئولیت بررسی مؤلفه‌های مختلف بر اساس شواهد را بر عهده دارد تا از این طریق عدالت در سلامت محقق شود.
تکیان، در خصوص تدوین کتاب سنجش کارایی در نظام سلامت ایران گفت: این کتاب حاصل بیش از سه سال پژوهش و چندین طرح پژوهشی است و توانسته راهکارهای مناسب سیاستی ارائه دهد. همچنین داشبورد مدیریت برای سنجش عدالت با دقت خاصی طراحی شده است.
وی، اجرای این طرح را به سفارش وزارت بهداشت خواند و گفت: یکی از اهداف برگزاری این بود که وزارت بهداشت به عنوان متولی نظام سلامت، نسبت به مسئله کارایی و چگونگی تخصیص منابع هشیار باشد و امیدوارم این اقدام، قدم مؤثری در راستای سنجش کارایی باشد.
تکیان در ادامه به معرفی شاخص‌های ۳۹ گانه برای اندازه گیری کارایی نظام سلامت پرداخت و گفت: همگی این شاخص‌ها شناسنامه دار هستند و از قابلیت اندازه گیری برخوردارند.
وی سپس به بیان اقدامات لازم برای کاربست شاخص‌ها در سیاستگذاری نظام سلامت پرداخت و گفت: قطعاً نیازمند نظام یکپارچه پایش کارایی با محوریت شاخص‌های مطرح شده در این مطالعه هستیم.
تکیان در پایان، اراده و عزم برای اصلاح سیستم نظام سلامت را ضروری خواند و گفت: نظام شبکه بهداشتی در اوج جنگ تحمیلی و کمبود منابع، پایه ریزی و اجرا شد و این مسئله نشان می‌دهد که اراده حاکمیتی برای اصلاح بیشتر از منابع کارایی دارد.
منبع:مهر
No tags for this post.