آنتن تلسکوپ فضایی جیمز وب روشن شد

روشن شدن آنتن "وب" به این رصدخانه ۱۰ میلیارد دلاری امکان ارسال تصاویر و داده را به زمین می‌دهد.

جیمز وب پیچیده‌ترین تلسکوپ فضایی ساخته شده تاکنون است که اواخر سال ۲۰۲۱ به عنوان جانشینی برای تلسکوپ فضایی هابل به فضا پرتاب شد.

از جمله اهداف این تلسکوپ رصد سیارات فراخورشیدی قابل سکونت و قدیمی‌ترین اجرام قابل مشاهده کیهان است.

تا پیش از روشن شدن این آنتن، تمامی ارتباطات "وب" از طریق آنتنی با برد متوسط در باند اس(S-band) و با فرکانس‌های بین دو تا چهار گیگاهرتز انجام می‌شد.

به گفته‌ی این آژانس فضایی، آنتن پر سرعت "وب" در باند Ka با فرکانس ۲۶.۵ تا ۴۰ گیگاهرتز کار می‌کند و نرخ فروسوی(downlink) کمتری با استفاده از شبکه فضای عمیق ناسا فراهم می‌کند. فروسو به خط ارتباطی رو به پایین امواج رادیویی از سوی ماهواره‌ها و تلسکوپ‌ها به سمت زمین گفته می‌شود.

این شبکه دارای سه ایستگاه زمینی در کالیفرنیا، کانبرا و مادرید است و این بدان معناست که با چرخش زمین همیشه یک منطقه برای "وب" ‌قابل دسترس خواهد بود.

باند Ka سه سرعت انتقال داده دارد که پیش‌فرض آن بالاترین سرعت یعنی ۳.۵ مگابایت بر ثانیه است. برای درک بهتر سرعت آن می‌توان گفت که سرعت متوسط دانلود با اتصال ۴G تلفن همراه حدود ۱ تا ۱.۲۵ مگابایت بر ثانیه است.

سرعت‌های کمتر این باند را نیز می‌توان زمانی که آب‌وهوا در ایستگاه‌های زمینی مناسب نیست و امکان ایجاد تداخل وجود دارد مورد استفاده قرار داد.

زمانی که تلسکوپ فضایی جیمز وب تابستان سال جاری رصدهای خود را آغاز کند، آنتن آن دو بار در روز دستکم ۲۸.۶ گیگابایت داده علمی را به زمین ارسال می‌کند.

این تلسکوپ در روز ۲۶ دسامبر(پنج دی) کمی پس از ساعت ۱۰ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی(۱۸:۳۰ به وقت تهران) فرآیند آزادسازی "مجموعه آنتن گیمبالد"(Gimbaled Antenna Assembly) یا GAA را آغاز کرد. این مجموعه، آنتن پر سرعت "وب" را در بر دارد. این آنتن در قسمت زیرین تلسکوپ قرار دارد.

تلسکوپ فضایی "وب" در روز ۲۵ دسامبر(چهارم دی) پس از سالها تاخیر به فضا پرتاب شد و در روز دوشنبه ۲۴ ژانویه(چهارم بهمن ماه ۱۴۰۰)، به مدار مورد نظر خود در نقطه لاگرانژ ۲ رسید. لاگرانژ ۲ نقطه‌ای متعادل از نظر گرانشی است که در فاصله ۱.۵ میلیون کیلومتری از سیاره ما قرار دارد. رسیدن به این مدار نقطه پایانی بر سفر یک ماهه "وب" بود اما هنوز کارهای زیادی تا پیش از آغاز کار این تلسکوپ باید انجام شود.

برای هدایت فرآیند تراز شدن هر ۱۸ بخش آینه اصلی این تلسکوپ، اعضای تیم "وب" آن را بر روی یک ستاره درخشان دور دست متمرکز می‌کنند. آنها اکنون این ستاره را انتخاب کرده‌اند. این ستاره خورشید مانند، HD ۸۴۴۰۶ نام دارد و صورت فلکی دب اکبر در فاصله‌ی تقریبی ۲۴۱ سال نوری از زمین قرار گرفته است.

اگرچه که ستاره HD ۸۴۴۰۶ برای مطالعه توسط جیمز وب بیش از حد درخشان است اما برای تراز کردن آینه‌ها هدف فوق‌العاده‌ای است.

مهندسان با استفاده از هر یک از بخش‌های آینه اصلی ۱۸ تصویر مجزا و بدون فوکوس از آن ثبت می‌کنند و سپس الگوریتم‌های رایانه‌ای مشخص می‌کند که هر آینه چقدر برای تبدیل شدن به یک آینه واحد باید جابجا شود.

به گفته‌ی ناسا انتظار می‌رود فرآیند تراز شدن آینه‌ها چندین ماه به طول بیانجامد و حتی زمانی که تلسکوپ فعال می‌شود نیز آینه‌ها باید بررسی و در صورت لزوم هر چند روز یک بار تنظیم شوند.