زمینه های کار زنان در جامعه باید فراهم شود

زهرا بختیاری،مدیرعامل شتابدهنده بوستان در خصوص نقش زنان در پیشرفت کشور عنوان کرد: زنان نقش بسزایی در پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس و سازندگی کشور ایفا کرده اند، همچنین بنابر فرمایشات حضرت امام و مقام معظم رهبری و تاکید بر کرامت زنان و نقش بی بدیل آنان در تحکیم بنیان خانواده و سلامت جامعه، اکنون نگاه جهان بیشتر بسوی زنان معطوف شده است .

وی افزود: زیرا امروز برای تحقق توسعه اجتماعی، تسریع فرآیند توسعه اقتصادی و محقق شدن عدالت اجتماعی اگر به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، مسیر هموارتر خواهد بود.

بختیاری تاکیدکرد: زنان با 49.25 درصد نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند که تقریبا نیمی از آنها نیز تحصیل کرده هستند (48 درصد از جمعیت دانشجویی را زنان تشکیل می دهند) بنابراین به نظر می رسد جذب این نیروهای تحصیلکرده در سازمان های دولتی موجود که اکثرا با تورم نیروی انسانی مواجهند، عملی نباشد.

مدیرعامل شتابدهنده بوستان افزود: حضور زنان در کسب و کارمبتنی بر کارآفرینی در مقیاس های خانگی، کوچک، متوسط و بزرگ خواه به صورت کسب و کار خانگی خواه تولیدی، دستاوردهای مهمی دارد. نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران 20 درصد و نرخ فعالیت اقتصادی زنان در جهان 35 درصد است ؛زیرا زنان در محیط کسب و کار با موانع توسعه ای و ساختاری از جمله موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مواجه هستند.

وی با اشاره به فعالیت زنان در حوزه کار آفرینی گفت: در حوزه کارآفرینی زنان، برخی ابعاد ساختاری جامعه در حوزه فرهنگی، اجتماعی و حقوقی باید اصلاح شود تا مسیر کارآفرینی زنان توسعه و هموار شود.

بختیاری گفت: قطار پیشرفت و تکنولوژی چندین سال است به کشور ما هم رسیده و قطعا رشد اقتصادی به صورت نوین و یا سنتی درغیاب 50 درصد از جمعیت یک کشور رخ نمی دهد و برای مشارکت بانوان، باید زمینه های کار در جامعه فراهم شود.

وی افزود: از سوی دیگر به دلیل نداشتن تخصص کافی و مهارت زنان در حوزه فناوری اطلاعات، احساس تهدید نسبت به حریم شخصی، نداشتن سرمایه اولیه و عدم امکان جذب سرمایه، زنان صرفا 14درصد سهم کسب وکارهای فضای مجازی را دارند. (این درحالی است که در شرایط رکود کسب و کارها در عصر کرونا، اقتصاد دیجیتال رشد 6-4 درصدی را تجربه کرده است) بنابراین در این حوزه آموزش مهم است، زیرا اکثر فناوری ها وارداتی بوده و با جامعه ما منطبق نیستند و لازم است آموزش های لازم داده شود تا صبغه ملی و بومی بخود بگیرند.

بختیاری عنوان کرد: همچنین هرچه دولت ها در توسعه رقابت پذیری شرکت های کوچک و متوسط تمهید بیشتری بخرج دهند، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در جامعه بالا رفته، احتمال ایجاد شغل بیشتر می شود و رشد اقتصادی پایدارتر می شود. این نکته که زنان با حفظ وظایف اصلی خود توانسته اند از آزادسازی تجارت و مشارکت در زنجیره های ارزش جهانی، بویژه در صنایع تولیدی و خدماتی صادرات گرا سود حاصل کنند، بسیار مهم است.

مدیرعامل شتابدهنده بوستان در خصوص قوانی و مقررات نیز خاطرنشان کرد: قوانین، رویه ها و نحوه برخورد ما با تایمینگ کسب و کار در کشور و جهان همراه نیست. ما انسان ها فناوری هایی اختراع کردیم و توسعه دادیم تا زندگی مان را به بهترین شیوه ممکن تغییر دهیم. درحال حاضر این فناوری ها هر لحظه از زندگی مان را تحت تاثیر خود قرار می دهند بنحوی که برخی از مردم ما دچار سندرم فومو(دربرگیرنده ترس و واهمه جا ماندن از جهان است) شده اند که یکی از این فناوری ها متاورس است.

وی تاکیدکرد: سبک زندگی متاورسی (سبک زندگی سنتی، مدرن، دیجیتال و متاورس) خیلی باسرعت درجهان ظهور پیدا کرده و بزودی وارد ایران می شود و این زنان هستند که به عنوان پرچم داران و رهبر فرهنگ خانه و خانواده باید آموزش های لازم را ببینند. در متاورس مرز میان واقعیت و مجازی برداشته شده و انسان آلفا درحال تبدیل شدن به انسان فناور می شود که به دیتاهای بزرگ متصل است.

بختیاری گفت: در یک ماهه گذشته 1.6 میلیارد دلار کالای مد مجازی در زپتو فروخته شده که 70 درصد کاربران این پلتفرم خانم ها هستند. با آموزش و فرهنگ سازی صحیح و بهنگام فناوری می تواند فرشته ای باشد که مارا به بهشت می برد و باید گفت ، دنیای فناوری و دیجیتال زیبا و جذاب است اگر با آگاهی درآن قدم بگذاریم.

وی بااشاره به چالش های پیش روی زنان در این عرصه عنوان کرد: عدم حمایت قوانین از حضور زنان در عرصه کسب و کار و ضرورت رعایت توصیه های دینی و اخلاقی در حفظ احترام و کرامت زنان، مخالفت مردان با فعالیت های همسرانشان در بنگاه های اقتصادی و ایجاد یک حرفه و شغل از چالشهایی است که زنان با آن دست و پنجه نرم می کنند.
بختیاری در ادامه توضیح داد: زنان هنگام کسب و کار با دشواری هایی مواجه هستند و با تبعیض آشکار و پنهانی روبرو می شوند. ازیک سو تفاوت گسترده ای بین دستمزد زن و مرد وجود دارد واز سوی دیگر زنان کارآفرین در مقایسه با مردان از فرصت های مساوی در دستیابی به امکانات شغلی رده بالا برخوردار نیستند. تسلط صنعت در دست مردان است و زنان را جدی نمی گیرند.

گفتنی است، از کل شاغلان حوزه صنعت حدود 10 درصد زن و 90 درصد مرد بوده که جای بسی تامل است. و کمتر از 3 درصد از شرکت های استارت آپی که روی آنها سرمایه گذاری شده مدیر زن داشتند. و حدود 12 درصد از مدیران عامل شرکت های دانش بنیان و کمتر از 20 درصد از اعضای هیات مدیره شرکت های دانش بنیان را زنان تشکیل می دهند.

مدیرعامل شتابدهنده بوستان با اشاره به وظیفه مادر بودن زنان و انجام امور خانواده و مداخله آن با کسب و کار ، گفت: تربیت فرزندان و انجام امور خانواده از یک طرف و انعطاف پذیری ساعات کار از طرف دیگر می تواند بعنوان یکی دیگر از چالش های مهم زنان کارآفرین است.

وی خاطرنشان کرد: تلاش های هدفمند بیگانگان جهت جذب نخبگان کشور به ویژه زنان نوآور و فناور (در تبلیغات اخیر کشورهای مختلف با اعلام جذب تیم های استارت آپی و وعده های سرمایه گذاری 100 هزار دلاری به بالا اعلام شده است تیم هایی که تعداد خانم بیشتر در آنها حضور دارند مورد حمایت بیشتر قرار می گیرند). بنابراین دولت باید به صورت هدفمند، ضابطه مند وشفاف بدور از انحصار از فعالین اکوسیستم نوآوری و فناوری جهت جلوگیری از خروج نخبگان حمایت لازم را به عمل آورده و برنامه ریزی کند. در این مهم ارزیابی و پایش مستمر کسب و کار و میزان موفقیت و شکست براساس شاخص ها و نرخ های متداول بخش خصوصی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

وی در ادامه به چاش های پیش روی زنان نیز افزود: حسب قوانین بیمه اجتماعی فرد شاغل حتما باید درمحل کار حضور داشته باشد. این درحالیست که بخشی از فعالیت ها به صورت دورکاری قابل انجام است و در عصر کرونا تقریبا 35-30 درصد از فعالیت ها به صورت دورکاری قابل انجام بود. برخی از فعالیت ها(طراحی، تدوین خبر و …) نیاز به حضور کارمند بسیار کم و حداقل است و حتی با استفاده از ظرفیت کارکنان شهرستان ها مقرون بصرفه است اما مطابق قوانین تامین اجتماعی این مهم میسر نیست. گفتنی است بخش اعظم این فعالیت ها را خانم ها به عهده دارند و مساعدت در این حوزه می تواند برای زنان مهم باشد .

بختیاری مدیرعامل شتابدهنده بوستان به پیشنهاد راهکارهایی در این خصوص پرداخت؛

*راه اندازی پایگاه اطلاعاتی زنان کارآفرین جهت ترویج خرد جمعی و کارکردن زنان در کنار هم، شبکه سازی در این حوزه و تقویت الگوهای مهارتی مدیریت کسب و کار.
الف –شناسایی شرکت های واجد شرایط کوچک و متوسط جهت مشارکت زنان در زنجیره تامین آنها. زنان از آزادسازی تجارت و مشارکت در زنجیره های ارزش جهانی، بویژه در صنایع تولیدی و خدماتی صادرات گرا سود برده اند. تسهیل فرآیندهای تجاری بطور مستقیم و غیرمستقیم نرخ مشارکت اقتصادی زنان را بالا برده است .
ب- تهیه و تدوین تاریخ شفاهی و زندگینامه و دایره المعارف زنان فاخر جهان اسلام و کارآفرین

* ایجاد مراکز مشاوره تجاری و توسعه کارآفرینی زنان (مشاوره های فنی و تکنولوژیک، خدمات آموزشی کسب و کار، حقوقی، بازار، مربیگری و مشاوره و …). 48 درصد از زنان کارآفرین بدلیل عدم مشاوره و مربیگری مناسب رشد پتانسیل آنها محدود شده است.

الف _ تخصیص یارانه جهت حضور زنان در بازارها و نمایشگاه های ملی و بین المللی و متناسب با هویت ملی

ب – تخصیص یارانه و سهمیه جهت آموزش بانوان در حوزه های مدیریت کسب و کار و اقتصاد دیجیتال و دانش بنیان بمنظور توانمندسازی زنان.
نوآوری در بنگاه ها با افزایش اشتغال، بهبود بهره وری نیروی کار و توسعه مهارت همراه بوده و از همه مهم تر آنکه شرکت های فناور و نوآور تمایل بیشتری به استخدام کارکنان زن دارند.

*ایجاد صندوق مالی حمایتی از کارآفرینان زن در ایجاد شغل و کسب و کار و تامین اعتبار و وثیقه

الف- تنها یک دهم درآمد جهان و فقط یک صدم اموال و دارایی های جهان به زنان اختصاص دارد.

ب –دسترسی کمتر زنان به اعتبارات مالی بدلیل ضعف مسایل مربوط به ضمانت و مقادیر کم اعتبارات و همچنین وجود نگرش منفی درخصوص توان استرداد پایین زنان کارآفرین. درحالیکه گزارش سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد نشان می دهد که در بیشتر کشورهای درحال توسعه، نرخ بازپرداخت وام زنان بالاتر از مردان است.

ج-عدم سابقه اعتبار و وثیقه ناکافی دسترسی به وام ها را برای همه کارآفرینان بویژه زنان کارآفرین دشوار می کند. کارآفرینان زن غالبا به دلیل داشتن سابقه ضعیف اعتباری ناشی از سابقه کار متناقض و پس انداز ناکافی، در افزایش سرمایه با مشکل بیشتری مواجه می شوند. لذا زنان به دارایی و درآمد محدود خود متکی می شوند که این امر توانایی رشد و تنوع فعالیت های اقتصادی آنها را محدود می کند.

د- اعمال مشوق های بخشودگی مالیات و بیمه جهت بنگاه های اقتصادی که بانوان در نقش اصلی هیات مدیره، مدیرعامل و بنیانگذار حضور دارند در بازه زمانی 5-3 سال اول راه اندازی