توجه به فرهنگ آرمانی در اجرای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

دکتر حسن رحیمی روشن در گفت و گويي گفت: علت‌العلل پیشرفت نامطلوب اسناد کلان پیشین کشور، این است كه فرهنگ آرمانی به فرهنگ واقعی كه در صحنه اجتماع، ظهور و بروز داشته باشد تبدیل نشده است.پیشرفت، مفهوم چندگانه و پیچیده‌ای است و عوامل متعدد و متنوعی در سطوح گوناگون در تحقق و گسترش آن مؤثر است. از میان این عوامل، برخی عوامل از قبیل فرهنگ و عوامل فرهنگی را باید متغیر نسبتاً مغفول و پنهان و البته تعیین‌كننده قلمداد كرد كه به مثابه موتور محركه پیشرفت عمل می‌كند. بر اين اساس پیشرفت اقتصادی، نتیجه و برآیند اعتقادات مذهبی، فرهنگ عمومی و فرهنگ سیاسی جامعه است.

استاد دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد: اساساً هر گونه مدلی از پیشرفت اعم از پیشرفت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در چارچوب و در بستر گزاره‌های فرهنگی جامعه صورت‌بندی می‌شود.

به بررسي تأثیر فرهنگ و نهادهای اجتماعی در مقوله پیشرفت اقتصادی پرداخت و افزود: اين مسئله از چند جنبه اهميت دارد. پیشرفت اقتصادی در نتیجه فعالیت اقتصادی افراد حاصل می‌شود. فرهنگ و عوامل اجتماعی در تحریک مردم به کار و فعالیت، نفوذ و تأثیر عمیقی دارد. نهادهای اجتماعی، تجربیات شخصی و اصول فلسفی که همه، تابع فرهنگ و مذهب است در تشکیل شخصیت و چگونگی رفتار افراد و طرز اداره بنگاه‌های تولیدی مؤثر است.

بدون توجه به فرهنگ جامعه نمی‌توان به پیشرفت بومی و پایدار دست یافت. در جامعه ما نیز بدون توجه به فرهنگ به ویژه فرهنگ اسلامی نباید به گفتمان‌سازی و اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، امیدوار بود. لازمه ایجاد و تثبیت گفتمان پیشرفت در ایران فارغ از تغییرات سیاسی در سطح دولت شکل‌گیری نوعی تحول اساسی در رویکردهای فرهنگی ایرانیان نسبت به مفهوم پیشرفت است.

وی ادامه داد: عناصر مثبت و تحولی فرهنگی-اجتماعی از قبیل تقدس کار و تولید، امساک و قناعت با هدف پس‌انداز و تولید، قانون‌گرایی و نظم، انسجام و همدلی اجتماعی، اعتقاد به خرد جمعی و اجماع فکری، تحول‌گرایی به جای رکود، آینده‌نگری به جای افتخار به گذشته، اعتماد عمومی به نظام سیاسی حاکم، از عوامل و مؤلفه‌های بسیار مهم و مؤثری است که اغلب، ریشه دینی دارد و موجب پیشرفت اقتصادی و صنعتی می‌شود. بر اساس این، به نظر می‌رسد كاربست بسـیاری از مضامین فرهنگ اسلامی، نه یك انتخاب بلكه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در واقع، در اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باید به فرهنگ آرمانی توجه ویژه نمود.

وی مدعي شد: علت‌العلل پیشرفت نامطلوب اسناد کلان پیشین کشور، این است كه فرهنگ آرمانی به فرهنگ واقعی كه در صحنه اجتماع، ظهور و بروز داشته باشد تبدیل نشده است. مثلاً نخبگان فكری و اجرایی كشور با فرهنگی زندگی می‌كنند كه ضرورتاً ارتباطی با فرهنگ آرمـانی مورد نظر اسلام ندارد. در این صورت، انتظار تأثیر فرهنگ آرمانی در محیط زندگی و پیشرفت کشور، انتظاری ناموجه است. تكیه و برجسته‌سازی داشته‌های فرهنگ آرمـانیِ اسلامی ایرانی به مثابه محرك اصلی پیشرفت، همواره می‌تواند به منزله نقطه امیدی روشـن ترسیم شود تا با احیا و رجعت به آن، برای نیل به زندگی مطلوب و شایسته در چارچوب سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت امیدوار بود.

 

No tags for this post.