امحای زباله های خطرناک و تولید انرژی با استفاده از تکنولوژی پلاسما

به گزارش سیناپرس، در حال حاضر راه های زیادی مانند استفاده از زباله سوزها و گازی سازی پلاسما برای تبدیل زباله به انرژی وجود دارد اما تکنولوژی گازی سازی پلاسما از راندمان بالاتری برخوردار است. اما آیا اکنون از این نوع تکنولوژی در کشورمان استفاده می شود؟

دکترحمیدرضا بزرگ‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت و مسوول طرح فناوری پلاسما معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این خصوص به سیناپرس گفت: روش پلاسما از جمله روش هايي است كه امروزه به شدت مورد توجه قرار گرفته است كه عمدتا به دو روش پلاسمای گرم يا تعادلی و پلاسمای سرد يا غير تعادلي انجام می شود. پلاسما حالت چهارم ( گاز یونیزه شده) ماده است. در پلاسماي گرم تقريبا كل مولكول ها و اتم هاي خنثي تبديل به يون مي شوند و ملقمه‌اي از الكترون و يون مثبت وجود دارد. انرژي جنبشي يون ها با الكترون ها برابر و دمايشان يكسان است.

وی افزود: اين نوع پلاسما با توجه به نسبت بالاي انرژي، براي محيط با چگالي بالا مناسب است.برای مثال پسماند های بیمارستانی که مخلوطی از مواد آلی، پلیمرها و فلزات و سایر مواد ……تشکیل شده است را می توان با استفاده از این تکنولوزی تبدیل به انرژی حرارتی یا برق کرد.
وی افزود: پلاسماي سرد را نیز مي توان يک گاز حاوي الکترون ها، اتم ها و مولکول هاي برانگيخته، يون ها، راديکال ها، فوتون ها و ذرات خنثي که در آنها الکترون ها انرژي بسيار بالاتري از ذرات خنثي گازي دارند، تعريف کرد.

به گفته وی، بحث مهم امروز در مورد استفاده از پلاسمای گرم و مزیت های آن نسبت به تکنولوژی های دیگر است و اینکه چرا این تکنولوژی اکنون در کشور اجرا نشده و راهکارهای اصلی برای اجرای آن چیست؟

وی در این خصوص اظهارداشت: خورشید یک پلاسمای طبیعی در منظومه شمسی است که صدها میلیون درجه کلوین دما دارد. دمای تکنولوژی پلاسما نیز از 10 هزار تا میلیون درجه کلوین است، در نتیجه با این انرژی فراوان و متمرکز می توانیم انواع شیشه، مواد معدنی، آلی و فلزی را در دمای بسیار بالا به راحتی ذوب کنیم یا مواد آلی را به حالت گاز در بیاوریم به همین دلیل این فناوری را تکنولوژی گازی سازی پلاسما می نامند.

وی در پاسخ به این سوال که اکنون تکنولوژی پلاسما در ایران چه جایگاهی دارد؟ به سیناپرس گفت: پژوهشگاه صنعت نفت سالهاست (1381-تا کنون) در استفاده از تکنولوزی پلاسما تجربه داشته و پروژه های زیادی هم در زمینه پلاسمای سرد و گرم اجرا کرده است. در سال 1391 با همکاری ستاد انرژی های تجدید پذیر و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پروژه‌ای تحت عنوان امکان سنجی استفاده از تکنولوزی پلاسما برای امحای زباله های خطرناک با قابلیت تولید انرژی تعریف کردیم که در این پروژه قسمت های مختلف این تکنولوژی با کمک ساخت داخل در مقیاس بنچ انجام و اجرا شد. پس از انجام این پروژه، مرحله اجرای یک پایلوت در مقیاس یک تن در روز نیز با موفقیت انجام و تحویل ستاد انرژی های تجدید پذیر شد. تلاش بر این بود تا این طرح با حمایت دولت در قالب سرمایه گذاری با بخش خصوصی به یک پروژه ملی تبدیل شود تا بتوانیم آن را برای زباله های بیمارستانی در ماژول های کوچک چند تنی پیدا کنیم اما متاسفانه هر بار که تلاش کردیم با بهانه های مختلف این کار انجام نشد.

ایران از قافله استفاده از این تکنولوژی عقب مانده است

بزرگ‌زاده گفت: هم اکنون کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، فرانسه و کانادا در بکارگیری از این فناوری پیشرو و پیشگام هستند. مثلا در لندن دو رآکتور تبدیل هزار تن زباله به انرژی در روز با تکنولوژی پلاسما پیاده سازی شده است که 50 مگاوات برق تولید می کند. همچنین در هند چند سیستم پایلوت برای زباله های خطرناک اجرا شده است اما هنوز در ایران این فناوری را حتی به صورت آزمایشی هم اجرایی نکرده‌ایم.

وی ادامه داد: متاسفانه تاکنون کسی برای اجرای چنین طرحی سرمایه گذاری نکرده است. هرچند هم اکنون ارتباطات موثر و خوبی با خارج از کشور برای انتقال این تکنولوژی داریم اما مدیران کلان کشور، نگاه مثبتی نسبت به اجرای این نوع تکنولوژی ندارند زیرا اجرای آن را هزینه بر می دانند. در صورتی که تنها راه امحای پسماندهای خطرناک و بیمارستانی استفاده از تکنولوژی گازی سازی پلاسما است زیرا در این تکنولوژی تمام پسماندهای خطرناک بیمارستانی که مخلوطی از مایع، جامد (فلز شیشه و پلیمرها) و مواد آلی است که یا به حالت گاز در می آیند یا به صورت مذاب از راکتور خارج می شوند و بقایای این زباله ها نیز پس از خارج شدن از رکتور کاملا بی خطر هستند.

وی عنوان کرد: اکنون در ایران برای استریل کردن و ضدعفونی کردن زباله های بیمارستانی از دستگاه های اتوکلاو استفاده می شود. در ضمن چند سیستم زباله سوز نیز در کهریزک و نوشهر پیاده سازی شده است. قیمت این سیستم ها نسبت به تکنولوژی پلاسما ارزان تر است اما نمی توانند تمامی پسماندهای بیمارستانی و خطرناک صنعتی و معدنی را از بین ببرند. مثلا فلزها در دستگاه های زباله سوزها ذوب نمی شود زیرا حداکثر دمای این سیستم ها 700 تا 800 درجه سانتی گراد است. در نتیجه امروزه به وفور شاهد زباله و پسماندهای خطرناک در کنار رودخانه ها و جنگل ها و بیابان هایمان هستیم.

مدیریت خوبی برای دفن زباله های خطرناک نداریم

مسوول طرح فناوری پلاسما  در پژوهشگاه صنعت نفت به سیناپرس گفت: امروزه زباله های خطرناک بیمارستانی که باید دفن شوند، به بیابان ها سپرده می شوند و کودکان کار بدون آگاهی از این مساله که با چه پسماندهای خطرناکی سر و کار دارند، اقدام به جدا کردن پلاستیک ها می کنند زیرا مدیریت خوبی در ارتباط با پسماندهای خطرناک در کشور نداریم.

وی تاکید کرد: ما برای اجرای این تکنولوژی نیاز داریم تا کارگروه قوی تشکیل دهیم. استانداری ها، شهرداری ها ابتدا از این طرح استقبال می کنند اما بعد از گذشت مدتی گرانی و نداشتن بودجه لازم را بهانه کرده و از اجرای آن سر باز می زنند. نگاه بیشتر آنها به این تکنولوژی درآمدزایی است. آنها به دنبال جدا کردن و تفکیک پلاستیک، فلز، کاغذ و … هستند تا درآمدزایی داشته باشند. این نوع نگاه مدیران باید تغییر پیدا کند. آنها نباید به دنبال گردش سرمایه باشند.

وی خاطرنشان کرد: این سیستم ها در وهله نخست برای تمیز نگه داشتن محیط زیست ضروری هستند که می توانند انرژی هم تولید کنند. اکنون کشورهای پیشرفته از سیستم های مختلفی از جمله زباله سوزها و پیرولیز و بیوگاز و سیستم های دیگر مدیریت پسماند جهت پیشگیری از بیماری های گوناگون و حفظ محیط زیست خود هزینه های گزافی انجام می دهند تا محیطی عاری از آلودگی برای مردم خود فراهم سازند، البته که از این زباله ها به عنوانی منبعی برای تولید انرژی چه به صورت گر مایی و چه به صورت الکتریکی نیز استفاده می کنند. دولت ایران نیز باید از این طرح ها پشتیبانی کند و به فکر جوانب اقتصادی مستقیم این طرح ها نباشد زیرا در طولانی مدت مدیریت خوب پسماند باعث حفظ محیط زیست و در نهایت بهداشت بهتر کشور می شود.

بزرگ‌زاده  به سیناپرس گفت: نفوذ شیرابه های زباله ها و پسماندهای خطرناک به محیط زیست باعث آلودگی خاک مزارع، شالیزارها، آب های زیرزمینی و آب های شرب می شود. در نتیجه استفاده از این آب و خاک آلوده منجر به ایجاد انواع و اقسام سرطان ها و بیماری های گوارشی عده ای از مردم این مرز و بوم می شود که باید برای مداوا به بیمارستان ها مراجعه کنند. در نهایت این دولت است که باید هزینه های درمانی را پرداخت کند زیرا با داشتن محیط زیست سالم، بهداشت بهتری خواهیم داشت و این هزینه های انجام شده حتما جبران خواهد شد.

گفتنی است، هرچند پایلوت کوچک این طرح به منظور تست مشعل با توان 25 کیلووات با حمایت مالی ستاد انرژی‌های تجدیدپذیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شده و نتایج خوبی نیز به همراه داشته اما اکنون به علت نبود بودجه و مشکلات دیگر در حالت معلق باقی مانده است.

گفتگو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.