به تعداد همه سیگاری های دنیا راه برای ترک سیگار وجود دارد. آنها که با موفقیت از سیطره نیکوتین رها شده‌اند به هر راهی که فکرش را بکنید، از تصمیم گیری‌های آنی گرفته تا هیپنوتیزم و حتی تجویز قرص اشاره می‌کنند. بیشتر ابزارهای پیشنهادی برای ترک سیگار، به طور موقت علائم جسمانی ترک سیگار را تسکین می‌دهند. اما این ابزارها از جنبه‌های روانی اعتیاد به سیگار غافلند.
این جنبه‌ها بیشتر مورد تاکید مشاوره‌های اصلاح رفتار در رفتار درمانی، گروه درمانی و سایر تکنیک‌هایی است که به صورت موفقیت آمیز مورد استفاده ترک کنندگان سیگار قرار می‌گیرد. در هر صورت به نظر می‌رسد راهبردهایی که هردو جنبه جسمی و روانی را در نظر می گیرند موفق‌تر عمل می‌کنند.
دو هفته نخست پس از کنار گذاشتن سیگار، نقش عمده‌ای در موفقیت فرد دارد. علائم جسمانی ترک تنها چند ساعت پس از آخرین دفعه سیگار کشیدن ظاهر شده و به طور فزاینده‌ای شدت می‌گیرد تا آن که در روز سوم تا پنجم به اوج خود می‌رسد. پس از گذشت دو هفته علائم ترک از میان می‌روند. این علائم موارد زیر را شامل می‌شود:
علائم جسمانی:
- سردرد
- سوزش یا خارش دست و پا
- عرق کردن
- درد یا ناراحتی روده به صورت انقباض و گرفتگی یا تهوع
- گلودرد، سرفه، مشکلات تنفسی عمومی مشابه علائم سرماخوردگی (این نشانه خوبی است، چرا که خبر از پاک شدن ریه‌های فرد سیگاری می‌دهد).
علائم هیجانی
- تغییرات خلقی افراطی: خشم شدید، احساسات وابستگی، نیازمندی
- زودرنجی
- اضطراب
- بی‌خوابی
- عدم شفافیت ذهنی ( مشکلات تمرکز)
- افسردگی کوتاه مدت (بعضی از افراد سیگاری دچار اندوه فقدان سیگار می‌شوند. برنامه ریزی برای این دسته از احساسات فقدان می‌تواند فرد سیگاری را در گذر از افسردگی مرتبط با علائم اولیه ترک یاری دهد).
حال بیایید با هم به بررسی ابزارهایی که به شما در کنار آمدن با علائم ترک و کنار گذاشتن سیگار کمک می‌کنن بپردازیم:
1- درمان با نیکوتین جایگزین
درمان‌های متعددی با نیکوتین جایگزین وجود دارد؛ از جمله برچسب نیکوتین، آدامس، اسپری بینی، نیکوتین استنشاقی و قرص. هدف درمان با نیکوتین جایگزین، ترک عادت سیگار کشیدن است. این ابزارها به تدریج سبب می‌شوند که فرد بر اعتیاد فیزیکی به نیکوتین غلبه کند. این روش‌ها از دوز پایین نیکوتین استفاده می‌کنند، بی آن که تار (قطران) و سایر مواد مضر و خطرناک دود سیگار را شامل شوند. از آن جا که افراد مختلف روش‌های متفاوتی را ترجیح می‌دهند، شواهد بالینی تاکنون موفق به اثبات این که کدام درمان جایگزین بهتر از سایرین است، نشده‌اند.
به طور کلی درهنگام استفاده از روش‌های نیکوتین جایگزین به خاطر داشتن موارد زیر ضروری است:
- وفاداری به درمان در نخستین روز استفاده از نیکوتین جایگزین، احتمال پایداری ترک را به مراتب افزایش می‌دهد.
- درمان نیکوتین جایگزین، درمانی موقت است و به منظور کمک به کنار گذاشتن سیگار بکار می‌رود. این گونه درمان‌ها هرگز نباید به عنوان جانشین بلند مدت سیگار بکار برده شوند.
- در حین استفاده از این روش‌ها سیگارکشیدن ممنوع است. کشیدن سیگار و استفاده از نیکوتین جایگزین به طور همزمان می‌تواند سطح نیکوتین را در جریان خون تا حد مسمومیت بالا ببرد.
- مشاوره،خود یاری و برنامه‌های گروه درمانی می‌توانند اثربخشی درمان با نیکوتین جایگزین را افزایش دهند.
- بسیاری از کاربران برخی عوارض جانبی نیکوتین جایگزین نظیر سردرد، تهوع و بی خوابی را تجربه می‌کند.
- درمان با نیکوتین جایگزین ممکن است برای برخی افراد با شرایط خاص تاثیر سوء داشته باشد؛مانند افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، مشکلات گردش خون و زنان باردار. هرچقدر هم که سالم هستید پیش از شروع هرگونه درمان با نیکوتین جایگزین با پزشک خود مشورت کنید.
2- برچسب نیکوتین
این برچسب‌ها را بدون نسخه پزشک نیز می‌توان تهیه کرد، با این حال بهتر است پیش از استفاده از آنها با پزشک مشورت کنید. برچسب‌ها را به آسانی می‌توان به کار برد و با نام‌های تجاری گوناگون و دوزهای متفاوت از ضعیف تا قوی خریداری کرد. همه انواع برچسب‌ها شیوه استفاده مشابهی دارند.
- روزانه یک برچسب استعمال می‌شود که دوز پایداری از نیکوتین را از طریق پوست تامین می‌کند.
- هر 24 ساعت یک بار برچسب تعویض می‌شود و در قسمت بدون مویی از بدن از بالای کمر تا پایین گردن (پشت، شانه، بازو و…) نصب می‌شود.
- نگه داری و دور انداختن برچسب ها باید به طورایمن صورت گیرد. مخصوصا در خانواده‌هایی که فرزندان کم سن و سال دارند.
- سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از این برچسب‌ها را به مدت3 تا5 ماه توصیه می‌کند.
3- آدامس نیکوتین دار
این آدامس‌ها نیز بدون نسخه پزشک به فروش می‌رسند. ترکیبات این گونه آدامس‌ها دربردارنده مقدار کمی نیکوتین است که توسط مخاط دهان جذب می‌شود. هرچند این محصول آدامس نام دارد، مانند آدامس‌های معمولی جویدنی نیست. پس از چند بار جویدن که سبب آزادسازی نیکوتین می‌شود، آدامس به سطح لثه و داخل گونه‌ها می‌چسبد و به این ترتیب به جای آن که نیکوتین در اثر جویدن زیاد، بلعیده شود در دهان جذب می‌شود.
در هنگام استفاده از آدامس‌های نیکوتین موارد زیر را به خاطر داشته باشید:
- این آدامس‌ها به راحتی قابل استفاده‌اند. نرم و انعطاف پذیرند و نسبت به برچسب‌ها، نیکوتین را با سرعت بیشتری وارد جریان خون می‌کنند.
- مصرف کنندگان می‌توانند در هر ساعت یک تا دو آدامس بجوند (اما هرگز نباید بیش از 20عدد درروز استفاده کرد).
- چای، قهوه، نوشیدنی‌های غیر الکلی و سایر نوشیدنی‌های اسیدی که موجب تداخل در جذب نیکوتین می‌شوند، نباید تا 15 دقیقه پس از آغاز جویدن آدامس مصرف شوند.
- عوارض جانبی آدامس‌های نیکوتین‌دار می‌تواند شامل معده ناراحت، زخم های دهانی، سکسکه و سوزش گلو باشد.
4- نیکوتین استنشاقی
نیکوتین استنشاقی وسیله پلاستیکی استوانه‌ای شکل و شبیه سیگار است که با کارتریج نیکوتین پر می‌شود. این وسیله تنها با نسخه پزشک قابل خریداری است.
پیش از درخواست از پزشک‌تان برای تجویز این دستگاه موارد زیر را در نظر بگیرید:
- هرگاه مصرف کننده بخواهد، دوز نیکوتین قابل تغییر است.
- از آنجا که با الگوی ظاهری سیگار کشیدن (حرکت دست به سوی دهان) مطابق است، انگیزه‌های دهانی فرد را نیز پاسخ می‌دهد.
- بخار نیکوتین در دهان جذب می‌شود ،نه در ریه‌ها.
- عوارض جانبی آن شامل سوزش گلو ودهان است. چرا که به منظور دریافت نیکوتین کافی، استنشاق به دفعات صورت می‌گیرد.
5- قرص های نیکوتین دار
یکی از شکل‌های جدید درمان با نیکوتین جایگزین، قرص و آبنبات نیکوتین دار است که بدون نیاز به نسخه پزشک عرضه‌می شود. این گونه درمان جانشین، با روش‌های زیر بکار می‌رود:
- این قرص‌ها به دو صورت2و 4 میلی گرمی عرضه می‌شوند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که میل شدید به نیکوتین و علائم جسمانی ترک را کاهش دهند.
- این قرص‌ها تا 12 هفته مصرف می‌شوند و دوز نیکوتین‌ها طی این زمان به مرور کاهش می‌یابد، همچنان که میل شدید به نیکوتین فرو می‌نشیند.
- دوز نیکوتین موجود در این قرص‌ها با آدامس‌های نیکوتین دار برابر است امّا نسبت به آن در حدود 25% نیکوتین بیشتری آزاد می‌کند.
6- هیپنوتیزم
برخی از سیگاری‌ها از هیپنوتیزم به عنوان ابزاری برای ترک استفاده می‌کنند. در طی جلسات خصوصی با درمانگر، هیپنوتیزم درمانی با استفاده از فنونی مانند تصویرسازی ذهنی هدایت شده، مراقبه (مدیتیشن) و آرمیدگی (ریلکسسیشن) فرد را آرام می‌کند. هیپنوتیزم درمانگران به منظور متقاعد ساختن ناهشیار فرد برای شکستن پیوندهای هیجانی با سیگار کشیدن تلاش می‌کنند.
هنگامی که فرد در حالت آرمیدگی قرار گرفت، هیپنوتیزم درمانگر انگیزه‌هایی را برای ترک سیگار پیشنهاد می‌دهد و خود انگاره مثبتی را در فرد تقویت می‌کند. در جریان آرمیدگی ذهنی و فنون شرطی سازی بسیاری از سیگاری‌ها با استفاده از هیپنوتیزم درمانی موفق به ترک سیگار می‌شوند.
7- طب سوزنی
طب سوزنی از فنون درمانی برآمده از طب چین باستان است که در آن بر اعصاب خاصی از بدن که طبق باورها نقش مهمی در بیماری‌های مختلف برعهده دارند، سوزن‌هایی فرو می‌شود.
گمان می‌رود طب سوزنی با آزاد سازی اندورفین، علائم جسمانی ترک سیگار را کاهش دهد. تکنیکی که دراین روش به طور گسترده برای ترک سیگار به کار گرفته می‌شود، استفاده از سوزن‌های کوچک و خمیده در سه ناحیه مختلف اطراف لبه گوش است. سپس به فرد آموزش داده می‌شود تا هروقت که میل شدیدی به سیگار احساس کرد، با شیوه خاصی به هر سوزن فشار وارد کند. در حال حاضر استفاده از طب سوزنی برای ترک سیگار، به شیوه‌ای محبوب و در حال گسترش تبدیل شده است. هرچند که میزان موفقیت بلند مدت در این روش هنوز به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است.
8- کتاب‌های خودیاری
بسیاری از مردم تلاش می‌کنند تا بدون هرگونه کمک خارجی سیگار را ترک کنند. با وجود آن که برخی از افراد سیگاری در ترک یک مرتبه‌ای سیگار ناموفقند، انجام فعالیت‌های مشخصی در دو هفته نخست کنار گذاشتن نیکوتین، می‌تواند یاری دهنده باشد. یکی از بزرگ‌ترین موانع ترک یک مرتبه ای سیگار، ناآشنایی فرد با تغییراتی است که با ترک سیگار در وی ایجاد می‌شود.
انواع کتاب‌های خودیاری (self-help) موجود در بازار می‌توانند به یاری فرد سیگاری بیایند. تاکنون کتاب‌های زیادی برای آشناسازی افراد با فرآیند ترک سیگار و نیز انیگزش بخشی به او منتشر شده که می‌توانند مسیر پیش روی فرد سیگاری برای رهایی از این عادت را هموارتر سازند.
البته باید به یاد داشت که تصمیم و عزم جدی برای ترک سیگار از هر چیزی مهم‌تر است. مطالعات نشان داده که فقط آن دسته از سیگاری‌هایی که به طور جدی به ترک سیگار متعهدند می‌توانند در این مسیر موفق باشند.
No tags for this post.