برخی از گونه‌های آبزی نظیر جلبک، باکتری‌های آبی و ماهی هر روز زمان زیادی را در برابر آفتاب می‌گذرانند و به همین دلیل بدن آنها دارای موادی است که می‌تواند تابش خطرناک فرابفنش که به آسیب دی.ان.ای می‌انجامد را جذب کند. این مواد شیمیایی «اسیدهای آمینه شبیه میکوسپورین» (MAAs) نام دارند.
به تازگی گروهی از دانشمندان سوئدی و اسپانیایی در یک تحقیق مشترک توانستند این ماده را به نوعی کرم ضدآفتاب تبدیل کنند که می‌تواند علاوه بر پوست، بر روی اشیایی که به مدت زیاد در برابر آفتاب قرار می‌گیرد نیز به کار رود.
این جایگزین طبیعی ضدآفتاب علاوه بر اینکه جذب کننده بهتری نسبت به کرم‌های معمولی ضدآفتاب برای تابش فرابنفش است، به صورت طبیعی تجزیه پذیر است و می‌توان برخی از مواد اولیه آن را از ضایعات غذایی به دست آورد.
پژوهشگران در این مطالعه ابتدا این اسیدهای آمینه را با «کیتوزان» (chitosan) (یعنی مادهای که در صدف شاه میگو و دیگر سخت پوستان دریایی یافت می‌شود) ترکیب کردند. کیتوزان بر خلاف این اسیدهای آمینه، نوعی پلیمر حلّال در آب است که می‌توان آن را به راحتی بر روی پوست به کار برد. گفتنی است پیش از این مطالعاتی نشان داده بود که این ماده در درمان آکنه و نیز جراحات کاربرد دارد.
کیتوزان به عنوان پایه اسیدهای آمینه عمل می‌کند و با این اسیدها پیوند برقرار می‌کند و در نتیجه مادهای داریم که می‌تواند همانند اسیدهای آمینه اصلی نور فرابنفش را جذب کند. در آزمایشی که صورت گرفت، دانشمندان فقط 3 درصد از اسیدآمینه‌ای که می‌توانستند به کار ببرند را مورد استفاده قرار دادند و همین مقدار اسیدآمینه توانست به خوبی کرم‌های ضدآفتاب معمولی موجود در بازار، طیف‌های مختلف فرابنفش را جذب کند.
همچنین مشخص شد این ترکیب می‌تواند تا 12 ساعت پس از مصرف و حتی در دمای 80 درجه سانتی گراد نیز تابش فرابنفش را جذب کند. به این ترتیب شاید بتوان از این ماده برای روکش کردن مبلمان و سایر تجهیزاتی که در برابر آفتاب و دمای بالا قرار می‌گیرد استفاده کرد.
افزون بر این، این کرم ضدآفتاب جدید غیرسمی است. با این حال این محصول تاکنون فقط بر روی موش‌ها به کار رفته و به زودی شاهد آزمایش آن بر روی انسان هم خواهیم بود. با وجود اینکه این ماده از آبزیان به دست می‌آید، محصول نهایی بوی نامطبوع ندارد.
این پژوهش به تازگی در نشریه ACS Applied Materials & Interfaces منتشر شده است.
No tags for this post.