استفاده 75 هزار محقق حوزه سلامت از نرم افزارهای پزشکی گوشی های هوشمند

به گزارش ایرنا، سال هاست که محاسن ترکیب دو علم رایانه و پزشکی بر اهل فن معلوم شده و دستاوردهای بزرگ و جالب توجهی از این پیوند حاصل شده است. از برقراری امکان ملاقات پزشک و بیمار از راه دور و معاینه آنلاین گرفته تا استفاده از سوپرکامپیوترها برای تحلیل DNA و حتی تولید قرص های هوشمند برای تشخیص سرطان.

با ورود و همه گیرشدن تلفن های هوشمند استفاده از این امکانات برای پزشکان و متخصصان ساده تر و فراگیرتر هم شد. امروزه بیش از 75 هزار محقق علوم پزشکی در سراسر جهان از نرم افزارهای تخصصی اندرویدی و اپلی برای پژوهش خود بهره می برند. برخی از این برنامه ها عملا تلفن هوشمند را تبدیل به یک ابزار پژوهشی و پزشکی می کنند. به طور مثال بر گوشی آی فون می توان برنامه ای نصب کرد که با پاسخ روزانه به چند سوال ساده و ثبت مقداری داده، همزمان با استفاده از سنسورهای موجود در همه گوشی های آی فون، بتوان نشانه های وجود بیماری را تشخیص داد و حتی تفسیر کرد.

یکی از برنامه های معروف اپل HealthKit است که وضعیت سلامتی صاحب گوشی و عادات حرکتی اش را پایش می کند. 

ResearchKit یکی دیگر از برنامه های اپلی است که امسال عرضه شده و مشتمل بر پنج اپلیکیشن برای بررسی عوارض ابتلا به بیماری های پارکینسون، آسم، نارسایی قلبی، دیابت و سرطان سینه می شود. برنامه ششمی هم ماه گذشته ساخته شد در راستای کمک به تحقیق اخیر دانشگاه کالفرنیا درباره پیدایش آسیب های جسمی و آثار منفی درازمدت بر سلامتی در میان افراد خیابان گرد.

محققانی که پدیده استفاده از امکانات اسمارت فون ها را در پزشکی بررسی کرده اند، می گویند این اپلیکیشن های مفید با ایجاد امکان جمع آوری اطلاعات به صورت منظم و از جامعه آماری بزرگتر، در مقیاس های منطقه ای گسترده تر، تحقیقات پزشکی را به جهشی خیره کننده نایل کرده اند.

دکتر مایکل مک کانل، کاردیولوژیست دانشگاه استانفورد که با استفاده از یک اپلیکیشن موبایل در حال تحقیق درباره نارسایی های قلب است، درباره اسمارت فون ها از تعبیر «پلتفرمی فوق العاده برای پژوهش» یاد می کند. چرا که به زعم او «موبایل تنها وسیله هوشمندی می باشد که همیشه و همه جا همراه افراد است». 

نتایج تحقیقی که اخیرا انجام شده بیان می دارد، تلفن های هوشمند به لطف برخورداری از تجهیزات جانبی متداولی چون میکروفون، حسگر حرکتی و صفحه لمسی، امکان نمونه برداری دقیق را بعضا حتی قابل اطمینان تر از مشاهدات خود پزشک، فراهم می کنند. حتی می توان با تلفیق اطلاعات با داده های زیست محیطی مثل میزان آلودگی هوا که از طریق مکان یاب GPS میسر می شود، این داده ها را پربارتر هم نمود. در آینده ممکن است بتوان با تلفیق اطلاعات بیمارستانی بیماران پرونده های آنلاین دقیق تری هم از بیماران تهیه کرد. 

امروزه شرکت های آی تی هم به موضوعات پزشکی توجه ویژه و روزافزونی نشان می دهند. گوگل در حال تولید مچ بندی مخصوص بررسی های پزشکی است که می تواند علایم سلامتی و جسمی فرد را لحظه به لحظه تشخیص دهد و ثبت کند. علاوه براپل، تولیدکنندگان برنامه های اندرویدی هم در حال تولید اپلیکیشن های مخصوص جمع اوری اطلاعات جسمی کاربر هستند. 

اما استفاده روزافزون مردم از برنامه های سلامتی، علاوه بر تسهیلاتی که دارد، از نظر برخی محققان ملازم نگرانی هایی هم هست. مهمترین نگرانی درباره حفظ حریم شخصی افراد و محافظت از داده های جمع آوری شده و رعایت اصول اخلاقی است. در کنار این، پژوهشگران می گویند اپلیکیشن های مربوط باید طوری طراحی شوند که سوالاتی بپرسند که منجر به تولید اطلاعات مفید فایده ای شود. نه اینکه با پرسیدن سوالات متعدد باعث خستگی کاربر شوند و موجب شوند پس از چند هفته وی علاقه خود را به استفاده از برنامه از دست بدهد. یکی دیگر از ایراداتی که به برنامه های پزشکی موبایل وارد شده، آن است که عمدتا برای برای دستگاه های اپلی مثل آی فون طراحی شده؛ در حالی که صاحبان آی فون ها عمدتا از قشر متمکن جامعه هستند و لذا نمونه یکدست و خوبی از همه مردم جهان نمی توانند باشند.

با تمام این احوال بی شک مزایای استفاده از اپ های موبایل برای تحقیقات پزشکی بر معایبش می چربد. دکتر ری دورسی، متخصص نورولوژی دانشگاه روچستر که مدیریت تیم طراحی اپلیکیشن mPower درباره بیماری پارکینسون را به عهده دارد، اظهار می دارد: یکی از محاسن عمده این روش، سهل و ارزان بودن آن است. به سادگی می توان روی هزاران نفر در اقلیم ها و شرایط مختلف تحقیق و بررسی انجام داد. در تحقیقات سنتی نهایتا می توان روی چندصدنفر داوطلب آزمایش کرد. حضور در کلینیک و شرکت در یک تحقیق، حتی برای داوطلبان نیز همواره سخت و دشوار است. داوطلب مجبور خواهد بود همیشه نزدیک محل پژوهش باشد تا در دسترس باشد. وی ناچار خواهد بود برای این کار وقت بگذارد و آزمایش های متمادی را از سر بگذراند.

وی می افزاید: ولی جمع آوری داده های پزشکی با اسمارت فون ها ساده و در عین حال دقیق تر است. در یکی از آزمایش های مربوط به پارکینسون، سرعت عکس العمل کاربران با لمس کردن صفحه تاچ آی فون اندازه گیری شد. این نحوه آزمایش نتایج دقیق تر و کاربردی تری نسبت به تست های کلینیکی حاصل آورد.

برخی از این اپ ها برای جمع آوری داده، وابسته به مشارکت کاربر می باشد. برای مثال بیماران آسمی می توانند قدرت ریه خود را هر روز با دمیدن در یک ابزار پلاستیکی مخصوص و البته ارزان که به گوشی متصل می شود، اندازه گیری کنند. برنامه نتایج را روزانه به طور خودکار ثبت می کند. همچنین باطرح پرسش های پیش فرض در مورد اینکه آیا بیمار برای خواب یا تنفس مشکلی دارد و قادر است توصیه های مفیدی درباره داروهای مورد نیاز و نحوه زندگی به بیمار داشته باشد نیز مطرح می شود.

No tags for this post.