به گزارش سینا پرس، کتابخوانی؛ فرهنگی مهم است که در اغلب کشور ها برنامه های بلند مدتی را برای آن طراحی می کنند. از تمرین کتابخوانی در سنین کم تا اختصاص جایزه های مهم ادبی و علمی. عموما صنعت نشر در اغلب کشورهای توسعه یافته صنعت پویایی است کافی است تنها یک بار به گزارش های منتشر شده از قراردادهای چند میلیون دلاری ناشران، در نمایشگاه کتاب فرانکفورت نگاهی بیاندازیم، آنگاه می توان دریافت که صنعت نشر یکی از صنایع پر درآمد این کشورها محسوب می شود. واضح است که در چنین جوامعی فرهنگ سازی برای امر مطالعه و مهم دانستن کتاب در سبد خانوار امر دشواری نیست؛ چراکه زیرساخت های مناسب برای انتشار کتاب مورد نیاز مردم وجود دارد؛ به عبارت دیگر عرضه استاندارد تقاضای استانداردی هم به دنبال دارد.
سیناپرس به مناسبت هفته کتاب و روز کتاب خوانی در گزارشی به اصلی ترین دلایل معضلات فرهنگی در امر مطالعه پرداخته است.
جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم
از آنجایی که شعار امسال هفته کتاب «جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم» است با سیامک محبوب، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به گفتگو نشستیم. محبوب به خبرنگار سیناپرس درباره ضعف سیاستگذاری ها در افزایش فرهنگ کتابخوانی گفت: اینکه ما بخواهیم به شکل مصنوعی یک امر طبیعی را بهبود ببخشیم عملا با شکست مواجه می شویم. به عبارت دیگر سیاست گذاران و کنشگران دولتی بهتر است تغییری در مولفه های مطالعه نظیر افزایش ساعت مطالعه یا فرهنگ سازی بهتر در امر خواندن، دست نزنند اما زمینه را برای آن فراهم کنند.
وی در ادامه گفت: عموما دولت هیچگاه در فرهنگ سازی برای مطالعه بیشتر در جامعه موفق نبوده است؛ دلیل این امر هم به درون زا بودن امر مطالعه بر می گردد. یعنی اینکه امروزه مردم کمتر احساس نیاز به خواندن می کنند؛ در اصل باید واقعیت هایی در عرصه زندگی مردم رخ بدهد تا افراد احساس کنند که به دنبال فهم موضوعی با بهره گیری از کتاب بروند و این فرایندی نیست که دولت بخواهد در آن اقدام موفقیت آمیزی انجام دهد.
کتاب باید به درد زندگی امروز مردم بخورد
به گفته محبوب، اگر مسائل زندگی روزمره مردم با کتاب قابل حل نباشد، عموما این کالا فرهنگی را انتخاب نمی کنند. امروز مساله مهم مردم مشکلات اقتصادی است؛ آیا کتاب ها می توانند در یک لایه ای به بهبود این معضل در زندگی مردم بپردازند یا خیر؟ بی شک اگر چنین کتاب هایی وجود داشته باشد، احتمالا مردم هم سراغ آن ها می روند. درمثالی دیگر اگر کتابی در راستای کاهش مشکلات اجتماعی، روحی و ارتباطی منتشر شود که به رفع دست کم بخشی این معضلات بیانجامد، قطعا مخاطب زیادی پیدا می کند. در بررسی های بیشتر به این نتیجه رسیده ایم که این منابع یا وجود ندارد یا اگر دارد کم است. بنابراین امروزه جای خالی کتاب های مورد نیاز روزمره مردم به شدت احساس می شود. اغلب برنامه ریزان فرهنگی در مورد دسترس پذیری کتاب ها رویکردی را اتخاذ کرد اند که در نهایت کتاب های مورد نیاز مردم، دسترس آنها قرار نمی گیرد.
وی افزود: در نتیجه ضعف اصلی ما در انتشار کتاب ها هم در تولید منابع مورد نیاز مردم است و هم در دسترس پذیری فیزیکی منابع است.
محبوب در تشریح دسترس پذیری فیزیکی کتاب ها با وجود کتابفروشی های بزرگ و مطرح در کشور و اپلیکیشن های موجود گفت: مشکل ما در ترویج کتاب خوانی نیست؛ مشکل ما دقیقا در دسترسی فزیکی کتاب است. درست است که با یک چرخ زدن در کتابفروشی ها می توان به منابع خوب دسترسی پیدا کرد اما آیا مردم روستای ها یا شهر های کوچک یا حاشیه شهر ها به کتابفروشی دسترسی دارند؟ یا همگی آنها توانایی استفاده از اپلیکیشن ها را در تلفن های همراه خود دارند؟ با کمی دقت می توان گفت برای تمامی اقشار جامعه به ویژه در روستاها و مناطق کم برخوردار جایی برای چرخ زدن و دسترسی داشتن به کتاب ها نیست.
دسترسی فیزیکی به کتاب معضل اصلی
محبوب گفت: در کل اینکه ما دائما به ترویج کتاب خوانی بپردازیم و در راستای افزایش فرهنگ مطالعه تلاش کنیم، اما کتابی در دسترس همه مردم حتی در روستاها و شهرها نباشد، عملا بی فایده است. این مسئله تا حل نشود هر چقدر هم مردم را به کتاب خوانی ترویج کنیم باز هم نمی توانیم شاهد موفقیت در این زمینه باشیم.
به گفته محبوب، نزدیک به شصت هزار روستا در کشور داریم که باید به ازای هر روستا یک کتابخانه یا حتی به نصف این تعداد کتاب فروشی باشد اما با فرض دست بالا گرفتن آمارها، سه هزار کتابخانه در کل کشور داریم؛ بنابراین تا معضل دسترس پذیری حل شود، توسعه فرهنگ کتاب خوانی عملی نمی شود.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه های عمومی کشور گفت: اگر کتاب ها در دسترس باشد و از طرفی هم به در مردم بخورد، یعنی نیاز روزمره آن ها را در کسب اطلاعات حل کند، مردم سراغ آن می روند. بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که کتابی که به کار مردم نمی آید خوب هم بفروشد.
تخصیص منابع یارانه ای به مردم
وی با اشاره به ترمیم اقتصاد نشر گفت: اگر مدیریت کافی در اقتصاد نشر وجود داشته باشد، می توانیم نسبت به توسعه فرهنگ کتابخوانی هم امیدوار باشیم. برای مثال به جای اینکه منابع یارانه ای در حوزه کتاب میان چند ناشر تقسیم شود به عموم مردم اختصاص داده شود، در صد زیادی از معضلات نشر کشور حل می شود. ما مشکل اقتصاد نشر و رانت داریم که باید ابتدا به رفع این موانع بپردازیم.
مردم به کتاب خوب پول می دهند
محبوب با اشاره به آمار و اطلاعات موجود در این زمینه گفت: آمار و اطلاعات این را تایید می کنند که اگر کتابی مورد نیاز مردم باشد خوب هم فروخته می شود. جایی که کتاب به کار مردم آمده ، پول هم بابت آن داده شده است. اگر امروز زیاد این گزاره را می شنویم که کتاب ها فروش خوبی ندارند در واقع روی سخنشان این بوده است که مشتری آن نبود اند و دولت خریدار اصلی آن بوده است. اگر ناشران تقویت شوند، کتاب فروشی هایمان هم پویاتر و کتابخانه ها هم فعال تر می می شوند و در اصل بخش مهمی از چرخه نشر اصلاح می شود.
گفتگو: مهتاب دمیرچی
No tags for this post.