به گزارش سیناپرس، تک سلولی ها گونه های زیادی روی زمین دارند. بسیاری از این موجودات تک سلولی تا کنون شناخته نشده اند یا اگر هم شناسایی شده اند، نام گذاری نشده اند. بخش کوچکی از گونه های تک سلولی، توانایی های قابل ملاحظه ای از خود نشان داده اند. دانشمندان معتقدند این توانایی به هوش تک سلولی ها برای بقا زندگی و یافتن غذا بر می گردد.
در واقع بسیاری از باکتری ها و آغازیان با نشان دادن رفتارهای هوشمندانه از خود و کشف آن از سوی زیست شناسان باعث شده است که امروزه بگوییم، آنها کامپیوترهای زیستی هستند که می تواند اطلاعات را پردازش کند.
در این رابطه فرشته جوکار کاشی، دکترای میکروبیولوژی و عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه کاشان در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره زندگی اجتماعی و هوش میکروبی میکرورگانیسم ها نظیر باکتری ها، میکروب ها و دیگر موجودات این چنینی می گوید؛ میکرو ارگانیسم ها شامل باکتری ها، قارچ ها و بقیه موجوداتی هستند که با چشم دیده نمی شوند. در واقع واژه میکروارگانیسم به موجوداتی اطلاق می شود که با چشم غیر مسلح نمی توان دید و سازمان سلولی دارند. از بین میکروارگانیزم ها، باکتری ها کاربرد های زیادی در حوزه زیست فناوری دارند.
به گفته وی، باکتری ها به موجودات تک سلولی اطلاق می شود که قادر به انجام تمام فرآیند زیستی هستند که یک موجود کامل و زنده انجام می دهد. در واقع آن ها با یک سلول خود می توانند مانند یک موجود زنده زیست پذیر باشند. در حقیقت باکتری ها موجودات زنده و دارای ارگانیزم کاملی هستند که می توانند تمام نیازمندی های خود را بر طرف کنند. همواره زندگی فردی میکروب ها در علم میکروبیولوژی مورد توجه بود اما بیشتر از بیست سال است که مشخص شد باکتری ها موجودات اجتماعی هستند و برای خود اجتماع تشکیل می دهند.
جوکار با اشاره به وجه تشابه زندگی اجتماعی باکتری ها با زندگی بشری به خبرنگار سیناپرس می گوید؛ درست مانند جوامع بشری باکتری ها زندگی اجتماعی مشخصی دارند؛ همانگونه که در جوامع بشری روابط مثبت و منفی جریان دارد و در تبادل سود و زیان یکدیگر هستند، در میکروارگانیسم ها هم چنین ارتباطات اجتماعی برقرار است و این ارتباطات است که کمک می کند آن ها پایدار تر شوند.»
این میکروبیولوژیست معتقد است، باکتری ها مانند جوامع بشری ارتباطات گسترده ای با یکدیگر دارند. چندی پیش این قضیه درباره میکرو ارگانیزم ها از سوی دانشمندان مطرح شد که آن ها دارای احساسی به نام احساس حد نصاب جمعیت هستند. در واقع آن ها برای بقای جمعیت خود هوشمندانه رفتار می کنند.
گفتنی است، ایثار و فداکاری یکی از مولفه های مهم انسانی است که در جوامع انسان ها امری تعریف شده است؛ جوکار با اشاره به ایثار باکتری ها در راستای درک احساس حد نصاب جمعیت می گوید؛ در دنیای باکتری ها ایثار وجود دارد؛ آن ها وقتی به فقر غذایی می افتند و زمانی که در حال نابوی قرار می گیرند، عده ای از باکتری ها داوطلبانه خود را می کشند و یک مرگ برنامه ریزی شده را تجربه می کنند که در پی این مرگ و میر خود خواسته چند اتفاق مهم می افتد؛ یکی آنکه از تعداد باکتری های مصرف کننده کم می شود و از طرفی هم غذای دیگر باکتری ها با تجزیه باکتری های مرده بیشتر می شود و اینگونه از نسل خود جلوگیری می کنند.
گفتگو جانداران با یکدیگر همواره یکی از موضوعات جالب توجه دانشمندان بوده است که چند سلی می شود در رسانه ها تبدیل به مطالب پر بازدید شده است. جوکار در این باره می گوید؛ درست مانند انسان ها که با یکدیگر از طریق امواج صوتی ارتباط دارند، باکتری ها با یکدیگر صحبت می کنند. در واقع آن ها با تولید مواد شیمیایی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. برای مثال اگر در محوطه زندگی باکتری ها مواد سمی زیاد شود آن ها به یکدیگر خبر می دهند که به مکان مورد نظر نقل مکان نکنند و در حالت معکوس اگر در مکانی شرایط برای رشد و تغذیه فراهم شده باشد با مواد شیمیایی ترشح شده به یکدیگر اطلاع می دهند که مکان مورد نظر برای مهاجرت امن است.
گفتنی است، تشکیل شهرهای میکروبی از دیگر وجه تشابهات زندگی میکروارگانیزم ها با جوامع بشری است که جوکار در تشریح آن می گوید؛ بایو فیلم میکروبی (زیست لایه) نمود یک شهر میکروبی در میکروارگانیزم ها است؛ همانگونه که انسان ها در ابتدا با تشکیل جوامع کوچک زمینه شکل گیری شهرهای بزرگ را به وجود آوردند؛ میکرو ارگانیزم ها هم ابتدا سطح مناسب و بعد مکان مورد نظر خود را برای سکونت انتخاب می کنند و با تشکیل شهرهای میکروبی گروه های بعدی به آن ها می پیوندند در نهایت اجتماع میکروبی شکل می گیرد.
این پژوهشگر درباره دیگر تشابهات میکروبی با جوامع انسانی می گوید؛ میکروب ها در کلنی ها و بایو فیلم ها، به یکدیگر اکسیژن و غذا رسانی می کنند.
همانگونه که ما در جوامع بشری مواد زائد را از طریق لوله کشی ها خارج می کنیم، میکروب ها هم مواد سمی خود را با ساختار لوله ای مانند در شهرهای میکروبی خارج می کنند؛ این باعث می شود در شرایط محیطی مقاوم تر شوند؛ این ویژگی در حوزه پزشکی و در درمان بیماری ها به ضرر ما انسان ها است. از آنجایی که میکرو ارگانیسم ها شهرهای میکروبی خود یا بایو فیلم ها را در قالب عفونت ها تشکیل می دهند؛ در مقابل آنتی بیوتیک مقاوم می شوند. در کل در طبیعت بایو فیلم های زیادی تشکیل می شود به ویژه در محیط خاک که محیط بسیار مناسبی برای اجماع میکروارگانیسم ها است.
جوکار می گوید؛ میکروب ها همسایه های خوبی برای یکدیگر هستند؛ میکروب ها هوازی و بی هوازی در کنار یکدیگر زندگی مسالمت آمیزی دارند. آن دسته از میکروب هایی که هوازی هستند اکسیژن را مصرف می کند تا شرایط را برای میکروب های بی هوازی فراهم کنند در واقع این دو همسایه شرایط را برای یکدیگر فراهم می کند.
به گزارش سیناپرس، اخبار جدید حاکی از آن است که حتی میکروارگانیسم ها دارای حس لامسه هستند. به همین دلیل می توانند در روده های انسان بچسبند و بایو فیلم تشکیل دهند.
جوکار با اشاره به کاربرد بایو فیلم ها در زیست فناوری معتقد است؛ شکل گیری بایوفیلم و شهر های میکروبی کارآیی مفیدی در زیست فناوری برای انسان دارد. برای مثال در پاکسازی های زیستی و برای رفع ترکیبات سمی نفتی و شیمیایی کاربرد دارد.
به گزارش سیناپرس، همانگونه که پیشتر اشاره شد، هوش میکروبی میکروارگانیزم ها، تنها زمانی برای انسان خطرآفرین است که در یک جریان بیماری و در اتصال دستگاه های خارجی بایو فیلم تشکیل شود که در مقابل داروها هم مقاوم هستند. در واقع شهرهای میکروبی و بایو فیلم ها در پاکسازی های شیمیایی و سمی کاربرد بهتری دارند. در حقیقت تولید بایو فیلم ها در پاکسازی های زیستی راندمان بهتری دارند.
گزارش : مهتاب دمیرچی
No tags for this post.