بوی بدن معمولاً به خاطر عرق کردن به ویژه در دو ناحیه زیربغل و کشاله ران ایجاد می شود. باکتری های موجود بر روی سطح بدن، از عرق ایجاد شده استفاده کرده و موادی با بوی ناخوشایند از خود دفع می کنند. البته در بسیاری از موارد با دوش گرفتن منظم و نیز استفاده از انواع مواد خوشبو کننده و یا مواد ضدتعرق می توان تا حدی جلوی این بو را گرفت.
اما گاهی اوقات بوی نامطبوع بدن می تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. برخی بیماری ها، غذاها و نیز داروها می توانند سبب ایجاد بوی ناخوشایند بدن شوند. در ادامه 10 عامل ایجاد کننده بوی بد در بدن می پردازیم.
1- افزایش سن
احتمالا شما هم به محض وارد شدن به خانه پدربزرگ یا مادربزرگ، متوجه بویی خاص می شوید. با اینکه شاید فکر کنید این بو به خاطر وسایل کهنه و قدیمی موجود ایجاد شده، اما شاید اینگونه که فکر می کنید نباشد. در سال 2012 گروهی از پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که افراد سالمند بویی منحصر به فرد دارند. این بو به احتمال زیاد به خاطر تغییرات در غدد پوستی و نیز ترشحات ناشی از آنها در سنین بالا ایجاد می شود.
2- تری متیل آمینوریا
تری متیل آمینوریا (Trimethylaminuria) نوعی بیماری بسیار نادر ژنتیک است که در آن بدن فرد نمی تواند ترکیب شیمیایی «تری متیل آمین» (trimethylamine) را تجزیه کند. این ماده در حین هضم پروتئین تخم مرغ، جگر و نیز سبزیجاتی نظیر نخودفرنگی توسط باکتری های روده ایجاد می شود. به صورت معمول، آنزیمی ویژه در روده به تجزیه تری متیل آمین می پردازد.. تری متیل آمین بویی شبیه به ماهی یا تخم مرغ فاسد دارد و ناتوانی بدن در تجزیه آن، به ایجاد بوی نامطبوع بدن می انجامد.
افرادی که مبتلا به بیماری تری متیل آمینوریا، دچار جهش در ژن FM03 هستند. بدن این افراد نمی تواند آنزیم مربوطه را تولید کند و یا مقدار این آنزیم تولیدی بسیار اندک است. البته در برخی موارد می بینیم که بوی افرادی بدون داشتن این بیماری، بویی مشابه دارد. این امر می تواند به خاطر مصرف بیش از حد پروتئین لبنی و یا بیماری های کبدی و یا کلیوی روی دهد.
در هر صورت، همه این بیماری ها سبب می شوند که بیمار بویی شبیه به ماهی داشته باشد. هنوز درمانی برای تری متیل آمینوریا یافت نشده است. با این حال با مصرف نکردن مواد ذکر شده بالا و یا مصرف برخی مکمل ها و آنتی بیوتیک های مشخص می توان جلوی این بوی ناخوشایند را گرفت.
3- غذا
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از خوردن یک غذای پرادویه و تند به باشگاه رفته باشید و پس از یک ورزش سنگین و پرعرق، با نگاه عجیب هم باشگاهی ها روبرو شده باشید. این امر احتمالا به خاطر بوی بد نفس تان بوده است.
بدن برای مصرف غذاهایی که شامل ادویه کاری، سیر و انواع دیگری از ادویه تند هستند، برخی مواد شیمیایی با بوی بدن تولید می کند. این مواد در نهایت به ایجاد بوی نامطبوع بدن می انجامند.
برخی از مواد افزودنی به غذاها نظیر «کپسایسین» (capsaicin) و نیز «فلفل تند» می توانند با تحریک گیرنده های عصبی موجود در دهان، این سیگنال را به مغز ارسال کنند که دمای محیط اطراف به شدت بالاست (حس آتش گرفتگی پس از مصرف این دسته از ادویه جان دقیقا به همین خاطر است). به این ترتیب بدن برای کاهش دمای بدن دستور عرق کردن می دهد و به این ترتیب احتمال ایجاد بوی ناخوشایند بدن افزایش می یابد. به همین خاطر توصیه می کنند پس از مصرف این غذاها برای ورزش به باشگاه نروید.
4- سرطان
انواع سرطان اگر به موقع درمان نشوند ممکن است موجب ایجاد «ضایعات نکروتیک» (necrotic lesions) شوند. منظور از ضایعات نکروتیک، بافت مرده و در حال فساد بخشی از بدن است که موجب ایجاد بویی بسیار زننده می شود. تاکنون نمونه های زیادی از افرادی که به خاطر همین بوی بسیار بد متوجه سرطان پیشرفته خود شدند وجود داشته است.
جالب اینجاست که برخی حیوانات از جمله سگها می توانند به سرعت متوجه این بوی بد شوند. به همین دلیل چند سالی است مطالعات گسترده ای برای استفاده از این جانوران در کلینیک های پزشکی به منظور تشخیص زودهنگام سرطان به انجام رسیده است. گفتنی است در برخی موارد مشاهده شده که دقت تشخیص سرطان توسط سگها به مراتب بهتر از به روزترین شیوه های پزشکی است.
5- گوشت قرمز
دانشمندان بر این باورند که گوشت قرمز هم می تواند به تغییر بوی بدن بیانجامد. در یک مطالعه در سال 2006، 17 مرد به مدت دو هفته فقط از رژیم غذایی مبتنی بر گوشت قرمز استفاده کرده و سپس برای مدتی از رژیم غذایی بدون گوشت قرمز بهره بردند. در پایان هر دوره از گروهی از زنان خواسته شد تا نمونه عرق این مردان را بوییده و نمره ای به جذابیت این بوها بدهند.
بررسی نهایی نشان داد که بوی عرق مردان در دوره ای که گوشت قرمز مصرف نمی کردند، برای زنان جذاب تر بود. به این ترتیب، دانشمندان این گونه استنباط کردند که صمرف گوشت قرمز، تاثیری آشکار بر روی بدن افراد دارد.
6- دیابت
گاهی اوقات دیابت نیز می تواند سبب ایجاد بوی ناخوشایند بدن شود. این بیماری در صورتی که درست تحت درمان قرار نگیرد می تواند به ایجاد «کتواسیدوز دیابتی» (Diabetic ketoacidosis) بیانجامد. «کتواسیدوز دیابتی» وقتی روی می دهد بدن به خاطر عدم دسترسی به انسولین کافی، از چربی های ذخیره شده بدن به عنوان منبع انرژی استفاده می کند.
این امر به ایجاد بویی شبیه به سیب در حال گندیدن منجر می شود. در این موارد، دهان و بدن فرد این بو را خواهد داشت.
7- تب تیفوئید
مطالعه ای که چند دهه پیش در مورد تب تیفوئید به انجام رسیده بود نشان می داد که این بیماری سبب بویی شبیه به رایحه نان تازه در افراد می شود. با اینکه شاید این بو خوشایند باشد، اما این بیماری بی تردید اصلا چیز خوشایندی به شمار نمی رود.
افرادی که به تب تیفوئید دچار می شوند، معمولاً تا مدتی طولانی تبی 39 تا 40 درجه ای خواهند داشت، دچار شکم درد و سردر شده و همچنین ضعف عمومی در بدن خواهند داشت. هر ساله حدود 21 میلیون نفر جان خود را به خاطر این بیماری از دست می دهند و بیشتر این قربانیان نیز در کشورهای محروم هستند. این بیماری از طریق مصرف غذا و اب آلوده شده به وسیله باکتری «سالمونلا تیفی» (Salmonella Typhi) منتقل می شود.
8- سیستم ایمنی بدن
همان طور که پیش از این دیدید، بیماری های عفونی می توانند موجب تغییر بوی بدن شوند. اما جالب این است که سیستم ایمنی بدن هم رویه ای مشابه دارد. در مطالعه ای که در سال 2014 منتشر شد، دانشمندان اعلام کردند که سیستم ایمنی می تواند بوی ایجاد شده از بدن را تغییر دهد. این شیوه احتمالا برای هشدار دهی ناخودآگاه به سایر همنوعان نسبت به ایجاد بیماری عفونی به کار می رود. شاید به همین دلیل باشد که برخی بیماری ها سبب ایجاد بویی بد می شوند تا به این ترتیب اطرافیان متوجه بروز این مشکل در فرد و در صورت نیاز، دوری از او بشوند.
پژوهشگران در این مطالعه متوجه مسیری که سیستم ایمنی بدن به تغییر بوی بدن می انجامد شدند. این یافته شاید در آینده بتواند به شیوه های تشخیصی موثرتر بیانجامد.
9- داروهای ضدبارداری
در مطالعه ای که در سال 2010 به انجام رسید، پژوهشگران به بررسی نقش داروی «مدروکسی پروژسترون استات» بر روی 12 لمور ماده دم حلقه ای بالغ پرداختند. در این مطالعه مشخص شد که مواد ضدبارداری سبب تغییر بوی بخشی از بدن این جانوران می شود. گفتنی است این بو از نظر لمورهای نر جذابیت چندانی ندارد.
اما آیا این مساله در مورد انسان هم حقیقت دارد؟ هنوز مطالعات چندانی که این موضوع را برای انسان ثابت کند به انجام نرسیده است. با این حال، پژوهشی در سال 2008 نشان داد که مصرف قرص های ضدبارداری می تواند بر میزان گرایش زنان مصرف کننده این داروها به مردان تاثیر بگذارد.
در این مطالعه، از زنان خواسته شد تا چندین پیراهن آغشته به عرق مربوط به مردان مختلف را بو کشیده و پیراهنی که بوی خوشایندتری دارد را انتخاب کنند. بیشتر زنان در این مطالعه، بوی مردی که از نظر سیستم ایمنی بدن بیشتری تفاوت با آنها داشت را انتخاب کردند. این امر از نظر تکاملی بسیار ارزشمند است، زیرا تفاوت سیستم های ایمنی زن و مرد سبب تنوع ژنتیکی بیشتر فرزندشان می شود. با این حال، وقتی که این زنان قرص های ضدبارداری مصرف می کردند، بوی مردانی که از نظر سیستم ایمنی بیشتر به آنها شبیه بودند را بر می گزیدند.
10- ذهن
با اینکه بینی مسئول دریافت بو از محیط است، اما این بو در نهایت در مغز مورد تحلیل قرار می گیرد. به همین دلیل است که بیماران مبتلا به آلزایمر و برخی دیگر از اختلالات عصب شناختی گاهی اوقات توانایی بویایی خود را از دست می دهند.
همچنین در یک نوع اختلال روانپزشکی به نام «سندروم ارجاع بویایی» (Olfactory reference Syndrome)، فرد فکر می کند که بدنش بوی بدی می دهد در حالیکه اصلا این گونه نیست. گفتنی است 85 درصد از این افراد اعلام می کنند که می توانند این بوی بد را استشمام کنند.
No tags for this post.