به گزارش سیناپرس، در طول دو سه دهه گذشته، مطالعات پژوهشی در مورد آسیب‌پذیری نسبت به اشکال گوناگون قمار و شرط بندی در بین گروه های مختلف اجتماعی افزایش یافته است. ازجمله این گروه‌ها می‌توان به سالمندان، جوانان، زنان، بازنشستگان، ساکنین بعضی محلات و نظایر آن ها اشاره کرد.
فعالیت قمار دربرگیرنده به خطر انداختن یک چیز با ارزش (معمولاً پول) در فعالیت یا رویدادی است که عاقبت آن معلوم نیست. این ریسک با این امید پذیرفته می‌شود که بلافاصله با پاداشی همراه باشد. مهارت می‌تواند در آن دخیل باشد که در این صورت این عدم اطمینان را ممکن است کاهش دهد، اما از بین نمی‌برد.
امروزه انواع رایج قمار شامل بازی‌های کازینو، ماشین‌های اسلات و پوکر، قمار از طریق اینترنت، لاتاری، مسابقات اسب‌دوانی و شرط‌بندی روی تیم‌های ورزشی است. انواع دیگر قمار شامل شرط‌بندی روی مهارت‌های فردی و پیش‌بینی‌های مربوط به املاک و سایر امور است. به گزارش سیناپرس، معتاد به قمار شخصی است که وقت و پول خود را صرف قمار آن هم به طریقی می‌کند که برای وی مضر است.
کسی که شدیداً به قمار اعتیاد دارد به‌عنوان یک قمارباز اجباری یا پاتولوژیک شناخته می‌شود. جهان غرب، قمار را در ظاهر یک فعالیت اقتصادی معرفی می کند و به همین دلیل مسائل و مشکلاتی با خود به همراه دارد که بیشتر حول مدیریت قمار قرار دارد.
این موضوع با توجه به اثرات مخربی که دارد مورد توجه گروهی از محققان کشورمان از دانشگاه علامه طباطبائی قرار گرفته تا بررسی هایی را در خصوص آن انجام دهند. آن‌ها در پژوهش خود به گونه شناسی قمار و آسیب‌های اجتماعی آن در شهر تهران پرداخته‌اند.
یافته‌های این مطالعه که با تمرکز روی یکی از محلات تهران انجام شده، نشان می‌دهد ازلحاظ گونه شناسی، قماربازی را در این محله می‌توان به دو دسته قمار خیابانی و قمار سازمان‌یافته تقسیم‌بندی کرد.
بر اساس یافته‌های پژوهش فوق، قمار، آمیخته با مسائلی چون اعتیاد، خریدوفروش مواد، خشونت، ازهم‌گسیختگی خانواده، ازدست دادن شغل، سرقت، طرد اجتماعی و بی‌خانمانی است. بنابراین قمار را نباید یک آسیب اجتماعی واحد تلقی کرد، بلکه باید آن را مسئله‌ای اجتماعی دانست که دامنه پیامدهای آن نه‌تنها در سطح فردی و خانوادگی وجود دارد، بلکه به سطح محلی و اجتماعی نیز تسری پیدا می‌کند.
به گزارش سیناپرس، ستار پروین، مجری این پژوهش و دانشیار مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی و همکارانش در در این باره اشاره کرده‌اند: «نتایج مطالعه ما نشان می‌دهد که قمار یک مسئله واحد نیست، بلکه پدیده ای است که مسائل اجتماعی متعدد و متنوعی حول آن متراکم شده است. بنابراین می‌توان از قمار به‌عنوان یک مشکل فرهنگی دارای چرخه معیوب نام برد که هرلحظه مسائل مرتبط با خود را بغرنج‌تر و مسئله‌دارتر می‌نماید».
به گفته آن‌ها، «یافته‌ها بیانگر آن است که مسائل و آسیب‌های مترتب بر قمار را می‌توان در چهار سطح طبقه‌بندی نمود. این چهار سطح عبارت‌اند از سطح فردی، خانوادگی، محلی و سطح جامعه. مسلماً این سطوح همدیگر را تشدید می‌کنند و تفکیک آن‌ها صرفاً در سطح انتزاع و ذهنی ممکن است. وگرنه در سطح عینی کاملاً در هم تنیدگی این سطوح عیان بوده و تفکیک آن‌ها قدری مشکل است».
بررسی‌های انجام شده در این پژوهش حاکی از آن است که مساله قمار، پنهان و دور ازنظر اندیشمندان و سیاست‌گذاران اجتماعی بوده و مادامی‌که ازنظرها پنهان باشد، مسائل مرتبط با آن خوب شناخته نمی‌شود و به همین دلیل ساماندهی محله‌هایی که به آن آلوده هستند، همچون کلاف سردرگمی است که در بین مسئولان ذی‌ربط دست به دست می‌شود.
پروین و همکارانش در ادامه اظهارات خود، پیشنهاد کرده‌اند مطالعات کیفی و کمی عمیقی در ارتباط با قمار و سایر آسیب‌های اجتماعی صورت گیرد. این مطالعات باید شامل کشف مسئله و شناسایی انواع قمار در بین طبقات و گروه‌های مختلف اجتماعی باشد.
به گزارش سیناپرس، نتایج حاصل از این پژوهش که می‌تواند به ارتقا سطح محلات و کاهش مسائل و آسیب‌های اجتماعی درهم‌تنیده یاری رساند، در فصل‌نامه «علوم اجتماعی» دانشگاه علامه طباطبائی منتشر شده‌اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه