به گزارش سیناپرس،عملکرد شناختی یک اصطلاح است که به توانایی‌های یک فرد سالم برای پردازش افکار اشاره دارد. این توانایی به‌صورت «قابلیت‌های فرد برای انجام فعالیت‌های مختلف ذهنی که بیشتر مرتبط با یادگیری و حل مسئله هستند» تعریف می‌شود. به‌عنوان مثال مواردی همچون مهارت‌های کلامی، محیطی، روان‌شناختی و پردازش سریع از جمله این توانایی‌ها هستند. معمولاً شناخت به مواردی همچون حافظه، توانایی یادگیری اطلاعات جدید، گفتار و درک مطالب نوشته شده اشاره دارد. غالباً مغز قادر به یادگیری مهارت‌های جدید در مناطقی است که در اوایل دوران کودکی و در پی توسعه افکار و عقاید شخصی در مورد جهان شکل می‌گیرند.
به گفته محققان، افزایش سن و بیماری ممکن است بر عملکرد شناختی تأثیر بگذارند و باعث از دست دادن حافظه و ایجاد مشکل در انتخاب کلمات مناسب در حین صحبت کردن یا نوشتن شوند. به گزارش سیناپرس،عملکردهای اجرایی- شناختی و انعطاف پذیری های ذهنی مربوط به نواحی پیشانی مغز هستند. عملکردهای شناختی و کارکردهای اجرایی، نقش مهمی را در مهارت‌ها و فعالیت‌های برنامه‌ریزی، خطاها، حافظه کاری، کنترل هیجان و تمرکز ایفا می‌کنند. این عملکردها می‌توانند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرند که رنگ‌ها، یکی از مهم‌ترین آن‌ها هستند.
در این خصوص، یک پژوهش جالب توسط محققانی از دانشگاه کردستان، دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز و دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است که در آن به رنگ و تاثیرآن بر عملکردهای روان‌شناختی افراد پرداخته شده است.
در این پژوهش که به صورت مرور سیستماتیک انجام شده، محققان مقالات علمی منتشر شده تمام متن و انگلیسی را از پایگاه‌های علمی مختلف استخراج نموده و عمیقاً بررسی کرده‌اند.
بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه پژوهشی، رنگ باید به‌عنوان یکی از راه‌های اصلی ارتقاء سلامت روانی، ادراک و رفتار افراد موردتوجه ویژه قرار گیرد.
به گزارش سیناپرس،حامد امانی، محقق و عضو هیئت علمی گروه صنایع دستی دانشکده هنر و معماری دانشگاه کردستان و همکارانش در این باره می گویند: «نتایج بررسی‌های ما نشان داد که رنگ تأثیر قابل توجهی روی عملکردهای شناختی ازجمله توجه انتخابی، هوشیاری، عملکرد ورزشی، عملکرد فکری، ارزیابی پرخاشگری یا تسلط، احتیاط یا اجتناب، جذابیت، ارزیابی یک فروشگاه یا شرکت، خوردن و آشامیدن، حافظه، برانگیختگی و حتی درک گذر زمان دارد».
به گفته آن‌ها، «یکی از پیام‌های مهم پژوهش ما این بود که رنگ چیزی بیش از زیبایی‌شناسی است و این یافته می‌تواند اطلاعات مهمی را در خود داشته باشد و تأثیر قابل توجهی بر شناخت و رفتار افراد داشته باشد. درواقع انجام تحقیقات در این زمینه نه‌تنها به کشف یافته‌های جالب و تحریک‌آمیز در مورد رنگ می‌پردازد، بلکه می‌تواند بینش‌های مهمی از ماهیت توجه و ادراک، ارتباطات بین فردی و تعامل زیست‌شناسی و فرهنگ را به‌طور عام تولید نماید».
بر اساس یاقته های این مطالعه، مشخص شده است که رنگ‌ها تاثیرات خاصی بر فعالیت‌های ورزشی دارند. برای مثال رنگ قرمز بر عملکرد ورزشی تأثیری خاص دارد و طبق مطالعات، افرادی که در مسابقات ورزشی لباس قرمز می‌پوشند، 55 درصد از کل دوره‌های مسابقات را پیروز می‌شوند.
رنگ قرمز به‌عنوان یک رنگ قوی و فعال درک می‌شود که ممکن است هم شخصی که آن را پوشیده است و هم دیگران را تحت تأثیر قرار دهد.
بنا بر نظر امانی و همکارانش، «همچنین رنگ تأثیر زیادی بر مواد غذایی و خوردن یا نوشیدن دارد. رنگ بر نحوه درک مردم از قابلیت خوردن و طعم غذاها و نوشیدنی‌ها تأثیر می‌گذارد. به عبارتی نه‌تنها رنگ غذا، بلکه هر چیزی در زمینه مشاهده غذا می‌تواند بر این امر تأثیر بگذارد».
آن‌ها معتقدند: «به‌عنوان مثال در فروشگاه‌های مواد غذایی معمولاً نان در بسته‌بندی‌هایی تزئین شده به رنگ‌های طالبی یا قهوه‌ای به بازار عرضه می‌شود تا ایده پخت خانگی و طراوت اجاق را ترویج کند. همچنین اگر یک نوشیدنی به رنگ سبز باشد، مردم می‌توانند نوشیدنی با طعم گیلاس را با نوشیدنی لیموترش یا لیموی طعم دار اشتباه بگیرند. حتی طعم را می‌توان با یک رنگ خاص تشدید کرد».
این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که رنگ بر عملکرد فکری تأثیرگذار است و یک محل کار رنگارنگ، بیشتر از یک محل کار با یک طرح بدون رنگ باعث افزایش عملکرد می‌شود.
امانی و گروه پژوهش اش اظهار داشته‌اند: «نتایج برخی از مطالعات حاکی از آن هستند که زنان و مردان به ترتیب رنگ‌های گرم و سرد را ترجیح می‌دهند. همچنین به نظر می‌رسد که رنگ‌های سیاه، سفید و خاکستری ازنظر مردان، مثبت‌تر هستند. اما در کل و بر خلاف گرایش بزرگ سالان نسبت به رنگ آبی، رنگ زرد در کودکان مورد علاقه ترین رنگ است»
به گزارش سیناپرس،از جمله عملکردهای شناختی دیگری که رنگ بر آن تأثیر دارد، درک پدیده زمان است. طبق نتایج این تحقیق، مدت‌زمان ادراک یک صفحه قرمز، طولانی تر از صفحه نمایش آبی است. علاوه بر این، زمان واکنش به صفحه قرمز، سریع تر از صفحه نمایش آبی است.
این یافته‌ها که اهمیت دنیای شگفت انگیز رنگ‌ها را در درک جهان اطراف توسط ما انسان‌ها یادآور می‌شوند، در فصل‌نامه «مهندسی بهداشت حرفه‌ای» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی همدان انتشار یافته‌اند.
گزارش: محمد شجاعیه