به گزارش سیناپرس، در حال حاضر، جهان با مجموعه ای از چالش های جدید روبه‌رو شده است که یک از آن ها، افزایش جمعیت جهانی به حدود 9 میلیارد نفر تا اواسط قرن حاضر است. این افزایش جمعیت، میزان مصرف، عرضه و تقاضای غذا را بالا برده و فشار بر نظام تأمین مواد غذایی را بیشتر می‌کند.
شواهد جدید به افزایش گرسنگی در جهان در سال‌های اخیر اشاره دارد، به طوری که تقریباً یک نفر از هر هفت نفر در جهان، دچار سوء تغذیه است. پیشرفت‌های اخیر در علم و فناوری، روش‌های پیشرفته ای را تقریباً در تمامی زمینه‌ها برای حل مشکلات متنوع بشر به ارمغان آورده است که یکی از آن‌ها اصلاح ژنتیکی است و در این زمینه، تولید و به کارگیری گیاهان تراریخته یکی از این دستاوردها است.
بنا بر نظرات متخصصان، گیاهان تراریخته محصولاتی هستند که با استفاده از مهندسی بیوتکنولوژی مدرن جهت ایجاد یا افزایش یک صفت مطلوب تولید می‌شوند. این محصولات علاوه بر داشتن مزایا برای تولیدکنندگان از جمله مقاومت به آفات و بیماری‌ها، مقاومت به خشکی، بهبود مصرف نیتروژن، مصرف کمتر مواد شیمیایی و در نتیجه کاهش هزینه‌های کشت و افزایش پایداری در کشاورزی مزایایی نیز برای مصرف کنندگان از جمله بهبود ویژگی‌های تغذیه ای، بهبود کیفیت مواد غذایی تولید شده، بازده بالاتر، قیمت پایین تر و مهم تر از همه توانایی‌های بالقوه برای تأمین امنیت غذایی را دارا هستند. اما در مقابل منافع آن، انتقادهایی نیز در مورد این فناوری وجود دارد.
به گزارش سیناپرس، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این خصوص تحقیقی را انجام داده‌اند که در آن، برداشت و درک ذهنی مصرف‌کنندگان نسبت به محصولات غذایی اصلاح ژنتیکی شده مورد ارزیابی علمی واقع شده است.
در این تحقیق تعداد 30 نفر از بزرگ سالان 20 تا 70 ساله ساکن شهر تهران مشارکت داشته‌اند که از طریق مصاحبه عمیق فردی، اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران را فراهم آورده‌اند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند با توجه به اهمیت موضوع اطلاع رسانی در شکل گیری نگرش‌ها و درک ذهنی افراد، ما در این بخش و در خصوص محصولات تراریخته کاستی‌هایی جدی در سطح جامعه داریم. درواقع استفاده صحیح از توانایی غیر قابل انکار رسانه‌های جمعی به ویژه تلویزیون و برچسب گذاری‌های واضح و بدون پیچیدگی از عواملی هستند که می‌توانند به این اطلاع رسانی کمک کنند.
در این خصوص، آرزو حقیقیان رودسری، محقق دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دیگر همکارانش در این تحقیق، اظهار می‌دارند: «یافته‌های ما نشان دادند که میزان اطلاع افراد از محصولات تراریخته نسبتاً کم و محدود است. منابع اطلاعات آن‌ها بیشتر اینترنت و تلویزیون و مهم‌ترین انواع محصولات شناخته شده تراریخته از نظر آن‌ها شامل روغن، میوه‌ها و ذرت، برنج و سویا بودند».
به گفته آن‌ها، «از نظر شرکت کنندگان، عدم شناسایی صحیح و تبلیغات اغراق آمیز، نواقص اطلاع رسانی در مورد این محصولات هستند و تعبیر آن‌ها از غذای تراریخته محصولاتی هستند که با دستکاری کردن ژن‌ها، ایجاد تغییرات هورمونی، پیوند زدن و تغییر ساختار مولکولی تولید می‌شوند و در مقایسه با محصولات عادی، مزه و طعم و ظاهر متفاوتی دارند».
بر این اساس، کیفیت این اطلاع رسانی ناقص به گونه ای رقم خورده است که بیشتر باعث شده افراد جامعه در تعریف این محصولات و حتی نگرش خود دچار ابهام و سردرگمی شوند و تصویر جامع و درستی از مفهوم تراریخته نداشته باشند و تنها به صورت جسته و گریخته مفاهیم مبهمی که در ذهنشان شکل گرفته را بیان کنند.
حقیقیان رودسری و همکارانش می‌افزایند: «از دید مشارکت کنندگان، وضعیت اطلاع رسانی، ضعیف و ناکافی است و دلیل این وضع را می‌توان این گونه بیان نمود که اگر اطلاع رسانی را یک طیف در نظر بگیریم، تنها به دو انتهای این طیف پرداخته می‌شود، چرا که در یک طرف تنها تبلیغات مخالف و در طرف دیگر نیز صرفا تبلیغات موافق بیان می‌شوند».
به گزارش سیناپرس،این یافته‌ها که لزوم حرکت به سوی اطلاع رسانی دقیق و شفاف تر در مورد محصولات تراریخته را یادآور می‌شوند، در «مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران» وابسته به انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور منتشر شده‌اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه