دنیای شگفت انگیز بوها
دکتر جول مینلند (Joel Mainland) عصب شناس بویایی در یک مرکز پژوهشی است. او سالهاست در حال طراحی مدلی برای پیش بینی بوی مواد مختلف بر اساس ساختار شیمیایی آنها کار می کند. آقای مینلند در مصاحبه ای با نشریه نیوساینتیست به تشریح جزئیات بیشتری درباره آینده ای که فناوری های نوین می توانند برای حس بویایی ما به همراه آورند می پردازد.
چگونه می خواهید بوی مواد مختلف را پیش بینی کرده و از این بوها استفاده کنید؟
در بینی هر انسان، حدود 400 نوع گیرنده فعال بویایی وجود دارد. البته این گیرنده ها در افراد مختلف تفاوت هایی جزئی با هم دارند و این بدان معناست که بوهایی که افراد حس می کنند با هم متفاوت است. به همین دلیل، پیش بینی بویی که هر فرد ممکن است حس کند کاری دشوار به شمار می رود. واقعیت این است که دانش امروزی ما هنوز نمی تواند با استفاده از ساختار شیمیایی یک ماده، به پیش بینی بویی که از آن ساطع می شود بپردازد. در واقع برای درک دقیق بوی هر ماده، باید نحوه واکنش مولکول های ماده مورد نظر با این گیرنده های بویایی بینی را مورد ارزیابی قرار دهید. تیم ما ابتدا به بررسی واکنش یک نوع مولکول با این گیرنده ها می پردازد و سپس بر تعداد این مولکول ها می افزاید.
شما گفتید که درک انسانها از بوها متفاوت است. آیا ممکن است مثالی هم بزنید؟
ماده ای به نام «اندرواستنون» داریم که در عرق و نیز ادرار یافت می شود. این ماده با گیرنده ای در بینی به نام OR7D4 واکنش می دهد. حدود 30 درصد از مردم نمی توانند اصلا این بو را حس کنند. در میان 70 درصد باقیمانده نیز برخی افراد این بو را به شکلی بسیار شدید حس می کنند و نیمی هم درک ضعیفی از این بو دارند. پس این بو می تواند برای برخی آزاردهنده و برای برخی بدون مشکل باشد.
پس می توانیم بگوییم که کار سختی پیش رو دارید؟
بله. دقیقا! البته ما اکنون یک مدل رایانه ای داریم که می تواند فعالیت گیرنده های بویایی را در نظر گرفته و البته به کمک دستگاهی به نام «اولفاکتومتر» (olfactometer) که بوها را با هم ترکیب می کند، درستی پیش بینی های این مدل رایانه ای را مورد بررسی قرار دهیم.
هدف نهایی پروژه شما چیست؟
همان طور که با استفاده از رنگ های پایه می توان هر رنگی را تولید کرد، ما هم می خواهیم یک مجموعه 40 تایی از «بوهای پایه» ایجاد کنیم. شاید در آینده افراد با ترکیب این بوها بتوانند هر بویی که در زندگی با آن روبرو هستیم را تولید کنند. اگر بتوانیم شیوه دقیق بهره گیری از این 400 گیرنده را ارزیایی کنیم، شاید بتوانیم بوهای مختلف را برای افراد مختلف شبیه سازی کنیم. البته این فرآیند بسیار پیچیده است، زیرا تعداد اندکی از بوها هستند که موجب فعالیت فقط یک گیرنده می شوند و بیشتر بوها همزمان چند گیرنده بینی را فعال می کنند. این کار درست همانند نواختن یک پیانو با 400 دگمه است که گاهی باید 100 دگمه را همزمان فشار دهیم تا بوی مورد نظر ایجاد شود.
آیا پیشرفتی هم در این کار داشته اید؟
با اینکه روند به دلخواه ما پیش رفته است، اما پیشرفت بدی نداشتیم. برای نمونه اکنون می توانیم چهار مولکول که هیچکدام بوی توت فرنگی نمی دهند را برداشته و با ترکیب آنها با استفاده از اولفاکتومتر، بویی شبیه به توت فرنگی ایجاد کنیم.
اگر روزی بتوانید به فرایند تولید انواع بوها با استفاده از چندین بوی پایه بپردازید، به نظرتان این فناوری چه کاربردهایی خواهد داشت؟
وقتی می دانید چگونه باید همه بوها را ایجاد کنید،می توانید اطلاعات مربوط به آن را به صورت دیجیتالی درآورده و سپس آن را از طریق اینرتنت به سخت افزاری مناسب فرستاده تا بوی مورد نظر در مقصد ایجاد شود. همچنین از این فناوری می توان برای ایجاد حس واقعی تر در حین تماشای فیلم استفاده کرد. همچنین از این شیوه می توان برای از بین بردن بوهای نامطبوع عم استفاده کرد. در کل کارکردهای بسیار زیادی را می توان برای این فناوری متصور شد.
مترجم: صالح سپهری فر
No tags for this post.
