گزارش تصویری و تحلیل فنی پل شکسته خرم آباد

این پل بیش از دویست و سی متر طول داشته و ارتفاع آن شانزده متر است . معماری پل نشان می دهد که این بنا علاوه بر استفاده برای عبور از عرض رودخانه ، برای ذخیره و تقسیم بندی آب نیز کاربری داشته است . این پل تاریخی در خیابان شریعتی ( خیر آباد ) ، میدان امام حسین خیابان 24 متری  ، بخش جنوبی شهر خرم آباد و در غرب‌ شهر قدیمی‌ « ایزدخواست ‌» واقع شده است .                                                          

این پل بر روی رود خرم آباد ساخته شده است و در حال حاضر بخش عمده آن ویران شده و قسمت هایی از آن که باقی مانده دچار آسیب های فراوانی  بر اثر مرور زمان شده است . طول پل در حدود 230 متر و عرض چشمه طاق های آن با هم برابر است و از 28 چشمه طاق و 27 پایه تشكیل شده است .

سطح هر پایه 61 متر و فاصله بین دو پایه 5/7 متر و ارتفاع‌ کنونی‌ آن‌ ۱۶ متر است . متاسفانه امروزه تنها  پنج چشمه طاق پل سالم بوده  و مابقی بر اثر عوامل طبیعی تخریب شده اند . چشمه طاقهای پل بصورت جناقی ساخته  شده و سبک سازی پل در قسمت طولی آن  در زیر روگذر پل صورت گرفته است و پایه های پل و موج شكنهای آن به صورت لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده اند .

امروزه طول پل بسیار بزرگتر از مسیر فعلی رودخانه بوده  که این امر نشان دهنده وجود حجم بیشتر آب و عرض بیشتر رود در زمان ساخت این پل است .

در حال حاضر تنها پنج طاق چشمه و شش پایه ستون این پل سالم مانده است . در قسمت پایین پایه ها از سنگ تراش خورده  و دارای سطح صاف استفاده شده و مصالح به کار رفته در بقیه قسمت ها نیز لاشه سنگ است . مصالح‌ کلی  بنا از سنگ‌ و ملاط‌ ترکیبی‌ است‌ که‌ اکنون‌ نیز جدا کردن‌ آن‌ از سنگ‌ها به‌ سختی‌ امکان‌پذیر است‌ . از شواهد اینگونه استنباط می شود  که بر روی بدنه پل جهت  نماسازی از سنگ های صافی استفاده شده بود که امروزه بخش هایی از آن به چشم می خورد . ابعاد این سنگ ها 60 *60*58 سانتی متر در پایه ها هستند . همچنین لازم به ذکر است که در میان قوس طاق چشمه سوم ، آثار اندود مشاهده می شود .

 در قسمت جنوبی پل بقایای شش پایه ستون فرو ریخته و به همین میزان نیز در ضلع شمالی پایه ستون های تخریب شده دیده می شود .

 كف پل سنگ فرش شده و نوع سنگ فرش ، سنگ بلوك قرمز است كه در اثر فرسایش آب از صورت كادر بودن خارج شده است . این پل بخشهای غربی لرستان را به شرق خرم آباد و از آنجا به خوزستان متصل می کرده و به همین لحاظ در زمان خود از اهمیت خاصی برخوردار بوده .

در حال حاضر باریکه  آب تنها از میان طاق چشمه دوم از سمت جنوب ، عبور می کند و بقیه پل در خشکی قرار دارد .

 برخی از پایه ستون های تخریب شده در ضلع شمالی از قسمت پی آن دچار نشست شده که این امر باعث تمایل پایه ها به سمت جنوب شده  و این موضوع  احتمالاً دلیل اصلی فرو ریختن پل در این بخش بوده است .

در بخش هایی  از پایه ستون های  باقی مانده آثار دیواره و سقف دیده می شود که احتمال  مسقف بودن پل را قوت می بخشد . شیوه معماری بنا نشان می دهد که این پل علاوه بر کاربری عبور و مرور ، در تقسیم و توزیع آب نیز مورد استفاده قرار می گرفته  است . این پل به شماره 1051/2 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .    

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمد حسینی 

No tags for this post.