به گزارش سیناپرس، ازآنجاکه بیماران و کارکنان دندانپزشکی معمولاً در معرض تماس با آب و آئروسل‌های حاصل از اقدامات دندانپزشکی هستند، کیفیت آب و آلودگی سطوح یونیت‌های دندانپزشکی از موضوعات مهم به حساب می‌آیند.
آب مورد نیاز یونیت‌ها که معمولاً از طریق سیستم آب شهری تأمین می‌شود به محل تغذیه‌کننده اتصالات آب و هوا و گاهی دستگاه جرم‌گیر التراسونیک هدایت می‌شود. در یونیت‌های دندانپزشکی مقدار زیادی آب به‌منظور شستشوی زخم شستشوی دهان و سرد کردن وسایل مورد نیاز است. این آب به‌طور پیوسته وارد حفره دهان بیمار شده و می‌تواند به‌صورت آئروسل وارد دستگاه تنفسی فوقانی افراد تحت درمان و یا پرسنل دندانپزشکی گردد.
همچنین به اعتقاد متخصصان، ضمن انجام برخی از اعمال دندانپزشکی که با خونریزی همراه‌اند، امکان ورود عوامل بیماری‌زایی که در خون زندگی می‌کنند به داخل بافت‌های دهان وجود دارد. به گزارش سیناپرس، بنابراین باید بزاق تمام بیماران دندانپزشکی را به طور پیش فرض، عفونی در نظر گرفت.
مطالعات نشان داده‌اند که آبی که وارد یونیت دندانپزشکی می‌شود معمولاً تعداد اندکی میکروارگانیسم ۱۰ تا ۱۰۰ عدد در هر میلی‌لیتر دارد، اما آبی که از محل اتصالات آب و هوا وارد و خارج می‌شود، می‌تواند بیش از یک صد هزار میکروارگانیسم در هر میلی‌لیتر داشته باشد. از طرفی سطوح یونیت‌های دندانپزشکی می‌توانند به انواع میکروارگانیسم‌ها آلوده شوند و این میکروب‌ها می‌توانند در طول زمان، با تشکیل لایه‌هایی به نام بیوفیلم روی سطوح، در سیستم‌های آبی یونیت دندانپزشکی نیز نفوذ نمایند.
این موضوع، توجه یک تیم پژوهشی پنج نفره از دانشگاه‌های علوم پزشکی البرز، کردستان، اصفهان و همدان را به خود جلب کرده تا در خصوص آن، پژوهشی را انجام دهند. به گزارش سیناپرس، در این پژوهش، آلودگی میکروبی سطوح و آب یونیت‌های دندانپزشکی ازنظر تعداد باکتری‌های موسوم به کلیفرم و همچنین سایر باکتری‌های مهم مورد بررسی واقع شده است.
آن‌ها برای انجام پژوهش خود، تعداد 125 نمونه را از قسمت‌های مختلف یونیت‌های دندانپزشکی درمانگاهی دولتی شامل دستگیره لامپ یونیت، دکمه خاموش و روشن کردن لامپ، پیچ باز و بسته کردن آب یونیت، دکمه تنظیم یونیت (قبل و بعد از گندزدایی) و همچنین آب ورودی و خروجی از یونیت جمع‌آوری و مورد بررسی قرار دادند.
در این مطالعه علاوه بر باکتری‌های کلیفرم که معمولاً به عنوان شاخص کیفیت بهداشتی بودن غذاها و آب مورد استفاده قرار می‌گیرند، باکتری‌های مهم استافیلوکوکوس اورئوس، سودوموناس ائروژینوزا و اشرشیا کلی نیز مورد آزمایش قرار گرفتند.
نتایج این مطالعه جالب نشان داد که میزان آلودگی آب و سطوح یونیت‌های دندانپزشکی درمانگاه مورد نظر بالا است. همچنین ازآنجایی‌که تعداد فراوانی از باکتری‌ها بعد از گندزدایی نیز در سطوح مختلف یونیت شناسایی شدند، نشان‌دهنده عدم استفاده درست از گندزداهای موجود و احتمال وجود بیوفیلم ها در لوله‌ها و اتصالات یونیت است.
به گزارش سیناپرس، در این خصوص، محمد درویش متولی، محقق مرکز تحقیقات بهداشت، ایمنی و محیط دانشگاه علوم پزشکی البرز و همکارانش می گویند: «بر اساس نتایج حاصله ما، دندان‌پزشکان باید در مورد احتمال آلودگی سطوح و آب یونیت و خطرات احتمالی آن و ضرورت به‌کارگیری توصیه‌های انجمن دندان‌پزشکان آمریکا نظیر گذاشتن فیلتر و استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده در لوله‌های آب یونیت آگاهی بیشتری داشته باشند».
به اعتقاد آنان، «همچنین با توجه به مراجعه بیماران با سیستم ایمنی تضعیف‌شده به مراکز دندانپزشکی دولتی و نیز دیگر افراد حساس ازجمله زنان باردار و کودکان، می‌توان به اهمیت فراهم کردن محیطی امن و عاری از میکروب پی برد، چراکه این بیماران در مقابل کمترین آلودگی هوا نیز مستعد عفونت هستند و سهل‌انگاری در زمینه رعایت کنترل عفونت می‌تواند مشکلات بیماران فوق را دوچندان کند».
به گفته درویش متولی و همکارانش، «ازآنجاکه کنترل عفونت به لحاظ اقتصادی و در ارزیابی هزینه-سود در میان تداخلات پزشکی در دسترس، باصرفه‌ترین است، بنابراین آموزش پرسنل دندانپزشکی و همچنین آگاهی دادن به بیماران در این خصوص حائز اهمیت بسیاری است».
این یافته‌های پژوهشی که می‌توانند در توجه بیشتر به ضدعفونی صحیح سطوح و آب مطب‌ها و درمانگاه‌های دندانپزشکی مفید واقع شوند، در فصل نامه علمی پژوهشی «مهندسی در بهداشت محیط» منتشر شده‌اند. این نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی البرز است.
گزارش: محمدرضا دلفیه