خبرگزاری سیناپرس به این بهانه گزارشی از گونه‌های زیستی در معرض خطر ایران و عوامل تهدید کننده تولید زباله ها و پلاستیک‌ها ترتیب داده است که در ادامه آن را می خوانید.
افزایش چشمگیر پسماندهای پلاستیکی در اقیانوس‌ها
زباله های تجدیدناپذیر از جمله تهدیدات زیست بوم و منابع طبیعی به شمار می روند که پیامدهای آن حیات کره زمین را با خطر روبرو می سازد. در این میان زباله های پلاستیکی از لحاظ میزان حجم و وسعت تخریب در زمره موادی قرار می گیرند که اثرات جبران ناپذیری بر زندگی انسان وارد می کنند.
نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد حجم پسماندهای پلاستیکی در اقیانوس‌ها از دهه ۱۹۹۰ افزایش چشمگیری داشته است. کارشناسان انگلیسی به بررسی اطلاعات جمع‌آوری شده طی مدت ۶۰ سال پرداخته و نتیجه گرفتند که در فاصله سال‌های ۱۹۵۷ تا ۲۰۱۶ تعداد پسماندهای پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها افزایش چشمگیری داشته است. اشیاء پلاستیکی از قبیل کیسه، طناب و تور از جمله پسماندهایی هستند که در اقیانوس‌ها پیدا می‌شود.
همچنین محققان اظهار داشتند: قدیمی‌ترین زباله پلاستیکی کیسه‌ای بوده که سال ۱۹۶۵ از آب‌های شمال غرب ایرلند بیرون کشیده شده است. بر اساس این مطالعه همچنین حجم ماکروپلاستیک‌های موجود در اقیانوس‌ها از دهه ۱۹۹۰ به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
زباله های پلاستیکی؛ قاتل خاموش ماهیان
امروزه صنعت ماهیگیری در حال صید بی رویه ماهی‌ها در آب های سراسر جهان است. این صنعت مدتی است که با مشکل بحران پلاستیک مواجه شده به طوری که معمولا نصف تورهای ماهیگیری پر از بطری ها و مواد زائد پلاستیکی است.
تحقیقات نشان می‌دهد این پلاستیک‌های سرگردان در معده بیش از نیمی از لاک‌پشت‌های دریایی و تقریبا در معده همه مرغ‌های دریایی وجود دارند.
بنابر گزارش سازمان‌های مردم‌نهاد اگر ما به همین منوال کنونی پلاستیک تولید کنیم و راهکار مناسبی برای بازیافت نداشته باشیم تا سال ٢٠۵٠ وزن پلاستیک‌های اقیانوس‌ها از وزن ماهی‌های دنیا پیشی خواهد گرفت.
براساس این گزارش در ۵٠سال گذشته میزان استفاده از پلاستیک‌ها ٢٠ برابر شده است. پیش‌بینی می‌شود این میزان تا ٢٠سال آینده هم دو برابر شود. همچنین تا سال ٢٠۵٠ میزان پلاستیک‌های تولیدی نسبت به سال ٢٠١۴ سه برابر خواهد شد.
ورود پلاستیک به بدن انسان
سالانه 8 میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس ها شده و حدود 8 بیلیون دلار خسارت به اکوسیستم های دریایی وارد می شود. آلودگی پلاستیک باعث مرگ یک میلیون پرنده دریایی و 100000پستاندار دریایی می شود، پلانگتون مایکرو پلاستیک و ماهی پلاستیک می خورد و ما ماهی را می خوریم.
تاکنون اغلب تحقیقات روی دنیا طبیعی متمرکزشده بود اما مطالعه جدید توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی وین نشان می‌دهد که انسان‌ها نیز پلاستیک می‌خورند؛ خوردن ماهی یا آب از بطری دو راه اصلی ورود پلاستیک به بدن ما است. این پلاستیک‌ها وارد روده شده و بیماری گوارشی ایجاد می‌کنند. کوچک‌ترین ذرات میکروپلاستیک قادر به ورود به جریان خون و سیستم لنفاوی بوده و حتی ممکن است وارد کبد هم شوند.
سهم زباله ایرانی‌ها بیش از استاندارد جهانی
ایرانی ها سالانه حدود 20 میلیون تن ( سه برابر استاندارد جهانی) زباله تولید می کنند. در این بین به طور میانگین روزانه حدود ۸ تا ۹ هزار تن پسماند عادی و زباله خانگی در شهر تهران تولید و جمع آوری می‌شود. بر این اساس سرانه تولید زباله در شهر تهران برای هر نفر حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ گرم در روز است در حالی که نُرم میانگین سرانه تولید زباله برای هر نفر در دنیا به طور میانگین حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ گرم است.
مشکلی به نام تفکیک زباله
روزانه 49 هزار تن زباله خانگی در کشور تولید می شود که مقدار بسیاری کمی از آن قابلیت بازیافت دارد. یکی از مشکلات در این مسیر نبود سیستم درست تفکیک اولیه زباله است. تفکیک از مبدا بهترین راه برای کاهش زمان و هزینه های بازیافت زباله است؛ موضوعی مفقود در کشور ما. با وجود آنکه آموزش هایی برای آشنایی شهروندان با شیوه های تفکیک زباله صورت گرفته است اما همچنان بسیاری از مردم نه تنها با راه های
درست تفکیک آشنا نیستند که گاهی حتی نمی دانند زباله چیست و یا کدام زباله ها را می توان تفکیک کرد و دوباره به چرخه بازگرداند؟
علاوه بر این در همه جای دنیا صنایع موظف هستند که برای پسماند خودشان چاره‌اندیشی کنند اما در کشورما با وجود قوانین مشخص در این زمینه چیزی که الزام‌آور باشد نیست و همین باعث شده صنایع نیز بار اضافی به پسماند شهری و مشکلات زیست محیطی ناشی از آن تحمیل کنند.
به گزارش سیناپرس، مطابق قانون مسوولیت تفکیک از مبدا به عهده مدیریت شهری است اما برای این که بعد از این با پسماند تفکیک شده چه کار کنند هیچ راهکار جامع موفقی در کشور وجود ندارد. این در حالی ست که کشور ژاپن 5 درصد، مالزی 70 درصد، هند 86 درصد و اندونزی 90 درصد بودجه شهرداری را به این امر اختصاص می دهند. بررسی ها نشان می دهد دفع غیراصولی و تفکیک غیربهداشتی زباله سبب شده است که تنها 10درصد زباله های کشور در مبدا تفکیک شوند.
وضعیت نگران کننده 40 گونه از پرندگان ایران
سرعت گرفتن انقراض گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر که حتی هنوز شناسایی و ثبت نیز نشده اند، موجب نگرانی شدید فعالان محیط زیست شده و این موضوع را به شعار روز جهانی زمین پاک در سال 2019 تبدیل کرده است.
در حال حاضر بسیاری از گونه های زیستی ایران نیز در معرض خطر قرار دارند. پرندگان از جمله آنهاست. اکنون ایران با دارا بودن بیش از 540 گونه پرنده، یکی از غنی ترین کشورهای منطقه از نظر تعداد پرنده است، از این تعداد پرنده نزدیک به 40 گونه از نظر اتحادیه بین المللی حفاظت ازطبیعت وضعیت نگران کننده و در خطر انقراض دارند، درایران بیش از 30 گونه پرنده شکاری وجود دارد که حداقل چهارگونه از این تعداد به شدت مورد علاقه قوش بازان در دنیاست.
در ایران یک گونه آندمیک وجود دارد( بدین معنا که تنها در ایران یافت می شود). در مناطقی از کشور گونه‌های به شدت کمیاب، به آسانی در دسترس است و خشکی تالاب ها و تخریب زیستگاه ها، پرندگان را به سوی مناطقی که تحت هیچ گونه حفاظتی نیستند سوق داده است، مجموع تمام این موارد ما را به یک نتیجه می رساند: ایران مقصدی بی نظیر است برای قاچاقچیان حیات وحش.
سمندر لرستانی؛ در حال نابودی
تجارت سیاه فقط به حیات وحش خلاصه نمی شود و حیوانات خانگی و به ویژه حیوانات خاص خانگی (اگزوتیک پت‌ها) را نیز شامل می شود. این روزها حیواناتی نظیر ایگوآنا تا انواع مارها و لاک پشت ها سر از منازل ایرانیان در می آورند و خرید و فروش آنها در مغازه ها به شکل راحتی انجام می شود. این تجارت سیاه در شبکه های مجازی و با استفاده از اینترنت رونق بیشتری گرفته است و هر آنچه را که تصور نمی‌کنید می توانید در برخی گروه های فروش حیوانات پیدا کنید. به گزارش سیناپرس، اگر چه سازمان حفاظت محیط زیست و پلیس فتا برخورد های خوبی با این مدل فروشندگان حیوانات داشته اند اما شوربختانه حجم عرضه و تقاضا به شکلی است که جز با افزایش دانش عمومی و همگرایی همه دستگاه‌های دولتی، نظارتی و امنیتی راهی برای پایان این تجارت سیاه متصور نیست. از جمله عواملی که سبب شد تا نام این جاندار در لیست انقراض قرار گیرد پوست زیبای این جاندار است.
فک خزری در لیست گونه‌های در حال انقراض
طی سه دهه 900 هزار فک خزری(تنها پستاندار دریای خزر و گونه بومی این منطقه) از بین رفته است. در دهه 90 میلادی جمعیت این گونه حدود یک میلیون بود که متاسفانه با سرشماری‌های صورت گرفته در حالت خوشبینانه مشخص شد تنها حدود 100 هزار فک خزری باقی مانده است. آلودگی‌های نفتی و آلودگی‌های ناشی از سم و کود کشاورزی یکی از اصلی ترین دلیل های کاهش جمعیت این گونه است.
گونه‌های گیاهی ایران در خطر انقراض
ایران سرشار از گونه‌های بومی(جنگل‌های خزری) بوده که باقیمانده جنگل‌های دوران سوم زمین‌شناسی است. گیاهانی که دارای بهترین، مقاوم‌ترین، زیباترین و سازگارترین گونه‌ها هستند. ایران به عنوان یکی از مهمترین مراکز تنوع گیاهی در نیمکره شمالی، بیش از دو هزار گونه بومی و هفت هزار و 500 گونه گیاهی خودرو دارد که در معرض خطر انقراض قرار دارند. از مجموع گونه های گیاهی موجود در کشور نیز 850 گونه دارای ماده موثره دارویی شناخته و معرفی شده است که تنها 350 مورد از این تعداد در عطاری ها استفاده می شود و مابقی ناشناخته است.
شمشادهای شمال در حال انقراض
در حال حاضر شمشادهای شمال در وضعیت بغرنجی قرار داشته و مناطقی که دچار آفات و بیماری شدند دیگر قابل احیا نیستند؛ اگر آمار شمشادهای ما در سطح ۷۰ هزار هکتار بوده اکنون ۴۰ هزار هکتار آن خشک شده و این در شرایطی است که آمار دقیقی در این باره وجود ندارد. گونه‌های نادر دیگر نظیر "سفیدپلت" و "سُرخدار" در وضعیت بحرانی قرار داشته و ارقامی مانند "بلوط" و "مَمرَز" در معرض بحران قرار دارند.
گزارش: بیتااکبری
No tags for this post.