سیناپرس: اخیرا پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران با طراحی و ساخت دستگاه برش نگار فلئورسنت مولکولی توانستند علاوه بر خودکفایی کشور در این زمینه، روشی نوینتر و با کیفیت بهتری نسبت به نمونههای مشابه خارجی ارایه کنند.
کسب چنین دستاوردی باعث شد تا خبرنگار خبرگزاری سینا گفتوگویی با دکتر صدیقه مرجانه حجازی دکترای فیزیک پزشکی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجری طرح« دستگاه برش نگار فلئورسنت مولکولی»، برگزیده رتبه سوم ابداعات و اختراعات بیستمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی انجام دهد.
هدف اصلیتان از طراحی و ساخت دستگاه برش نگار فلئورسنت مولکولی چه بود؟
این دستگاه به منظور بررسی توزیع داروها و مواد دارویی و تشخیص اولیه سرطان در نمونههای حیوانی طراحی و ساخته شده است. این دستگاه بیشتر برای کارخانه های داروسازی، مراکز و پژوهشگاههای علوم پایه مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرد اصلی این دستگاه مربوط به مرحله پیش بالینی است؛ نتایج دارو پیش از مورد بررسی قرار گرفتن در بدن انسان روی حیوانات آزمایش میشود و اگر چنانچه دارویی اثر سویی داشته باشد، در این مرحله بهینه شده و پس از آن وارد بازار میشود؛ این دستگاه شامل قطعات لیزر، دوربین سی سی دی حساس ، مجموعهای فیلترهای میانگذر، آینهها، تضعیف کننده، ساختار مکانیکی، ساختار الکترونیکی و طراحی روکش آن است.
این دستگاه چگونه کار میکند؟
ابتدا حیوان مورد نظر پس از بیهوشی وارد دستگاه میشود. پس از آن پرتو لیزر سطح بدن موش را تحت تابش قرار میدهد و ماده فلئورسنت داخل بافت را تحریک میکند. پرتو فلئورسنت تابش شده به سطح بدن موش میرسد و توسط دوربین دریافت میشود.پس از آن تصویر به کامپیوتر ارسال میشود. در این مرحله، نرم افزاری به عنوان رابط بین سخت افزار و کامپیوتر عمل میکند و تمامی حرکتهای سخت افزاری را کنترل میکند. اطلاعات ارسالی توسط برنامه بازسازی نوشته شده مورد پردازش قرار میگیرد تا تصویر نهایی بهدست آید.
در مجموع استفاده از این سیستم چه اثرات مثبتی میتواند داشته باشد؟
استفاده از این دستگاه باعث بررسی دقیقتر داروها و پیگیری اثر گذاری روشهای درمانی جدید روی حیوانات کوچک میشود. پس از آن میتوان نتایج حاصل از این تحقیقات را به انسان تعمیم داد و ضمن کاهش هزینه درمان، روشهای تشخیصی و درمانی را بهبود داد.
دستگاه شما چه وجه تمایزی با سایر محصولات داخلی و خارجی دارد که یکی از طرحهای برتر بیستمین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی معرفی شده است ؟
یکی از نوآوریهای ما برای طراحی این محصول استفاده از لیزر برای انجام تصویر برداری است؛ این دستگاه مجهز به چهار لیزر با طول موج پیک تابشی 473 نانومتر، 532 نانومتر، 633 نانومتر و 785 نانومتر با توان خروجی 10تا50 میلی وات است. نوآوری دیگر ما حرکت منبع نوری روی بدن موش و تصویر برداری از تمام زوایاست؛ نمونه مشابه خارجی اکنون قادر به انجام چنین کاری نیست.
ایده اولیه تولید این دستگاه از چه زمانی شکل گرفت و هم اکنون در چه مرحلهای قرار دارد؟
ایده اولیه این دستگاه حدودا از 4-5 سال پیش با همکاری 4 گروه پژوهشی مکانیک، الکترونیک، اپتیک و طراحی صنعتی و با کسب منابع مالی از ستاد فناوری نانو دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، با انجام آزمایش روی 100 موش آغاز شد. در نهایت گروه تحقیقاتی ما موفق شد با پشت سر گذاشتن موانع و مشکلات پیشرو این دستگاه را بسازد. هم اکنون این دستگاه موفق به کسب مدرک CE( استاندارد اروپا) و ثبت اختراع جهانی شده و برای استفاده در مراکز تحقیقاتی آماده است. خوشبختانه هم اکنون این دستگاه مورد تایید یکی از کارخانههای عمده داروسازی کشور قرار گرفته است و مرحله نهایی خریداریاش را سپری میکند.