بیوبانک آرشیو کامل اطلاعات مغزی در ایران

سیناپرس، اگر بخواهیم لیستی از پیچیده ترین نظام های خلق شده در هستی را ارائه دهیم بی شک نام مغز انسان در صدر آن ها قرار خواهد داشت. ماده ای نرم که از میلیاردها میلیارد بافت عصبی تشکیل شده است. گفتنی است، با توجه به اطلاعات فراوانی که تا کنون از آن کشف شده هنوز حقایق زیادی از آن برای دانشمندان پوشیده مانده است.

بی شک مطالعه درباره این نظام پیچیده برای دانشمندان می تواند سرشاز از هیجان باشد و البته آنها را با دنیایی از پرسش هایی مواجه می کند که شاید نسل های اینده بتوانند پاسخی برای آن ها بیابند.

در این رابطه دکتر غلامعلی حسین زاده؛ معاون پژوهش و فناوری آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز در گفتگو با خبرنگار سیناپرس با اشاره به مهمترین فعالیت های این مجموعه در راستای تحقیق و پژوهش در حوزه علوم مربوط به مغز و دانش پزشکی گفت: از آنجایی که آزمایشگاه نقشه برداری مغز به منظور فراهم آوردن خدمات مربوط به تصویربرداری از مغز و شناخت دقیق آن تاسیس شده است، این مجموعه منبعی برای ارائه داده ها و اطلاعات استاندارد در حوزه شناخت مغز برای تمام پژوهشگران کشور چه در حوزه علوم پزشکی و چه رشته هایی است که زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند.  

وی افزود: در واقع آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز دارای مجموعه ای از ابزار، تکنیک ها و فناوری هایی است که کمک می کند نقشه‌هایی از ساختار و کارکرد مغز را به پژوهشگران بدهد؛ در واقع ما با استفاده از آن می توانیم تعاملات مناطق مختلف این عضو را با یکدیگر فراهم کنیم. این نقشه ها نشان دهنده فعالیت مغز در شرایط گوناگون هستند که اگر اخلالی در موارد گوناگون رخ داده باشد، متخصصان می‌توانند معاینه راحت تر و تشخیص درست تری داشته باشند. برای مثال اگر ساختار مغز دچار مشکلاتی مانند تومور یا آسیب های ناشی از صدمات یا جراحی شده باشد، در این مرکز با انواع تجهیزات تصویر برداری می‌توان شناخت دقیق تری از نواحی مورد نظر به محققان را ارائه داد. 
 
معاون پژوهش و فناوری آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز افزود: در این مجموعه ابزارهای تحریک مغز که به نوعی در ناحیه داخلی مغزی دخالت می کنند به کار برده می شود. گفتنی است؛ تمامی این امکانات جنبه ارائه خدمات پژوهشی دارد؛ بنابراین ماهیت وظایف آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز به نوعی فراهم آوردن خدمات پژوهشی برای محققان است. برای مثال این آزمایشگاه دارای دستگاه ام آر آی سه تسلا است که می‌تواند تصویربرداری دقیقی از ساختار، کارکرد، متابولیسم های مغز و رشته های عصبی آن ارائه دهد. همچنین در شرایط فعلی و در این مجموعه می توانیم انواع تکنیک های به روز برای معاینه مغز را فراهم کنیم.  

به گفته حسین زاده؛ آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز دارای انواع تقویت کننده های سیگنال برای اخذ سیگنال الکترون ها در مغز است که همان نوار مغزی با تعداد کانال های بالا نام دارد. در این نوع نوار مغز می‌توان با انواع محرک های سمعی، بصری و شناختی سیگنال های مغز را دریافت کرد. 

وی ادامه داد: از دیگر فناوری های جدید، فناوری طیف سنجی مادون قرمز کارکردی است که در این آزمایشگاه برای معاینه تخصصی تر مغز موجود است. همچنین با دستگاه های تحریک مغزی موجود در این آزمایشگاه می توان با استفاده از جریان الکترونیکی یا میدان مغناطیسی مناطق مشخصی از مغز را جهت درمان یا شناخت تحریک کرد که این فرآیند کاربردهای متنوعی در درمان بیماری ها و حتی اعتیاد دارد. 

حسین زاده گفت: ما در این مرکز دارای یک آزمایشگاه شناختی هستیم که برای تست های رفتاری و شناختی و ارزیابی توانایی‌های مغز که شامل  شناخت، حافظه، توجه و غیره می شود، مورد استفاده قرار می گیرد. دو آزمایشگاه هم برای دریافت تصاویر مغزی مورد استفاده قرار می گیرد که یکی از آن ها مسوولیت دریافت پذیرش سیگنال های مغزی و دیگری با استفاده از واقعیت مجازی همزمان با افزایش سیگنال های مغزی  فعالیت می کند.  

وی با اشاره به وجود مرکزی به نام بیوبانک مغز در این آزمایشگاه گفت: این مجموعه دارای مرکزی به نام بیوبانک نقشه برداری مغز است که  مجموعه کاملی از تصاویر و نقشه های مغز در آن موجود است. در نهایت باید گفت؛ این تکنیک ها به شدت می تواند مورد استفاده اغلب پژوهشگران، در زمینه درمان انواع اختلالات در مغز، معاینه، توسعه روش‌های جدید و پژوهش‌های بنیادین برای درک کارکرد این عضو از بدن  قرار گیرد. همچنین می توان برای ساخت وسایل پیشرفته که در پزشکی بسیار کاربردی است، به پزشکان کمک کند.  این سیستم دارای انواع سیگنال ها و داده های نقشه برداری مغز است و داده هایی که در اینجا وجود دارد برای پژوهشگرانی که از مرکز دور هستند بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
حسین زاده گفت: با توجه به اینکه مغز نقش کلیدی در بدن دارد، انواع صدماتی که یا بر اثر جراحات رخ می‌دهد یا به دلیل تصادفات به وجود می ‌آیند همچین تومورهای شکل گرفته در آن، به ساختار مغز ضربه می‌زند و به تبع آن موجب کاهش کارآیی مغز در بدن می شود؛ اکنون خدماتی که آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز می دهد با استفاده از ابزار های بررسی و دستگاه های ام ار آی از مغز تصویر برداری می شود تا میزان صدمه و جراحت سنجیده شود. 

وی افزود: علاوه بر این که ساختار مغز را می‌توان توسط روش‌های تصویربرداری با ام ار آی سه تسلا نشان داد؛ کارکرد آن را هم نیز می توان به نوعی اندازه گیری کرد و مورد بررسی قرار داد. امروزه روش های جدیدی در ام آر آی وجود دارد که کاربردی هستند؛ در حقیقت هنگامی که شخص به یک فعالیت شناختی می پردازد، می‌توان با آنالیز این تصاویر کارکرد مغز را مکان یابی کرد؛ برای مثال مناطقی از مغز که مسوول تکلم یا حافظه هستند که اگر دچار اختلال شده باشند می توان با استفاده از این ابزارها مکان یابی دقیقی برای درمان آن انجام داد.  

 

گفتگو:مهتاب دمیرچی

No tags for this post.