به گزارش سیناپرس؛سنگ کلیه (Kidney stone disease یا urolithiasis) یکی از بیماری هایی است که بشر از ابتدای دوران زندگی خود در کره زمین با آن مواجه بوده و در کاوش های باستان شناسی نمونه های فراوانی از وجود سنگ کلیه به دست‌آمده است که شاید یکی از مشهورترین آن ها کشف سنگ کلیه در مومیایی 6 هزار و 800 ساله فرعون مصر باشد. در بسیاری از مواقع سنگ های ایجاد شده به دلیل این که کمتر از 5 میلی‌متر هستند به سادگی دفع شده و نشانه ای ندارند.
سیستم بدن انسان به‌گونه ای خلق شده است که بسیاری از مواد زائد و رسوبات و سموم از طریق ادرار از بدن خارج می شوند. حال اگر این مواد به دلایل مختلفی داخل کلیه و مثانه رسوب کنند، با پدیده ای به نام بیماری سنگ کلیه روبه رو هستیم. سنگ کلیه عموماً از جنس کلسیم و مشتقات آن ساخته می‌شود و سایر گونه های سنگ کلیه نیز شامل سنگ های فسفاتی، اوره و سیستئین هستند.
علائم و دلایل بروز سنگ کلیه
ازجمله مهم ترین دلایل ایجاد سنگ و رسوبات معدنی در کلیه می توان به کم تحرکی، تغذیه نامناسب مانند مصرف زیاد نمک، نوشابه، پروتئین حیوانی و گوشت قرمز، مصرف کم میوه ها و فیبر و مصرف نوشیدنی های الکلی اشاره کرد. البته مواردی ازجمله مشکلات عفونت مزمن کلیه ها، عوامل ژنتیکی و پرکاری تیروئید نیز می توانند عامل ایجاد سنگ کلیه باشند.
نخستین و بدیهی ترین نشانه سنگ کلیه، درد بسیار شدید در پهلو ها، شکم و ران است. این درد معمولاً به دلیل حرکت و گیرکردن سنگ در مجاری ادراری پدیدار می شود و نشانه هایی مانند تب و لرز، تعرق شدید، اسهال و استفراغ در پی دارد. به گزارش سیناپرس، باید توجه داشت که علائم فوق برای سنگ های بزرگ رخ داده و سنگ هایی که ابعادی کوچک تر از مجاری خروجی ادرار انسان دارند، فاقد علامت بوده و به سادگی دفع می شوند. ازجمله دیگر علائم سنگ کلیه می‌توان به تغییر رنگ ادرار به دلیل وجود خون یا عفونت در آن اشاره کرد که می تواند طیف وسیعی از رنگ های صورتی، قرمز و حتی قهوه ای را شامل شود.
پیشگیری و درمان سنگ کلیه
معمولاً درمان سنگ کلیه بر اساس نوع سنگ، اندازه و محل و موقعیت قرارگیری آن مشخص می شود. به بیماران دارای سنگ کلیه توصیه می شود به طور کامل به دستورات پزشک معالج خود عمل کرده و در نظر داشته باشند که روش درمان هر سنگ کلیه در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. معمولاً برای سنگ های کوچک تر از 10 میلی‌متر از روش های داروئی استفاده می شود اما در برخی سنگ های بزرگ تر، از درمان های لیزری، سنگ شکن، ESWL, TUL، سیستوسکوپی، نفرولیتوتومی و کمولیز نیز استفاده می‌شود. یکی از رایج ترین روش های درمان سنگ کلیه بدون نیاز به جراحی و لیزر، مصرف داروهای مبتنی بر اسید رقیق شده مرکبات است که باید همراه با آب زیاد مصرف‌شده و به تدریج سنگ را در خود حل کند.
اصلی ترین موردی که برای پیشگیری از سنگ کلیه توصیه می شود، مصرف میزان کافی آب و مایعات است. امروزه به بیمارانی که تجربه داشتن سنگ کلیه دردناک را پشت سر گذاشته اند، توصیه می شود تا برنامه و رژیم غذایی خاصی را دنبال کنند تا در آینده این مشکل مجدداً برایشان تکرار نشود. به گزارش سیناپرس؛ به این گروه از بیماران توصیه می شود مواردی همچون نوشیدن آب و مایعات زیاد، کاهش مصرف نمک ، گوشت و محصولات پروتئینی را رعایت کنند. بهترین توصیه پزشکان به بیماران دارای ریسک بالای ابتلا به سنگ کلیه؛ مصرف میزان زیاد آب و مرکبات و پرهیز از مصرف غذاهای دارای oxalate بالا است. مهم‌ترین مواد غذائی دارای اگزالات عبارت‌اند از: ریواس، بامیه ، اسفناج و بادام.
ازجمله دیگر مواردی که برای پیشگیری از سنگ کلیه پیشنهاد می شود، مصرف موادی مانند آب انار، آب لیمو ، روغن زیتون و سرکه سیب است.
باورهای غلط در مورد سنگ کلیه
متأسفانه باورهای نادرست و عامیانه متعددی درباره سنگ کلیه وجود دارد که نباید به آن ها توجه کرد. ازجمله مهم ترین این باورهای غلط می‌توان به این موارد اشاره کرد:
بسیاری از مردم اعتقاد دارند که نوع آب آشامیدنی هیچ تأثیری بر سنگ کلیه ندارد درحالی‌که میزان سختی آب و رسوبات موجود در آن از مهم ترین عوامل ایجاد سنگ کلیه هستند.
برخی مردم اعتقاد دارند مصرف لبنیات موجب بروز سنگ کلیه می شود درحالی‌که تنها در یک نوع سنگ که شیوع آن بسیار نادر است، میزان مصرف کلسیم در تشکیل سنگ تأثیر دارد و در بقیه موارد هیچ ارتباطی بین مصرف لبنیات و سنگ کلیه وجود ندارد.به گزارش سیناپرس؛ البته کسانی که سابقه داشتن سنگ های کلسیمی دارند نباید در مصرف لبنیات افراط کرده و به میزان مناسب از لبنیات مصرف کنند زیرا لبنیات بهترین منبع کلسیم موردنیاز بدن است و کمبود آن عواقبی همچون پوکی استخوان و آسیب‌دیدگی دندان‌ها را در پی دارد.
بسیاری از مردم هر نوع تورم در پاها را به بیماری های کلیوی و سنگ کلیه مرتبط می کنند. اگرچه تورم پاها می‌تواند یکی از دلایل عوارض کلیوی باشد اما بیماری های دیگری مانند فشارخون و اضافه وزن نیز علائم مشابهی دارند و صرفاً هر نوع پف در پاها و تورم در اندام‌های تحتانی بدن را نباید به سنگ کلیه نسبت داد.
گزارش: مولود یوسفی
No tags for this post.