دکتر مسعود مشهدی حسینعلی در گفت و گو با ایرنا به تشریح ویژگی و کاربردهای ایستگاه های دائمی GPS از جمله ایستگاه GPS راه اندازی شده در دانشگاه خواجه نصیر پرداخت و اظهار داشت: این ایستگاه به طور کلی در دو حوزه تعیین موقعیت و ناوبری و مطالعات محیطی مانند مطالعه تغییر شکل پوسته زمین ناشی از عوامل طبیعی نظیر زمین لرزه و غیر طبیعی نظیر بارگذاری ناشی از ساخت سازه ها و یا حفر تونل، مطالعات هواشناسی در جو پایین (لایه تروپوسفر) و جو بالا (لایه یونوسفر) کاربرد دارد.
وی افزود: با استفاده از داده های این ایستگاه ها می توان میزان بخار آب موجود در تروپوسفر را تعیین کرد که این ویژگی، اطلاعات ارزشمندی را در حوزه خشکسالی و مدیریت بحران در دوره های کم آبی در اختیار مسوولان و تصمیم سازان کشور قرار می دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر، بررسی لحظه به لحظه حرکات پوسته زمین و مطالعات زمین لرزه ای را از دیگر کاربردهای ایستگاه های دائمی GPS برشمرد و گفت: در شهری مانند تهران که بر روی گسل های متعددی قرار گرفته که در شرایط قفل شدگی یا لرزش های خفیف هستند دریافت اطلاعات زمین لرزه ای از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
وی تصریح کرد: ایستگاه های GPS با اندازه گیری لحظه به لحظه حرکات پوسته زمین، کوچک ترین حرکات پوسته را ثبت کرده و امروزه از آنها به عنوان ابزاری برای ثبت زمین لرزه استفاده می شود. به گفته مشهدی حسینعلی، دانشکده مهندسی نقشه برداری دانشگاه خواجه نصیر با همکاری سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، سامانه ای را به منظور دریافت و پردازش اتوماتیک داده های ایستگاه های GPS با هدف ثبت حرکات لحظه به لحظه پوسته زمین و همچنین نمایش این اطلاعات به صورت آنلاین و تحت وب تولید کرده است.
وی با بیان اینکه امروزه در کشورهای لرزه خیز استفاده از چنین ایستگاه هایی برای پایش حرکات پوسته زمین بسیار متداول است، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال کشور ژاپن از حدود هزار ایستگاه GPS برای این منظور استفاده می کند و در کشور ما نیز 107 ایستگاه توسط سازمان نقشه برداری، شش ایستگاه توسط شهرداری تهران و اخیرا همین ایستگاه جدید در دانشگاه صنعتی خواجه نصیر به منظور انجام مطالعات مشابه راه اندازی شده و مورد استفاده قرار گرفته اند.
مشهدی حسینعلی یادآور شد: داده های این ایستگاه می تواند پاسخگوی بخشی از نیازهای دانشجویان و متخصصان علوم زمینی باشد که در حوزه های مطالعات تغییر شکل و هواشناسی فعالیت دارند. عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیر در توضیح تفاوت های ایستگاه دائمی GPS ایجاد شده در این دانشگاه با دیگر ایستگاه های موجود گفت: مهم ترین تفاوت این ایستگاه این است که گیرنده آن در یک شرکت دانش بنیان داخلی ساخته شده و کیفیت آن در دانشگاه خواجه نصیر آزمایش شده و قابل رقابت بودن آن با نمونه های مشابه خارجی به تایید رسیده است.
وی تصریح کرد: این گیرنده و نمونه های مشابه، قابلیت پایش حرکات پوسته زمین و پایش جو از نظر میزان رطوبت موجود را به صورت همزمان دارد و کمک مهمی به مدیریت بحران کشور در مواقع اضطراری خواهد کرد.
مشهدی حسینعلی با بیان اینکه ایستگاه های دائمی GPS علاوه بر جو پایین، امکان پایش جو بالا را نیز فراهم می کنند، توضیح داد: جو بالا به لایه ای از جو که در ارتفاع بالای هزار کیلومتری از سطح زمین قرار دارد اطلاق می شود که در اجرای ماموریت های فضایی نظیر توسعه سیستم های تعیین موقعیت و ناوبری بومی، ماهواره های مربوطه در این لایه از جو قرار می گیرند بنابراین آگاهی از چگونگی توزیع الکترون های آزاد در این لایه از جو از اهمیت ویژه ای در پروژه های فضایی برخوردار است.
رییس آزمایشگاه GPS دانشکده نقشه برداری دانشگاه خواجه نصیر درباره کارکرد این ایستگاه در حوزه زمین لرزه ای نیز گفت: زمین لرزه های بزرگ با تغییراتی در چگالی الکترونی در لایه یونوسفر همراهند و محققان تلاش می کنند با مطالعه این تغییرات و زمین لرزه های بزرگ به ابزاری برای تخمین زمان وقوع تقریبی و یا احتمال وقوع زمین لرزه های بزرگ دست یابند به این ترتیب با استفاده از ایستگاه های دائمی GPS می توان ضمن پایش چنین تغییراتی به بررسی زمین لرزه های القایی پرداخت.
به گفه وی نمونه چنین زمین لرزه هایی که توسط تکنولوژی 'هارپ' توسعه یافته است در ایالات متحده آمریکا ایجاد می شوند. مشهدی حسینعلی، ارائه خدمات ناوبری را از دیگر کاربردهای این ایستگاه GPS برشمرد و گفت: از این ویژگی ایستگاه های دائمی GPS می توان برای بهبود عملکرد سیستم حمل و نقل درون شهری و برون شهری استفاده کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه خواجه نصیر با بیان اینکه ایستگاه دائمی GPS این دانشگاه قابل رقابت با گیرنده های به روز و پیشرفته دنیا است، یادآور شد: گیرنده این ایستگاه از قابلیت دریافت سیگنال های تمام سیستم های تعیین موقعیت و ناوبری موجود در دنیا شامل GLONASS روسیه، GPS آمریکا، GALILEO اروپا (در حال توسعه) و Beidou چین (در حال توسعه و بهره برداری) برخوردار است.
No tags for this post.