رییس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی از تلاش برخی دستگاه های دولتی برای کسب قدرت از طریق واسطه شدن بین صندوق و شرکتهای دانش بنیان و اعمال انواع فشارهای سیاسی- رسانه‌یی و اجرایی- مالی از سوی برخی برای سلب استقلال تدبیر و تصمیم در صندوق و اقدام غیرقانونی برخی نهادها و دستگاههای دولتی و حاکمیتی برای ایجاد شرکتهای وابسته با ظاهر خصوصی برای جذب اعتبارات چند صد میلیارد تومانی صندوق به عنوان برخی از چالش‌های فراروی این صندوق نوپا یاد کرد.
به گزارش ایسنا، دکتر بهزاد سلطانی که به تازگی با حکم رییس جمهور، مسوولیت دبیری هیأت امنای صندوق را نیز عهده دار شده است در خصوص چالش های فراروی صندوق گفت: چالش اول این است که استقلال تدبیر و تصمیم در فرآیندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری صندوق از بین برود و از بیرون صندوق با انواع فشارهای سیاسی- رسانه‌یی و اجرایی- مالی برای صندوق تصمیم گیری شود و فرایند کارشناسی بر روی طرحها و ارزیابی بازار، فنی، مالی، اقتصادی مدیریتی طرحها طی نشود؛ که نتیجهای جز عدم موفقیت طرحها به دست نمیآید و این در حالی است که مسوولیت پاسخگویی صندوق با هیأت عامل صندوق می باشد.
وی چالش دوم را تعداد کم شرکتهای دانش‌بنیان عنوان کرد و گفت: این شرکتها معمولا نوپا بوده و بنابراین طرحهای قوی به اندازه کافی به صندوق ارائه نمیشوند. از سوی دیگر صندوق نوآوری و شکوفایی نیز هنوز به اندازه کافی شناخته شده نیست و بنابراین در رسیدن به هدف صندوق که ایجاد موجی از فعالیتهای فناوری محور توسط شرکتهای دانش‌بنیان است تاخیر اتفاق میافتد در حالیکه در این زمان تاریخی کشور به شدت نیازمند چنین حرکتی است.
سلطانی درخواست از صندوق بر تسریع بیش از اندازه در ارزیابی طرحها را سومین چالش فراروی صندوق عنوان کرد و گفت: تا کنون زمان سه ماه برای ارزیابیها در صندوق تا زمان تصویب تعیین شده است و از 500 مورد ارزیابی تمام شده حدود 50، 40 مورد از این زمان عبور کردند. برخی از افراد و نهادهای بیرون از صندوق اعتقاد دارند که در یک جلسه یک ساعته میتوان ارزیابی کرد و این همان روشهای قدیمی و اداری ارزیابی است که بارها در کشور تجربه شده و غیر از اینکه بیت المال را از بین ببرد، خروجی مناسبی از طرحهای دانش‌بنیان حاصل نخواهد شد. نظر رئیس محترم جمهور نیز این است که داشتن اعتبار در صندوق دلیل نمیشود که بدون ارزیابیهای کافی به طرحهای شرکتهای دانش‌بنیان پول داده شود.
وی گفت: چالش بعدی این است که برخی از دستگاههای دولتی- حاکمیتی بخواهند صندوق به عنوان یک قلک پول که مکمل کسریهای مالی و نقدینگی آنهاست، برخورد کنند و اعتبارات با هزار توجیه صرف نیازهای آنها بشود و عملاً پول بخش خصوصی دوباره به بخش دولتی تزریق شود و به بهانه استفاده از ترفند نیاز صندوق به ارتباط با اجزای دولت، این دیدگاه را عملیاتی کنند.
سلطانی خاطرنشان کرد: برخی نهادها و دستگاههای دولتی و حاکمیتی، به ایجاد شرکتهای وابسته روی آورده اند که در ظاهر خصوصیاند اما سهامداران آنها وکالت تام داده اند که سهام آنها مال آن دستگاه و نهاد حاکمیتی و دولتی است. این موضوع صریحاً با قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش‌بنیان مخالف است و به برگشت اعتبارات ویژه بخش خصوصی و تعاونی دانش‌بنیان به بخشهای دولتی و حاکمیتی منجر میشود. مشکل کار این جاست که تشخیص این شرکتها آسان نیست.
وی در بیان چالش بعدی فراروی صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: برخی بخشها در دستگاههای دولتی مایل اند که بین صندوق و شرکتهای دانش‌بنیان واسطه شوند تا قدرت بگیرند و یا آنکه کارگزار ارزیابی طرحهای شرکتهای دانش‌بنیان مرتبط خود شوند که عملاً ارزیابی خیلی ضعیف انجام خواهد شد.از سوی دیگر برخی دستگاهها با شرکتهای دانش‌بنیان قرارداد میبندند و شرکت را به سمت صندوق میفرستند تا با استفاده از اعتبارات صندوق، طرح آنها را انجام دهد و در پایان کاربازپراخت نکنند و با ابزارهای مدیریتی و دولتی پرداخت به شرکتهای دانش‌بنیان را منتفی کنند.
رییس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی تصریح کرد: چهار چالش اخیر برای اولین بار در این مصاحبه در سطح رسانهها مطرح میشود اما ما مدتهاست که با آنها مواجه هستیم. این دستگاهها یا مستقیما به صندوق فشار میآورند یا علیه صندوق جریانسازی میکنند.
سلطانی تصریح کرد: اگر صندوق نوآوری و شکوفایی موفق شود که انگیزه قوی و حرکتی جدی در میان شرکت های دانش‌بنیان ایجاد کند، اقتصاد مقاومتی و دانش‌بنیان تقویت خواهد شد. قطعا فعالیت های صندوق که از معدود فعالیت های تقویت کننده اقتصاد مقاومتی می باشد، رهبری معظم انقلاب، رئیس جمهور، مسولین اقتصادی و فناوری کشور و شرکت های دانش‌بنیان را راضی و خوشنود خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: شرکت های دانش‌بنیان باید با تلاش خود در بهرهبرداری موثر از تسهیلات مصوب، صندوق را در دستیابی به اهداف خود یاری رسانده وتوسعه فناوری کشور را در راستای اقتصاد مقاومتی تدوام بخشند.
رئیس هیأت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی در خصوص وضعیت بودجه صندوق و میزان اعتبارات تخصیصی به آن طی سالهای گذشته گفت:
اولین بار در دولت قبل در قانون بودجه سال 91 مبالغی به صندوق اختصاص یافت امّا از شش هزار میلیارد ریال بودجه اختصاص داده شده توسط مجلس محترم تنها چهار درصد به صندوق پرداخت شد و بیش از 96 درصد آن بدون پرداخت به صندوق به دستور رئیس دولت وقت، مستقیماً از خزانه برای موضوعات دیگری پرداخت شد. اگر آن پول به صندوق داده شده بود، حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان، دوسال زودتر فعال می‌شد. در سال 93 بیش از شش هزار میلیارد ریال توسط دولت جدید به صندوق پرداخت شد و در همان سال بیش از نیمی از آن برای شرکت های دانش‌بنیان تصویب شده است.
وی در پاسخ به این سوال که صندوق به چه طرحهایی و با چه نرخهایی تسهیلات میدهد، گفت: تسهیلات نمونهسازی صندوق مشخصاً به ایده هایی پرداخت میشود که نمونه اولیه موفقی داشته باشند. هدف این تسهیلات نیز کمک به تجاریسازی اولیه و تهیه امکانات پایلوت طرح می باشد که با نرخ چهار درصد انجام می شود و در صورت موفقیت طبق درخواست شرکت برای دوران سودآوری و فروش نتایج، طرح تسهیلات تولید صنعتی و سرمایه در گردش با نرخ 14 درصد در اختیار متقاضی قرار میگیرد.بر همین اساس در موارد متعددی به تشخیص ارزیاب فنی، در مراحل طراحی و تولید نمونه اولیه،تسهیلات به شرکت ها اعطا شده است. صندوق به ایدههای اولیه که در مرحله تحقیقات و نمونه آزمایشگاهی بوده و هنوز معلوم نیست که به نتیجه ای منجر شوند در صورتی که بازار داخلی آن وجود داشته باشد و تیم فنی توانایی کافی داشته باشند، بصورت مشارکت خطرپذیر تأمین اعتبار می کند (و نه تسهیلات).
سلطانی تصریح کرد: شاید سقف سه میلیارد ریالی تسهیلات برای نمونهسازی محدود باشد، اما بر اساس ارزیابیهای انجام شده، بسیاری از شرکتهای نوپا حتی توان جذب نصف همین مقدار منابع را ندارند. همچنین فراموش نشود که تسهیلات کارآفرینی سایر نهادها و بانکها بسیار کمتر از رقم فوق است. تسهیلات برای تولید در صندوق سقف خاصی نداشته و در صورت شناسایی طرحهای مستعد تا بیش از یکصد میلیارد ریال نیز می تواند مصوبه داشته باشد. پرداخت ها باید مرحله به مرحله باشد یعنی ابتدا نمونه استاندارد تمام شود سپس استقرار ماشینآلات مورد نیاز و برنامه ریزی تولید و افزایش حجم تولید صورت گیرد و مطابق با آن تسهیلات تولیدی را درخواست کرده و صندوق تصویب کند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا پروژههای تحقیقاتی (و یا در مرحله نمونه آزمایشگاهی) که شرکتهای خصوصی (یا تعاونی) دانش‌بنیان ارائه میدهند، میتوانند از تسهیلات و دیگر خدمات صندوق استفاده کنند یا نه، گفت: متولی حمایت از فعالیتهای تحقیقاتی، دستگاههایی همچون دانشگاه ها، پارکهای علمی، وزارتخانه ها و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است و صندوق نوآوری و شکوفایی با توجه به مأموریت ابلاغ شده بر اساس اسناد بالادست، یعنی تجاری سازی نتایج نهایی تحقیق و توسعه در فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان، از ورود به این فعالیتها به صورت تسهیلات منع شده است.
سلطانی با تاکید بر این که در دادن هر نوع تسهیلات از جمله قرض الحسنه و وام با بهره پایین نسبت به بانکها، ریسک کردن معنی ندارد و در دنیا هم مرسوم نیست، خاطرنشان کرد: در مواردی مثل طرحی که در مرحله تحقیقات یا نمونه آزمایشگاهی قرار دارد و هنوز به نمونه صنعتی یا پایلوت نرسیده و معلوم نیست که به نتیجه قطعی برسد، یا از اعتبارات بلاعوض و برگشتناپذیر همچون اعتبارات پژوهشی کشور، اعتبارات پارکهای علمی و مراکز رشد و اعتبارات معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استفاده می شود و یا اگر نهادهای مالی همچون صندوق نوآوری و شکوفایی ورود می کنند پس از بررسی های فنی- اقتصادی و اطمینان از بازار قطعی و توانایی شرکت، به صورت سرمایه گذاری خطرپذیر وارد می شوند و با گرفتن بخشی از سهام شرکت، تأمین سرمایه میکنند و در این صورت به خاطر سهامدار بودن صندوق بر چگونگی هزینه کردن سرمایه نظارت دارد و مشاوره های مدیریتی، حقوقی و … نیز به شرکت می دهد و اگر طرح با شکست مواجه شود نیازی به باز پس دادن سرمایه توسط شرکت به صندوق نیست اما نهادهایی مانند صندوق در دادن تسهیلات مثلا قرضالحسنه، اصلاً نباید ریسک کنند و باید با وثیقه قطعی تسهیلات دهند. این موضوع منطبق با اساسنامه صندوق نیز میباشد. در حالی که بسیاری از وام های قرضالحسنه صندوق پرخطر بوده اند و 65 درصد تضامین صندوق تا کنون به صورت چک و سفته دریافت شده است و بسیاری به این آسانگیری صندوق در اخذ تضامین نقد جدی به صندوق دارند.
سلطانی تصریح کرد: مطابق قانون، صندوق به دانشگاهها، موسسات پژوهشی، اساتید و دانشجویان نمیتواند هیچ گونه تسهیلاتی ارائه دهد و صرفاً در صورتی که شرکتی خصوصی و یا تعاونی از طریق اداره ثبت شرکتها تشکیل شده باشد و سپس طبق روال قانونی دانش بنیان شوند میتوانند درخواست خود را ارائه دهند و البته اگر طرح آنها در مرحله تحقیقات یا نمونه آزمایشگاهی باشد صرفاً میتوانند از سرمایه گذاری خطر پذیر صندوق استفاده کنند.
No tags for this post.