محققان انستیتوی برین مانید سوئیس اعلام کردهاند؛ ظرف 10 سال آینده بشر قادر به شبیهسازی کامل عملکرد مغز انسان در مدل مصنوعی خواهد شد و براساس خبری که خبرگزاری ایسنا منتشر کرد، یک دانشمند علم اعصاب ادعا کرده، قادر است مدلی خلق کند که عملکردهای مغز انسان را شبیهسازی کند.
وی خاطرنشان کرده است: من کاملا مطمئنم این کار هم به لحاظ بیولوژیک و هم به لحاظ فناوری امکانپذیر است؛ هرچند مغز ساختاری بسیار پیچیده دارد، اما فناوری امروز تاکنون به قدر کافی پیشرفت کرده که به ما امکان دهد مهندسی مغز را طراحی و احیا کنیم. در ضمن این دانشمند شاهد ادعای خود را هم ساخت روباتهای امروزی میداند که قادرند هزاران بار سریعتر از انسان بررسی، کند و کاو و نقشه کشی کنند.
وقتی این خبر را خواندم، به یاد مصاحبه چند ماه گذشتهام با دکتر کمال خرازی، رئیس هیات امنای پژوهشکده علومشناختی افتادم که اتفاقا بخشهایی از آن به توانایی ساخت مغز مصنوعی مربوط میشد. به اعتقاد دکتر خرازی، آنچه برای ساخت مغزمصنوعی انجام میشود، به بخشی از کارکردهای مغز شباهت دارد وگرنه نمیتوان ادعا کرد بشر روزی بتواند ماشینی بسازد که دقیقا کار مغز انسان را انجام دهد.
بخصوص که ما فراتر از فیزیک مغز، به وجود ذهن نیز اعتقاد داریم که پدیدهای فراتر از جنبههای مادی مغز است. در واقع پرسشهای بسیار پیچیدهای درباره ماهیت ذهن و رابطه آن با مغز وجود دارد که فلاسفه ذهن باید آنها را پاسخ دهند. سوالاتی از این نوع که ماهیت آگاهی و شعور چیست؟ اراده از چه مقولهای است؟ آیا میتوان دستگاهی ساخت که دارای شعور، آگاهی و حتی هوش به معنای واقعی آن باشد؟
برای درک پیچیدگی کار دکتر خرازی باید به بزرگترین ابررایانه جهان به نامRoad Runner اشاره کرد که برای شبیهسازی انفجارهای هستهای در آمریکا ساخته شده و در مرکز هستهای لاس آلاموس آمریکا نصب شده است. قدرت عملیاتی این ابررایانه یک میلیون میلیارد عملیات در هر ثانیه است. نکته جالب این است که تنها برای مطالعه کارکردهای مغز در زمینه بینایی (یکی از هزاران توانایی این ارگان استثنایی) نیاز به چنین رایانهای است، زیرا میزان اطلاعاتی که در یک عمل ساده «دیدن» به مغز میرسد و میزان عملیاتی که مغز روی آن انجام میدهد، بسیار زیاد است و باید با رایانههایی شبیهسازی شود که از چنین قدرت محاسباتی برخوردار باشند
بهاره صفوی / روزنامه نگار علم