توجه به ظاهر از ویژگی های عادی انسان است. اما گاهی افراط در توجه به ظاهر، مشکلات فراوانی را برای فرد ایجاد می کند. در این رابطه از اختلالی به نام اختلال بدشکلی بدن نام برده شده است که عبارت از توجه افراطی به برخی از جنبه های بدن است، به طوری که باعث رنج بردن فرد می شود.
این اختلال برای اولین بار در سال 1944 معرفی شد. اگرچه سن شروع اختلال فوق در دوران نوجوانی است، ولی معمولاً بیماران، 10 تا 15 سال بعد از سن نوجوانی تشخیص داده می شوند.
به گفته محققان، ملاک های تشخیصی برای اختلال بدشکلی بدن بدین شرح هستند: 1) اشتغال ذهنی به یک یا چند نقص یا عیب خیالی در ظاهر بدن که از نظر دیگران قابل مشاهده نیستند یا جزئی به نظر می رسند، 2) در مقطعی در طول دوره این بیماری، فرد در پاسخ به نگرانی هایی درباره ظاهر رفتارهای مکرر یا اعمال ذهنی انجام داده است، 3) این اشتغال ذهنی ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا زمینه های مهم دیگر ایجاد می کند و 4) این اشتغال ذهنی به ظاهر با نگرانی هایی درباره چاقی یا وزن بدن در افرادی که نشانه های آن ها ملاک های تشخیص اختلال خوردن را برآورده می کنند توجیه نمی شود.
در خصوص این موضوع، گروهی از محققان کشور از دانشگاه پیام نور، مطالعه ای را انجام داده و در آن درمان شناختی رفتاری را برای این اختلال بررسی کرده اند.
این پژوهش که به شیوه مروری انجام شده، دربرگیرنده نتایج پژوهش های کاربردی در زمینه درمان شناختی رفتاری برای اختلال بدشکلی بدن است.
بر اساس یافته های این تحقیق و طبق مبانی نظری و پژوهشی، درمان شناختی رفتاری در بهبود این اختلال کارآمد است و برای کارایی بیشتر، استفاده از آن در جوانان و نوجوانان توصیه می شود.
سعید علوی، محقق دانشگاه پیام نور و همکارانش در این خصوص می گویند: «درمان شناختی رفتاری یکی از درمان هایی است که به بهبود بیماران مبتلابه اختلال بدشکلی بدن کمک می کند. این درمان روی شناسایی و اصلاح باورهای نادرست مرتبط با بدشکلی بدن و همچنین جلوگیری از رفتارهای آیینی مانند وارسی افراطی ظاهر متمرکز است. درواقع این درمان، مهارت های شناختی و رفتاری را ترکیب می کند که از نقاط قوت درمان است».
به گفته آنها، «در درمان شناختی رفتاری بیشترین نقش بر عهده درمان جو است و درمانگر به درمان جو برای تسلط یابی و مدیریت افکار و رفتار کمک می کند. لذا با توجه به نتایج مقالاتی که در مطالعه ما مورد بررسی قرار گرفتند، درمان شناختی رفتاری نشانه های اختلال بدشکلی بدن را بهبود می بخشد».
این محققان با توجه به نتایج پژوهش های انجام شده داخلی و خارجی، به درمانگران توصیه کرده اند که از درمان شناختی رفتاری برای کمک به بهبود بیماران مبتلابه اختلال بدشکلی بدن استفاده کنند.
علوی و همکارانش معتقدند: «باوجود شیوع بالای اختلال بدشکلی بدن در کشور ما، تحقیقات اندکی در این زمینه انجام شده است. به همین دلیل پیشنهاد می شود اثربخشی این درمان بر روی جمعیت جوانان و نوجوانان کشور به شکل ویژه در کشورمان اجرا شود».
شایان ذکر است این یافته های علمی در نشریه ای موسوم به «رویش روانشناسی» منتشر شده اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.