کنترل بیماری های همه گیر در دوران باستان چگونه بود؟

امروزه و با بررسی نتایج کاوش های مختلف و مطالعات باستان شناسی می دانیم که تأثیر مخرب اپیدمی ها باعث متروک شدن شهرهای منطقه آکروکرووا (Akrokrowa) در غنا در اوایل قرن ۱۴ میلادی شده است.

در یک نمونه دیگر، در یک شهرک متروکه که اکنون بخشی از سایت میراث جهانی Mapungubwe در دره لیمپوپو در آفریقای جنوبی است، حدود 76 محل ویژه دفن نوزادان شناسایی شده و این اطلاعات حاکی از آن است که پس از سال 1000 میلادی، یک بیماری همه گیر مردم را مجبور به مهاجرت از این منطقه کرده است.

 در بیشتر موارد اگر ساکنان یک شهر یا شهرک موفق به کنترل بیماری نمی شدند، گزینه مهاجرت و کوچ به سایر مناطق به طور جدی اعمال می شد و در این محوطه های باستانی، خانه ها هیچ گاه بازسازی نشده و همچنین هیچ زباله ای از فعالیت های روزمره جمع نشده است.

 در این میان شواهد باستان شناسی حاکی از این حقیقت هستند که انسان های جوامع باستانی از روش ها و استراتژی های مختلفی همچون سوزاندن مناطق آلوده، مهاجرت و … استفاده می کردند. در این جوامع معمولا فاصله گذاری اجتماعی از طریق پراکندگی سکونت گاه ها انجام می شد و یافته های باستان شناسان در منطقه مونزی در جنوب زیمبابوه نیز نشان می دهد که لمس جسد یا بقایای مردگان یک تابو است و دلیل این موضوع نیز پیشگیری از انتقال عوامل بیماری زا از اجساد به سایر افراد است.

مشابه این شرایط در مناطق اروپای مرکزی و غربی نیز مشاهده شده و برای نمونه در قرن 17 و 18 میلادی، کسانی که از بیماری های عفونی مانند جذام رنج می بردند، در ساختمان های مسکونی از سایر افراد به صورت موقت جدا می شدند. این سیاست بدان معنی است که تعداد بسیار کمی از افراد می توانستند با بیماران تماس بگیرند. در بعضی موارد، اجساد کشف شده از این سایت ها سوخته بودند تا از شیوع سرایت جلوگیری شود.

در بسیاری از سایت های باستانی شاهد این هستیم که یک بیماری همه گیر در منطقه رایج شده و این موضوع به خوبی در نوع مقابر و تدفین ها مشاهده می شود و به طور خاص در دوره های شیوع یک بیماری همه گیر در جوامع باستانی، تعداد قبور مربوط به کودکان و نوزادان افزایش پیدا می کند. در بیشتر موارد اگر ساکنان یک شهر یا شهرک موفق به کنترل بیماری نمی شدند، گزینه مهاجرت و کوچ به سایر مناطق به طور جدی اعمال می شده و در این محوطه های باستانی، خانه ها هیچ گاه بازسازی نشده و همچنین هیچ زباله ای از فعالیت های روزمره جمع نشده است.

از آنجا که در بسیاری از این موارد، هیچ نشانه ای از تأثیرات طولانی مدت به صورت دوره های طولانی سختی، افزایش مرگ یا تغییرات شدید اقتصادی یا سیاسی وجود ندارد، باستان شناسان معتقدند که این جوامع قادر به مدیریت و سازگاری با بیماری همه گیر بودند.

یکی از الگوهای مدیریت همه گیری در دوران باستانی، طرح اسکان افراد مهاجر بود. به عنوان مثال، در مناطقی مانند زیمبابوه و مناطقی از موزامبیک، شهرک های جدید برای اسکان یک یا دو خانواده در یک مکان شکل گرفتند و  این امر به افراد امکان می داد تا در عین اینکه از یکدیگر فاصله داشته باشند اما برای مراقبت و پشتیبانی در مجاورت یکدیگر باقی بمانند. این رفتارها همچنین با رژیم های غذایی متنوعی که شامل استفاده از میوه ها، ریشه ها و سایر موارد تأمین کننده مواد مغذی و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، تقویت می شود.

مترجم: احسان محمدحسینی

No tags for this post.