اواخر سال 2019 بود که برای اولـــین بـــار بیمـــاری ناشی از کروناویروسی جدید تحت عنوان کووید-19 گـزارش شـد و سـپس به سرعت در ووهان، پایتخـت استان هوبئی چین گسترده شد. این بیماری در سرتاسر چین و نقاط دیگـر جهان گسـترش یافت و تبـدیل بـه یک اورژانس بهداشت جهانی شد.
بنابر یافته‌های پژوهشی معمولاً در مراحل اولیه شیوع چنین بیماری‌هایی یعنی زمانی که عفونت یا ویروس به سرعت منتشر می‌شود، احساس آسیب‌پذیری شدید، ابهـام و تهدید زندگی تشدید شده و منجر به راه‌اندازی علائم جسـمانی و شناختی اضطراب می‌شوند.
بر همین اساس، طبق گفته متخصصان در مبارزه با ظهـور ناگهـانی موارد پیشین مشابه این بیماری یعنی سـندرم تنفسـی حـاد یا سارس، در مراحل اولیه همه‌گیری، پریشانی روانی فوراً در بین کارکنان پزشکی ظاهر شد؛ امـا افسـردگی، علائـم روان- تنی و علائم اختلال استرس پس از ضـربه یا PTSD بعدها شروع شد، ادامه پیدا کرد و تأثیرات عمیقی از خود برجای گذاشت. افرادی که در قرنطینه بودند یا در مکان‌های پرخطر از قبیل محـل نگهـداری بیماران مبتلابه سارس زنـدگی می‌کردند و یـا دوسـتان و خویشاوندانی داشتند که به ویروس آلوده‌شده بودنـد، 2 تـا 3 برابر بیشتر از کسانی که چنین شرایطی را نداشـتند در معـرض PTSD بودند.
همه این‌ها نشان از آن دارد که بایستی در خصوص بیماری پاندمیک و جهانی شده کووید-19 هم در خصوص اختلالات روان شناختی، اقدامات سریع و مهمی را انجام داد. در همین راستا، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی آجا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا…، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین تحقیقی را انجام داده‌اند که در آن چگونگی ارائه مداخلات روان‌شناختی در بیماری کووید 19 مورد بررسی واقع شده است.
این تحقیق به شیوه مروری و با استفاده از پایگاه‌های معتبر داخلی و خارجی نظیر پابمد، ساینس دایرکت، اسکوپوس، گوگل اسکالر، پروکوئست و همچنین معروف‌ترین پایگاه‌های داده‌های داخلی یعنی پایگاه جهاد دانشگاهی، ایرانمدکس و مگیران به دو زبان انگلیسی و فارسی انجام شده است. علاوه بر این، برخی از مقالات که به طور آنلاین توسط کمیسیون بهداشت ملی چین، مرکز ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌ها و سازمان جهانی بهداشت منتشر شده بود نیز مورد بررسی قرار گرفتند.
بر اساس نتایج مرور مقالات مورد اشاره مشخص شد که خطوط تلفن ویژه و خدمات روان‌شناختی آنلاین نقش مهمی در حفظ و افزایش سلامت روان شهروندان در بدو شیوع کروناویروس دارد و نقش این نوع خدمات در ابتدای اپیدمی بیشتر از مداخلات روان‌شناختی چهره به چهره است.
بنا بر توضیحات ارائه شده توسط امیر محسن راه‌نجات، استادیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی آجا و سایر همکارانش در این پژوهش، «در پژوهش ما، از تعداد 200 مقاله انگلیسی به دست آمده در زمینه مداخلات روان‌شناختی در بحران‌ها، تعداد 35 مقاله واجد شرایط برای این مطالعه بودند که تمام متن مورد مرور روایتی نهایی قرار گرفتند».
به گفته آن‌ها، «یافته‌های ایـن پـژوهش نشـان داد ارائـه خدمات روان‌شناختی مناسب و پیوسـته حتـی بـرای کسـانی کـه مشکلات روان‌شناختی خفیف یا زیر آستانه‌ای دارنـد در طـول پاندمی ها جهت به حداقل رسـاندن احتمـال تشـدید مشـکلات لازم است».
این یافته‌ها که بر اهمیت رسیدگی سریع به مشکلات روان شناختی پیش آمده ناشی از کووید-19برای شهروندان تاکید دارند و در فصل‌نامه «ابن سینا» وابسته به اداره بهداشت و درمان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منتشر شده‌اند، با دیگر بر لزوم توجه به بعد روانی پاندمی گسترده کروناویروس اشاره می‌کنند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.