در دریاها مناطقی برای پرورش برخی از انواع ماهی ها وجود دارد که هم ماهی های تازه و خوشمزه تولید کرده و هم به منابع دریایی صدمه نمی زنند . اما آیا ما می توانیم مطمئن باشیم که این ماهی ها دارای استاندارهای سلامت مواد غذایی هستند ؟
در نروژ آب دریا ، سرد ؛ تازه و پاک بوده و منطقه ای مناسب برای پرورش ماهی قزل آلای محلی محسوب می شود . شیلات این کشور در نظر دارد تا تولید خود را در سال های آینده پنج برابر کند .
قابل توجه است که پرورش ماهی و محصولات دریایی در مقایسه با پرورش گاو و ایجاد مزرعه هایی برای این کار، به صرفه تر بوده و دارای بهره وری بیشتری به عنوان منبع پروتئین برای جمعیت رو به رشد جهان است . اما در این میان یک نگرانی مهم وجود دارد و آن هم آلودگی آب دریاهای جهان است.
رینر وان دن بیگلار (Reinier van den Biggelaar) مدیر عامل شرکت هورتیمار (Hortimare) در این رابطه می گوید : ” در بسیاری از نقاط جهان آب دریاها به دلیل فعالیت های انسانی و وجود پلاستیک آلوده اند . پلاستیک ، مواد شیمیایی و ضایعات ناشی از فعالیت بشری باعث آلودگی آب دریاها شده اند. ماهی ها در این نقاط آلوده ، این آلاینده ها را مصرف کرده و در واقع آنها را در بدن خود جمع می کنند. وقتی این ماهی ها توسط انسان ها مصرف می شوند ، خطری بالقوه سلامت انسان ها را تهدید می کند .
یک پروژه تحقیقاتی اروپایی در حال بررسی خطرات و تهدیدهای جدید وجود این آلاینده ها در ماهی ها و مصرف آنها توسط انسان هستند و تلاش می کنند تا راه حل هایی برای پاکسازی آلاینده ها از آب دریاها پیدا کنند . محققان در نزدیکی مناطق پرورش ماهی ، مزارع جلبک آزمایشی ایجاد کرده اند که در آن جلبک ها به سرعت رشد کرده و طول آنها به دو متر می رسد . این جلبک ها دارای کارکردهای بالقوه از جمله پاکسازی فلزات از آب هستند .
بیگلار به توضیح در این رابطه پرداخته و می گوید : ” جلبک های دریایی فیلترهایی طبیعی محسوب می شوند . آن ها به جذب مواد شیمیایی مختلف ، مواد آلی و مواد معدنی درون آب پرداخته و آن ها را از آب دریا خارج می کنند. این جلبک ها با فسفات و نیترات به عنوان محصول جانبی محل پرورش ماهی قزل آلا رشد می کنند . در حقیقت این ترکیب خوبی از ماهی قزل آلا و جلبک دریایی در نزدیکی یکدیگر است . “
دانشمندان در تلاش هستند تا پاسخی برای این پرسش پیدا کنند که خطر آلودگی آب برای ماهی ها و سایر محصولات دریایی تا چه حد جدی است؟ به همین دلیل آن ها روی آلاینده های ناشی از مواد شیمیایی نسبتا جدید تمرکز کرده تا بتوانند پاسخ این پرسش را پیدا کنند .
موادی شیمیایی ، مواد دارویی و محصولات آرایشی – بهداشتی و همچنین فلزات سمی و میکروپلاستیک ها ، مواد خطرناک درون آب را شامل می شوند .
آنتونیو مارکز (António Marques) مسئول هماهنگ کننده پروژه امنیت و کیفیت غذاهای دریایی در این رابطه توضیح می دهد : ” به طور کلی غذاهای دریایی به عنوان محصولاتی سالم و با کیفیت محسوب می شوند . با این حال ، برخی از آن ها می توانند آلوده باشند . تاکنون آمار تنها چندین آلاینده به طور رسمی ارائه شده است در حالی که درباره بسیاری از مواد شیمیایی موجود در محیط زیست اطلاعات کافی در دست نیست . “
قابل ذکر است که تغییرات آب و هوایی می تواند اوضاع را وخیم تر سازد زیرا سرعت انباشت و تجمع آلاینده های شیمیایی مضر در آب های گرم بیشتر و سریع تر است . برخی از آلاینده های سمی مناطق گرمسیری در حال حاضر در بخش آب های اروپا پخش شده است . در آزمایشگاهی در شهر کشکاییش (Cascais) در کشور پرتغال ، دانشمندان به شبیه سازی گرم و اسیدی شدن آب اقیانوس ها پرداخته اند تا از اثرات دقیق این مساله بر روی زندگی دریایی آگاه شوند .
آنا مولوولت (Ana Maulvault) از زیست شناسان دریایی که مشغول فعالیت در موسسه پرتغالی دریاها و اتمسفر بوده ، در این باره چنین توضیح می دهد : ” ما در یک مخزن ، دمای عادی و pH طبیعی آب دریا را و در مخزنی دیگر گرم شدن آب دریا و افزایش pH آن را شبیه سازی کردیم . هر دو مخزن با ترکیبی از آلاینده هایی که معمولا در محیط دریاها پیدا می شوند ، آلوده شده اند و سپس در پایان می توانیم به مقایسه میزان آلودگی هر دوی این مخزن ها بپردازیم . “
به این ترتیب پروژه ها و مطالعات مختلفی در کشورهای گوناگون اروپایی در حال انجام است که نشان می دهد ، آب دریا ها در بسیاری از مناطق اطراف شهرهای بزرگ و بندرها به طرز محسوسی آلوده هستند . محققان با استفاده از تجهیزات پیشرفته و گران قیمتی که به دلیل گکران بودن ، شرکت های کوچک امکان دسترسی به این تجهیزات را ندارند ، می توانند به سنجش آلودگی های غذاهای دریایی بپردازند . اما همین پژوهشگران در تلاش هستند که حسگرهای زیستی ارزان قیمتی را تولید کنند تا در آینده نزدیک ، به همه افراد کمک کند تا نسبت به آلودگی مواد غذایی دریایی اطمینان حاصل کنند .
در خاتمه یادآور می شویم که برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با سلامت غذاهای دریائی می توانید به پایگاه اینترنتی www.ecsafeseafood.eu مراجعه کنید .
ترجمه: احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.